اعلام رسمی اسامی فیلم‌های چهل‌ودومین جشنواره فجر
رقابت تازه‌نفس‌‌ها با آزمون پس‌داده‌‌ها
فرهنگی/ جشنواره چهل و دوم هم از راه رسید و با اعلام اسامی فیلم‌های راه یافته به بخش‌های سودای سیمرغ، نگاه نو و پویانمایی شمارش معکوس برای آغاز مسابقه پر سروصدای سینمای ایران آغاز شد.
واقعیت این است حتی اگر سینمای ایران در شرایط ایده‌آل هم نباشد و مشکلات آن حل نشده باقی مانده باشد، باز هم جشنواره، جشنواره است و جذابیتش هیچ دلیلی جز سینما ندارد. در سینماست که می‌توان منتظر اتفاقات غیرمنتظره بود. ممکن است فیلمسازی پس از چند فیلم متوسط یا بد با یکی از درخشان‌ترین آثار کارنامه کاری‌اش به جشنواره آمده باشد و این احتمال هم وجود دارد در فیلمی پرستاره اوضاع جور نشود و اتفاقی که منتظرش بودیم رخ ندهد. در هر صورت کنجکاوی ذاتی جشنواره‌ها شکل گرفتن همین غافلگیری‌هاست.
با تجربه برگزاری بیش از 4 دهه جشنواره یاد گرفته‌ایم که جشنواره هر دوره ویترینی از نمایش چند فیلم خوب، چند فیلم متوسط و چند فیلم غافلگیرکننده است. جشنی 10 روزه در پیش داریم و قرار است مثل هر دوره بخشی از تولیدات سینمای ایران را رصد کنیم و تعدادی فیلم ببینیم. در نگاه کلی به فهرست فیلم‌های راه یافته به بخش رقابتی به نظر می‌رسد از نقاط قوت فیلم‌های پذیرفته شده در جشنواره امسال تنوع ژانری و مضمونی آنهاست. با وجود آمار بالای تولیدات طنز، اما این گونه سینمایی همچون دوره‌های گذشته سهم زیادی از آثار راه یافته به جشنواره ندارد اما در عین حال سبد جشنواره از طنز خالی نیست و «دو روز دیرتر» و «صبحانه با زرافه» از جمله نماینده‌های آن در جشنواره است. امسال بیش از سال‌های قبل به نظر می‌رسد قرار است سینمای جنگ و مقاومت احیا شود وبر همین اساس تولید آثاری با موضوع جنگ باعث شده امسال بیش از دو فیلم درباره سرداران ملی جنگ تحمیلی و اثری با موضوع تروریست و تکفیری داشته باشیم.فهرست آثار راه یافته به جشنواره امسال از فیلم‌های عاشقانه و پرشور خالی نیست وبقیه فیلم‌ها طبق معمول این سال‌ها روایت اجتماعی با رویکرد جدی هستند.
همچنین در نگاه کلی به آثار حاضر در جشنواره فیلم فجر آنچه در کانون توجه قرار می‌گیرد سهم بالای فیلم‌های ارگانی و سازمانی در دوره اخیر جشنواره است.
بنیاد سینمایی فارابی از حضور 12 فیلم این بنیاد در جشنواره خبر داده، روابط عمومی سازمان سینمایی سوره اعلام کرده که هفت اثر از این سازمان به سه بخش جشنواره راه یافته است و طبق اخبار، سازمان اوج با 4 فیلم در جشنواره امسال حضور دارد که البته بخشی از این تولیدات به صورت مشارکتی است.
محمدرضا عباسیان که در کنار داریوش ارجمند، حسین زندباف، روح‌الله سهرابی، محمد حسین لطیفی، احمدمرادپور و محمدحسین نیرومند در هیأت انتخاب آثار حضور داشته در این باره به ایرنا گفته است: «این یک واقعیت است که عمده فیلم‌هایی که در سینمای ایران تولید می‌شود، با سرمایه نهادهای دولتی به مرحله تولید می‌رسد. فارغ از این مسأله، معتقدم در جشنواره امسال برخلاف جشنواره سال گذشته، فیلم‌های بخش خصوصی درخواست بیشتری برای حضور در جشنواره داشتند اما واقعیت تلخ این بود که بسیاری از این آثار استانداردهای لازم محتوایی برای حضور در جشنواره فجر را نداشتند.
