رشد بی‌وقفه قیمت مسکن و اجاره‌بها در سال‌های اخیر، تأمین مسکن را برای بسیاری از خانوارهای دهک متوسط و با درآمد متوسط به یک معضل اساسی و برای افراد کم‌برخوردار غیرممکن و دست‌نیافتنی کرده است. باتوجه به اهمیت تأمین مسکن و هزینه آن در سبد خانوار، حمایت از اقشار با درآمد متوسط و پایین توسط دولت موردتوجه قرار گرفته است. ساخت مسکن حمایتی در قالب نهضت ملی مسکن، پس از سال‌ها توقف ساخت این نوع مسکن، بخشی از برنامه حمایتی دولت برای تأمین مسکن دهک‌های میانی و پایین جامعه است. در نهضت ملی مسکن، زمین را دولت به‌صورت رایگان تأمین می‌کند و برای ساخت مسکن نیز تسهیلات بانکی در نظر گرفته شده است. باتوجه به اینکه درآمد ماهانه و سالانه بیشتر متقاضیان نهضت ملی مسکن کفاف بازپرداخت تسهیلات بانکی این طرح را نمی‌دهد، این مطلب دولت را بر آن داشته تا سود تسهیلات را برای بخشی از متقاضیان کاهش دهد.
تسهیلات نهضت ملی مسکن در کل کشور به‌صورت مساوی و برابر، 550 میلیون تومان است، سود این تسهیلات مانند نرخ سود بانکی و20درصد است اما برای دهک‌های هدف، دولت نرخ سود را به 18 درصد کاهش داد. اگر نرخ سود تسهیلات 550 میلیون تومانی را 23 درصد و بازپرداخت آن را در بازه زمانی 20 ساله در نظربگیریم اقساط ماهانه آن نزدیک به 11 میلیون تومان می‌شود، هرچند کارشناسان حوزه پولی_بانکی به این نکته اشاره می‌کنند که باتوجه به اینکه وام نهضت ملی نیاز به سپرده‌گذاری ندارد و زمان بازپرداخت آن 20 ساله است بنابراین وام ارزانی حساب می‌شود اما بسیاری از متقاضیان مسکن توان مالی بازپرداخت اقساط ماهانه این وام را ندارند. در روزهای اخیر مهرداد بذرپاش، وزیر راه و شهرسازی از بررسی کاهش نرخ سود تسهیلات نهضت ملی مسکن خبر داده بود. درخصوص تصمیمات جدید تعیین نرخ سود وام نهضت ملی مسکن، محمدرضا مهدیاراسماعیلی، مدیرعامل صندوق ملی مسکن، در گفت‌و‌گو با "ایران" از کاهش نرخ سود تسهیلات نهضت ملی مسکن برای برخی خانوارها به 5 درصد خبر داد. وی اظهار کرد: جمع‌بندی در رابطه با نرخ سود تسهیلات طرح مذکور به‌عهده شورای پول و اعتبار است. قرار بر این شده است که اقساط وام نهضت ملی مسکن پلکانی شود؛‌ در این صورت وام‌گیرنده در ماه‌ها و سال‌های ابتدای دوره بازپرداخت تحت فشار اقساط بالا قرار نمی‌گیرد. وی افزود: براین اساس در دو سال ابتدایی بازپرداخت، اقساط حداکثر ماهانه 5 میلیون تومان است تا در توان متقاضیان نهضت ملی مسکن باشد. ‌ پس از دو سال نیز، اقساط به‌صورت پلکانی افزایش خواهد یافت.
اسماعیلی با بیان اینکه فعلاً سود تسهیلات نهضت ملی مسکن 18 درصد است، گفت: در رابطه با کاهش نرخ سود این تسهیلات، هنوز مصوبه‌ای از سوی شورای پول و اعتبار نداشته‌ایم. منابع مورد نیاز مابه‌التفاوت سود تسهیلات نیز به‌صورت الگوی قبلی که یک‌سوم از سوی بانک مرکزی، یک‌سوم توسط صندوق توسعه ملی و یک‌سوم نیز از محل منابع صندوق ملی مسکن است، تأمین خواهد شد.
وی بیان کرد: قرار نیست نرخ سود 18 درصد کاهش یابد، بحث این است که یک گروهی که در زمان حاضر سود تسهیلات آنها 18 درصد است مشمول تسهیلات مسکن روستایی با نرخ 5 درصد شوند.
