امین محمودی
خبرنگار

 کاهش بارندگی و وقوع خشکسالی‌های متعدد در سراسر کشور سبب کاهش تولید و به تبع آن صادرات و ارزآوری پسته و زعفران شده به همین دلیل تراز تجاری محصولات کشاورزی و مواد غذایی طی این سال‌ها منفی‌تر از گذشته شده است.
با این حال اما کد تعرفه‌های گمرکی نشان می‌دهد طی این سال‌ها صادرات محصولات شیلاتی و لبنی با جهش خارق‌العاده‌ای روبه‌رو بوده‌اند و سهم زیادی در ارزآوری این بخش داشته‌اند، به طوری که بر اساس آمارهای گمرک، در سال گذشته 497 هزار و 241 تن فرآورده لبنی به ارزش 716 میلیون و 469 هزار دلار صادر شده که طبق این آمار بیشترین میزان صادرات وزنی مربوط به خامه، شیر و شیرخشک و بیشترین صادرات از نظر ارزشی نیز مربوط به شیرخشک و پنیر بوده است.  
این در حالی است که در همین بازه زمانی در سال 1400 حدود 464 هزار و 42 تن فرآورده لبنی به ارزش 455 میلیون و 283 هزار دلار صادر شده که این امر نشان‌دهنده رشد 7 درصدی به لحاظ وزنی و حدود 60 درصدی به لحاظ ارزشی است.

مقاصد صادراتی فرآورده‌های لبنی
 تنوع‌بخشی به مبادی صادراتی یکی از اولویت‌های اصلی دولت سیزدهم در امر تجارت خارجی بوده است تا ایران در زمان اوج تحریم‌ها با مشکل ارزآوری از طریق صادرات روبه‌رو نشود، از این‌رو صادرات فرآورده‌های لبنی نیز به بیش از 60 کشور جهان صورت می‌گیرد.
هم‌اکنون کشورهای اتریش، اردن، ارمنستان، ازبکستان، استرالیا، افغانستان، امارات، انگلیس، آلمان، بحرین، بلاروس، پاکستان، تاجیکستان، تایلند، ترکمنستان، ترکیه، آذربایجان، چین، ساحل‌عاج، سوریه، سومالی، عراق، عمان، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، قطر، کانادا، کویت، گرجستان، لبنان، مالزی، نروژ، نیوزیلند، هلند، هند، یمن و یونان برخی از مشتریان پروپاقرص لبنیات ایران هستند.
از طرف دیگر طی یک‌سال اخیر با رایزنی فراوان تیم اقتصادی وزارت امور خارجه و وزارت جهاد کشاورزی شاهد افزایش قابل توجه صادرات فرآورده‌های لبنی به روسیه و آغاز صادرات این محصولات به ژاپن و چین هستیم. کارخانجات فرآورده‌های لبنی کشورمان در سال‌های اخیر توانسته‌اند به موفقیت‌های زیادی در بازار داخل و خارج نایل شوند، به طوری که رایزنان تجاری دیگر کشورها معتقدند کیفیت بالا و استانداردهای بین‌المللی محصولات ایرانی، تنوع محصولات لبنی و شیری تولیدی، قیمت مناسب و رقابتی و توانایی تأمین و تولید به میزان کافی برای تأمین نیازهای داخلی و صادرات به بازارهای جهانی از اصلی‌ترین دلایل اقبال به محصولات لبنی ایران بوده است.
از طرف دیگر محصولات لبنی تأثیر بسزایی در تأمین امنیت غذایی و سلامت جامعه دارد و سرانه مصرف محصولات لبنی در هر کشوری یکی از مؤلفه‌‌‌های توسعه و سلامت آن کشور به شمار می‌رود. زنجیره تولید لبنیات و متصل کردن مزرعه به زندگی امروزی و فرصت بسیار محدودی که مابین زمان تولید تا مصرف لبنیات وجود دارد، این صنعت را به یک صنعت مهم، حساس و البته استراتژیک تبدیل کرده است.

عبور صادرات محصولات لبنی از ۴۰۸‌هزار تن
سخنگوی صنایع لبنی گفت: بنا بر آمار، در ۹ ماهه امسال ۴۰۸ هزار و ۷۲۰ تن محصولات لبنی صادر شده که نسبت به سال قبل بیش از ۱۳ درصد رشد داشته است. سید محمدرضا بنی‌طبا گفت: تنظیم بازار در زنجیره صنعت لبنیات وابسته به یکسان‌سازی سیاست‌ها در کل زنجیره و حذف یارانه از ابتدای زنجیره و انتقال آن به دهک‌های کم‌درآمد است.
به گفته او، همان‌طور که بخش تولید در رقابت است، بخش عرضه و فروشگاهی هم باید رقابتی شود. بهترین روش برای این کار اجرای قانون نظام صنفی مبنی بر مکلف بودن پایانه‌های فروشگاهی برای درج قیمت مصرف‌کننده است.
بنی‌طبا ادامه داد: همان‌طور که می‌دانید تولید‌کننده تنها باید فاکتور فروش صادر کند و تکلیفی حتی برای درج قیمت تولید حسب قانون ندارد؛ غرض اینکه تنظیم بازار و رقابتی کردن آن باید در همه بخش‌های زنجیره اجرا شود.
سخنگوی صنایع لبنی با اشاره به راهکارهای افزایش سرانه مصرف گفت: افزایش سرانه مصرف مقوله‌ای جدا از تنظیم بازار است. سرانه مصرف، هم نیازمند فرهنگ‌سازی و آگاهی مصرف‌کننده از اولویت خرید کالای سلامت‌محور و هم نیاز به افزایش قدرت خرید مردم دارد که وابسته به سیاست‌های کلان دولت است، اما در خصوص تنظیم بازار باید گفت نگاه مسئولان مبنی بر سرکوب قیمت، منجر به کنترل تورم نمی‌شود، بلکه به معنی نابودی تولید است. وی درباره آخرین وضعیت صادرات محصولات لبنی گفت: در ۹ ماهه امسال در مجموع ۴۰۸ هزار و ۷۲۰ تن صادرات محصولات لبنی به ارزش ۵۴۸ میلیون دلار داشته‌ایم که نسبت به مدت مشابه سال قبل با ۱/۱۳ درصد حجم صادرات و حدود ۶ درصد افزایش ارزش دلاری مواجه بوده‌ایم.
سخنگوی انجمن صنایع لبنی در خصوص آخرین وضعیت توزیع شیر مدارس گفت: در ماجرای توزیع شیر مدارس با پیگیری وزیر آموزش‌و‌پرورش و معاون فرهنگی معاون اول رئیس‌جمهور این موضوع اجرا شد و اگر این پیگیری‌ها نبود، موضوع شیر مدارس عملی نمی‌شد.
بنی‌طبا گفت: تاکنون در همه استان‌های کشور ۶۰ میلیون پاکت و لیوان شیر مدرسه توزیع شده و تنها در ۴ الی ۵ استان برخی از مناطق تکمیل نشده است که مسئولان آموزش‌و‌پرورش برای توزیع در تلاشند.