در مجموع آنچه به عنوان فهرست نهایی جشنواره معرفی شده، ترکیبی از فیلم‌های خصوصی و سازمانی است و بر این نکته هم تأکید می‌کنم که اصلاً سازنده آثار مدنظر هیأت انتخاب نبوده است یعنی اینکه فیلم محصول کدام بخش است، اصلاً برای ما ملاک انتخاب نبوده است.» همزمان با معرفی فیلم‌های راه یافته به جشنواره، انتشار فهرست فیلم‌های کنار گذاشته از جشنواره بسیاری را غافلگیر کرد.
عباسیان درباره غیبت فیلمسازانی مانند مهران مدیری، رامبد جوان و حسین دوماری در فهرست هیأت انتخاب هم توضیح داده است: «آثار فیلمسازانی که به آنها اشاره کردید هم در هیأت انتخاب دیده شد و به دلیل جمیع جوانب برای حضور در جشنواره انتخاب نشدند. برای انتخاب یک فیلم هم محتوای آثار مورد توجه بوده است و هم کیفیت سینمایی آنها. ممکن است در رد شدن یک فیلم هر دو مورد تأثیر داشته باشد و درباره برخی آثار شاید یکی از جنبه‌ها تأثیر بیشتری داشته است.»
سودای سیمرغ
از جذابیت‌ها و اعتبار هر جشنواره حضور چهره‌های شناخته شده است که مخاطب را به تماشای نتیجه تلاش آنها مشتاق می‌کند. فهرست 22 فیلم راه یافته به بخش سودای سیمرغ جشنواره امسال از حضور کارگردان‌های اسم و رسم دار و چهره‌های شناخته شده خالی نیست و جواد عزتی، سروش صحت، مسعود جعفری جوزانی، بهروز شعیبی، بهرز افخمی و... در فهرست فیلمسازها دیده می‌شوند. همچنین طبق اعلام دبیر چهل و دومین جشنواره فیلم فجر، در بخش رزرو نیز ۲ فیلم «مسخ نرگس» به کارگردانی حامد علیزاده و تهیه‌کنندگی سعید شریفی‌کیا و «شوماه» به کارگردانی مژگان بیات و تهیه‌کنندگی عبدالمحمد نجیبی در نظر گرفته شده است. اسامی و شناسنامه کوتاهی از آثار حاضر دراین بخش را در ادامه می‌خوانید؛
آبی روشن/ نگارش فیلمنامه «آبی روشن» به‌عنوان اولین محصول مشترک سازمان هنری رسانه‌ای اوج و بنیاد سینمایی فارابی را امیر ابیلی و داوود گنجوی برعهده دارند و به نظر می‌رسد داستانی خانوادگی در حال‌وهوای «در آغوش درخت» تجربه قبلی بابک خواجه‌پاشا داشته باشد.مهران احمدی، مهران غفوریان، سارا حاتمی، مرتضی امینی‌تبار، روح‌الله زمانی، علی‌اکبر اصانلو و کاظم هژیرآزاد در این فیلم سینمایی به ایفای نقش پرداختند.
آسمان غرب/ دومین فیلم بلند سینمایی محمد عسگری محصول سازمان سینمایی سوره است. این فیلمساز که در جشنواره چهل‌ویکم با «اتاقک گلی»، حضور داشت در «آسمان غرب» با نگاهی متفاوت، رشادت، غیرت و میهن‌دوستی خلبان شهید علی‌اکبر شیرودی و دیگر هم‌رزمانش را در روزهای آغازین جنگ به تصویر کشیده است. میلاد کی‌مرام نقش شهید شیرودی را در این اثر سینمایی ایفا می‌کند.