به گفته اسماعیلی، برای دو گروه از خانوار، کاهش نرخ سود بانکی تسهیلات نهضت ملی مسکن به 5 درصد در نظر گرفته شده است و پیشنهاد آن به شواری پول و اعتبار ارسال شده است.
وی گفت: گروه اول متقاضیان در شهرهای کوچک و بسیار کوچک و شهرک‌هایی هستند که در مجاورت روستاها قرار دارند. این مناطق در نزدیکی بافت روستایی قرار دارند و در واقع بین مرز شهری و روستایی هستند. هدف از کاهش سود تسهیلات نهضت ملی مسکن به این افراد، گسترش دامنه پرداخت تسهیلات مسکن روستایی است که نرخ سود آن 5 درصد است. ما در نظر داریم استفاده‌کنندگان از وام ارزان مسکن روستایی را افزایش دهیم.
مدیرعامل صندوق ملی مسکن گفت: گروه دومی که برای کاهش نرخ سود تسهیلات نهضت ملی مسکن در نظر گرفته‌ایم ساکنان بافت‌های فرسوده هستند که خانه خود را نوسازی می‌کنند. برای مثل ملکی یک یا دو طبقه در بافت فرسوده نوسازی و به ملک 6 تا 10 طبقه تبدیل می‌شود، ما به دو طبقه از این واحدهای نوسازی شده که در واقع سهم اولیه مالک بوده وام با نرخ سود 5 درصد پرداخت می‌کنیم.

برش

هدف؛  ترغیب به نوسازی بافت های فرسوده
اسماعیلی هدف از این اقدام را ترغیب ساکنان بافت‌های فرسوده به نوسازی عنوان کرد و گفت: ساکنان بافت‌های فرسوده چون اجاره‌نشین نیستند ریسک نوسازی و هزینه آن را نمی‌پذیرند و به زندگی در واحد فرسوده ادامه می‌دهند اما کاهش نرخ سود تسهیلات بانکی مشوق خوبی برای این افراد است. به این ترتیب برنامه دولت برای نوسازی نیز سرعت می‌گیرد. مدیرعامل صندوق ملی مسکن، با اشاره به متقاضیان نهضت ملی مسکن در دهک‌های 1 تا 4 نیز گفت: دولت برای این دهک‌ها نیز برنامه حمایتی در نظر گرفته است به این ترتیب که سازندگان یا سرمایه‌گذارانی که وارد ساخت و ساز و تولید مسکن می‌شوند را ترغیب می‌کنیم تا ملک ساخته شده را با برنامه اجاره به شرط تملیک به متقاضیان دهک‌های 1 تا 4 که درخواست آنها در برنامه نهضت ملی مسکن ثبت شده، واگذار کنند.
وی با اشاره به فرایند این برنامه گفت: مثلاً متقاضی که آورده اولیه کافی را برای نهضت ملی مسکن ندارد، این آورده را به عنوان بخشی از هزینه اجاره به شرط تملیک به مالک می‌پردازد، مثلاً اگر واحد یک میلیارد تومان قیمت دارد، اگر متقاضی 100 میلیون تومان آن را پرداخت کند، مالک 10 درصد این واحد می‌شود و اجاره پرداختی او برای 90 درصد هزینه باقیمانده ملک است که به این ترتیب هم اجاره ماهانه او کاهش یافته و هم بجای پرداخت اقساط بانکی اجاره ملکی را می‌پردازد که به مرور زمان با پرداخت هزینه، می‌تواند صاحب آن شود.
وی افزود: ما از سازندگان و سرمایه‌گذارانی که وارد این طرح می‌شوند حمایت می‌کنیم و این افراد در قالب صندوق املاک و مستغلات می‌توانند سرمایه خود را حفظ و اجاره مسکن خود را به قیمت روز دریافت کنند. مدیرعامل صندوق ملی مسکن افزود: برای اقشار کم‌برخوردار نیز نهادهایی مانند بهزیستی، بنیاد مستضعفان، کمیته امداد و... حمایت‌های یارانه‌ای، تسهیلات کم بهره و پرداخت اجاره‌بهای آنان را برعهده می‌گیرند.