آغوش باز/ ششمین اثر سینمایی بهروز شعیبی سه قصه عاشقانه را روایت می‌کند. سه زوج در فراز و نشیب روابط عاطفی، فرصت می‌یابند به تعریف جدیدی از عشق برسند. حامد کمیلی، محسن کیایی، گلاره عباسی، شبنم گودرزی در کنار احترام برومند و حسن معجونی بازیگران این فیلم هستند.
احمد/ سومین تجربه کارگردانی امیرعباس ربیعی بعد از «لباس شخصی» و «ضد» محصول مشترک مؤسسه تصویرشهر و سازمان سینمایی سوره است. این فیلم در ژانر حادثه‌ای و با روایتی ملتهب از ۱۸ ساعت ابتدایی زلزله بم ساخته شده که شهید احمد کاظمی فرمانده وقت نیروی هوایی سپاه، در آن نقش ویژه‌ای داشته است. تینو صالحی، هنرمند باسابقه عرصه تئاتر، در این اثر ایفاگر نقش شهید کاظمی است.
بهشت تبهکاران/ داستان «بهشت تبهکاران» ساخته مسعود جعفری جوزانی در سال ۱۳۲۹ روایت می‌شود؛ سالی که احمد دهقان نماینده مجلس، روزنامه‌نگار و مدیر تئاتر «نصر» توسط حسن جعفری در خیابان لاله‌زار تهران به قتل می‌رسد. امیرحسین آرمان، رضا یزدانی و لادن مستوفی بازیگران این فیلم هستند.
پرویز خان/ اولین ساخته سینمایی علی ثقفی که محصول سازمان هنری رسانه‌ای اوج است درباره پرویز دهداری یکی از متفاوت‌ترین مربیان بزرگ تیم ملی فوتبال ایران است. سعید پورصمیمی در نقش پرویز دهداری ظاهر شده است.
تابستان همان سال/ از سومین تجربه کارگردانی محمود کلاری، فیلمساز شناخته شده سینمای کشورمان اطلاعات رسمی منتشر نشده اما بر اساس شنیده‌ها علی شادمان در نقش اصلی بازی کرده و از مهران مدیری، فریبا نادری، سمیرا حسن‌پور و پژمان بازغی هم به عنوان بازیگران دیگر نام برده شده است.
تمساح خونی/ اولین تجربه کارگردانی جواد عزتی که در سکوت کامل خبری تولید شده و تهیه‌کنندگی آن را کامران حجازی بر عهده دارد که پیش از این در «ماجرای نیمروز رد خون» و «کت چرمی» با جواد عزتی همکاری داشته است. زمزمه‌هایی از بازی جواد عزتی در کنار سعید آقایی در این فیلم شنیده می‌شود.
دروغ‌های زیبا/ مرتضی آتش‌زمزم که در این سال‌ها، یکی از فعالان سینمای کودک و نوجوان بوده درام اجتماعی «دروغ‌های زیبا» را با حضور ۲ سوپراستار بنگلادش، جایا احسن و شمون فاروغ در این کشور ساخته است. امیر حسین صدیق و کاوه خداشناس از بازیگران ایرانی فیلم هستند.
دست ناپیدا/ پنجمین فیلم سینمایی انسیه شاه حسینی درباره زنان حوضه‌خوان زمان جنگ و روایت زندگی زنانی است که در زمان جنگ در کارون لباس می‌شستند. به گفته شاه حسینی عمده بازیگرانی که در «دست ناپیدا» ایفای نقش می‌کنند خوزستانی هستند و بجز چند نفر محدود بازیگر مرد، مابقی زنان خوزستانی هستند که در آن ایفای نقش کرده‌اند.
دو روز دیرتر/ با موضوع فرزندآوری و ازدیاد جمعیت به کارگردانی اصغر نعیمی و از تولیدات بنیاد فرهنگی روایت فتح است. سینا مهراد، پردیس احمدیه، فرهاد آئیش، گوهر خیراندیش از جمله بازیگرانی هستند که در این فیلم کمدی ایفای نقش کرده‌اند.
شه سوار/ حسین نمازی که پیش از این، تجربه ساخت آثاری چون «شادروان» و «آپاندیس» را در کارنامه خود ثبت کرده، در سومین تجربه کارگردانی‌اش در همکاری با بنیاد سینمایی فارابی «شه سوار» را با حضور مهرداد صدیقیان، الناز حبیبی، هومن برق‌نورد و... ساخته است. داستان «شه‌سوار» طی سه شبانه‌روز و در یک مراسم عروسی رخ می‌دهد.
شور عاشقی/ داریوش یاری در سومین ساخته سینمایی‌اش روایت تفکربرانگیزی از حرکت کاروان اهل بیت(ع) در مسیر کوفه را به تصویر کشیده است. این فیلم محصول مشترک بنیاد شهید و بنیاد سینمایی فارابی است و سیده شهره موسوی، مهدی زمین‌پرداز، پیام احمدی‌نیا، نادر فلاح، علیرضا استادی، سیامک صفری و.... بازیگران آن هستند.
صبح اعدام/ جدیدترین ساخته بهروز افخمی روایتگر بخش‌هایی از دقایق پایانی زندگی طیب حاج‌رضایی و اسماعیل رضایی است که در پی قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ به اعدام محکوم شدند. در این فیلم که محصول مشترک سازمان سینمایی سوره و بنیاد سینمایی فارابی است ارسطو خوش‌رزم در نقش حاج اسماعیل رضایی، مسعود شریف در نقش طیب حاج رضایی، داود فتحعلی‌بیگی در نقش قاضی عسکر، پوریا منجزی در نقش کلیددار طیب، مهرداد نیکنام در نقش تیمسار، محسن‌آوری در نقش سرهنگ دادستانی، کاوه دارابی در نقش خبرنگار کیهان و فریبا آذرشب در نقش مادر حاج اسماعیل رضایی به ایفای نقش می‌پردازند.
صبحانه با زرافه ها/ دومین ساخته سینمایی سروش صحت به مانند نخستین ساخته این کارگردان (جهان با من برقص) در چند شهر شمالی فیلمبرداری شده و پژمان جمشیدی، هوتن شکیبا، بهرام رادان و هادی حجازی‌فر از بازیگران آن هستند.
قلب رقه/ خیرالله تقیانی یکی دیگر از فیلم اولی‌های حاضر در بخش سودای سیمرغ است. «قلب رِقه» محصول مشترک بنیاد رسانه‌ای بیان و بنیاد سینمایی فارابی است و موضوع آن همان‌طور که از نامش پیداست، بر اتفاقات چند سال اخیر سوریه متمرکز شده است. شهرام حقیقت دوست، فرهاد قائمیان، محمدرضا شریفی‌نیا، هدایت هاشمی، عبدالرضا نصاری، مصطفی ساسانی و شادی مختاری بازیگران اصلی این فیلم هستند.
مجنون/ مهدی شامحمدی که پیش‌تر حضوری درخشان در سینمای مستند داشت در فیلم «مجنون» داستانی مرتبط با شهید مهدی زین‌الدین را روایت می‌کند. بازیگر نقش شهید زین‌الدین در این فیلم سجاد بابایی است که سال گذشته برای فیلم «استاد» سیمرغ بلورین دریافت کرد.
معجزه پروین/ از دیگر فیلم‌هایی که در سکوت کامل خبری تولید شده و تاکنون هیچ اطلاعاتی به صورت رسمی و غیر رسمی از آن منتشر نشده تازه‌ترین تجربه کارگردانی محمدرضا ورزی است که تهیه‌کنندگی آن را محمدرضا شریفی‌نیا عهده دار است.
میرو/ سومین اثر سینمایی ریگی از فیلمسازان بلوچ کشور پس از فیلم‌های «لیپار» و «هوک» است که در ژانر کودک و نوجوان تولید شده و در بستر قصه‌ای متعلق به دوران دفاع مقدس در دهه 60 روایت می‌شود. بنیاد شهید و امور ایثارگران و بنیاد سینمایی فارابی سرمایه‌گذاران «میرو» و سودابه بیضایی، امیررضا دلاوری، حمید ابراهیمی از جمله بازیگران آن هستند.
نبودنت/ «نَبودَنت» قصه‌ای عاشقانه و زنانه با تم مهاجرت _البته به گفته کارگردان مهاجرت‌های بیجا_ است که باعث فروپاشی خانواده می‌شود. این فیلم چهارمین تجربه بلند کاوه سجادی حسینی پس از «شب بیرون»، «بوفالو» و «بی سر» محسوب می‌شود. گفته می‌شود سحر دولتشاهی، آزاده صمدی و امیر آقایی از جمله بازیگران این فیلم هستند.
نوروز/ سهیل موفق در امتداد فیلم‌های کودکش باز هم سراغ فیلمی برای کودکان رفته است. او که در دو تجربه پیشین خود «پاستاریونی» و «شکلاتی» توانست طیفی از مخاطبان کودک را به خود جذب کند در «نوروز» از حضور علی نصیریان بهره برده است. این فیلم در مورد نوروز، آیین و رسوم، افسانه‌ها و اساطیر نوروزی است.
نپتون/ پروانه ساخت فیلم بلند سینمایی «نپتون» به تهیه‌کنندگی مهدی ودادی، نویسندگی مرجان رئیس‌الساداتی و کارگردانی محمدابراهیم غفاریان آذرماه سال گذشته صادر شد و فرایند تولید فیلم به‌طور کامل در سکوت خبری سپری شد. هیچ خبری درباره ترکیب بازیگران و خلاصه داستان این فیلم به‌صورت رسمی مخابره نشده و حالا فیلم با تهیه‌کنندگی سیاوش امین‌پور در جشنواره حضور دارد.
پویانمایی
بخش پویانمایی که سهم قابل توجهی را از موفقیت اکران در سال‌های اخیر داشته 4 نماینده در جشنواره امسال و البته بخش ویژه پویانمایی دارد.
ببعی قهرمان/ به کارگردانی حسین صفارزادگان و میثم حسینی از تولیدات سازمان اوج است. این انیمیشن با نام کامل قبلی «ببعی در آرزوی پرواز» برگرفته از سریال انیمیشنی دوبعدی ببعی و ببعو است که جزو آثار پرمخاطب شبکه پویا بوده است. در خلاصه آن آمده: «ببعی که همیشه مجلات جغد قهرمان درباره پرواز را می‌خواند در سر رؤیای پرواز دارد و می‌خواهد مانند یک پرنده پرواز کند».
رؤیاشهر/ انیمیشن سینمایی «رؤیاشهر» جدیدترین اثر مرکز انیمیشن سوره است که به تهیه‌کنندگی مصطفی حسن‌آبادی و نویسندگی و کارگردانی محسن عنایتی ساخته شده است. این انیمیشن سینمایی ماجراجویانه که نگاهی به آینده دارد، داستان پسربچه‌ای به نام آرات را روایت می‌کند که تصمیم دارد قهرمان رؤیاشهر شود.
ساعت جادویی/ این انیمیشن سینمایی به کارگردانی محمد بصیری نیک با نام قبلی «سفر به تاریکی» درباره فرهنگ‌ها و مشاغل گذشتگان ما است که یا به صورت ناقص به نسل‌های بعد انتقال پیدا کرده‌اند و یا به دلایلی از بین رفته‌اند.
شمشیر و اندوه/ ایده این انیمیشن به کارگردانی عماد رحمانی، مهرداد محرابی از بازی سفیر عشق گرفته شده و برهه تاریخی بعد از شهادت امام حسن مجتبی(ع) تا ورود امام حسین(ع) به کربلا را روایت می‌کند. روایت این نمایش از زاویه دید یک ایرانی است که در شهر مدائن است که منجر به پیوستنش به قافله امام حسین(ع) خواهد شد. مخاطب این انیمیشن نوجوانان و جوانان است.
نگاه نو
کارگردانان فیلم‌اولی سهم بالایی در ترکیب متقاضیان حضور در دوره چهل‌ودوم داشته‌اند و به همین دلیل حالا آنها بار دیگر بخشی ویژه به نام خود اختصاص داده‌اند. حدود ۵۰ اثر در بخش فیلم‌اولی‌ها متقاضی بودند که ۱۲ اثر در بخش نگاه نو با هم رقابت خواهند کرد. برخی از این آثار به بخش سودای سیمرغ نیز راه یافته‌اند. «پرویزخان» علی ثقفی، «تمساح خونی» جواد عزتی، «قلب رقه» خیرالله تقیانی‌پور، «مجنون» مهدی شامحمدی و «نپتون» محمدابراهیم غفاریان از جمله آثار این فهرست هستند که در لیست بخش سودای سیمرغ هم حضور دارند.
آپاراتچی/ اولین تجربه کارگردانی قربانعلی طاهرفر، فیلمساز تبریزی است. این فیلم اقتباسی از یک کتاب با همین عنوان و درباره یک شخصیت واقعی است که نقاش ساختمان بوده و در اوایل انقلاب به صورت آماتوری شروع به فیلمسازی می‌کند. هومن برق‌نورد تنها بازیگری است که اسمش رسانه‌ای شده است.
باغ کیانوش/ رضا کشاورز حداد که پیش‌تر تجربه سریال‌سازی هم در کارنامه خود داشته در اولین تجربه بلندش سراغ یک اثر سینمایی اقتباسی رفته است. شهرام حقیقت‌دوست، عباس جمشیدی‌فر، علیرضا آرا و مجید پتکی از جمله بازیگرانی هستند که در این اثر ماجراجویانه به ایفای نقش می‌پردازند.
بی‌بدن/ «بی‌بدن» به کارگردانی مرتضی حسینعلی‌زاده بر اساس داستانی واقعی به یکی از جنجالی‌ترین پرونده‌های جنایی چند سال اخیر پرداخته است و کاظم دانشی که پیش از این فیلم «علف‌زار» را ساخته و با استقبال خوب مخاطبان روبه‌رو شده بود، در این فیلم به عنوان نویسنده حضور دارد. تاکنون تصاویری از نوید پورفرج و الناز شاکردوست در این فیلم منتشر شده است.
پرواز ۱۷۵/ «پرواز ۱۷۵» عنوان فیلمی سینمایی به کارگردانی محمدحسین حقیقت است که در آن داستان انگشتر یک شهید روایت می‌شود. جعفر دهقان، جمشید هاشم‌پور، اتابک نادری و شاهین باباپور از جمله بازیگران این فیلم هستند.
شکار حلزون/ محسن جسور، کارگردان و فیلمنامه‌نویس در اولین تجربه بلند سینمایی‌اش داستان زنی سرپرست خانواده را روایت می‌کند که برای امرار معاش به عنوان پرستار پیرمردی از کار افتاده استخدام می‌شود. حسام منظور و حسین پاکدل از جمله بازیگران این فیلم هستند.
ظاهر/ حسین عامری این فیلم را به تهیه‌کنندگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان ساخته که در خلاصه داستان آن آمده است:«ظاهر ۱۸ سال دارد و در شمال کشور سرباز است. او با اکبر و زیبا، پیرمرد و پیرزنی که در کلبه‌ای نزدیک پادگان زندگی می‌کنند آشنا می‌شود و در ادامه اتفاق‌هایی برایش رقم می‌خورد.»
ملکه آلیشون/ این فیلم که برای نخستین‌بار در سی‌وپنجمین جشنواره فیلم کودک و نوجوان رونمایی شد و پروانه زرین بهترین فیلم را از آن خود کرد، یک اثر فانتزی و تخیلی برای مخاطب کودک است. ابراهیم نورآورمحمد، کارگردان فیلم، داستان «ملکه آلیشون» را از ماجرای خراب شدن یک درخت سه هزار ساله در کشور تایوان گرفته است. نسترن سیفی، نسیم ادبی و امیررضا اسماعیلی بازیگران این فیلم هستند.
