امین محمودی
خبرنگار

گیاهان دارویی علاوه بر کاربردشان در تولید داروها، دارای کاربردهای صنعتی نیز هستند و هرساله ارزآوری بالایی برای کشورهای تولیدکننده این محصولات به دنبال دارند، به طوری که گفته می‏شود گیاهان دارویی می‏توانند تا 2 درصد GDP کشور را از آن خود کنند. طی سال‏های گذشته به طور متوسط ایران با صادرات 450 تا 700 میلیون دلار گیاهان دارویی سهمی نیم‏درصدی از بازار 220 میلیارد دلاری گیاهان دارویی در جهان داشته است.
در سال‏جاری 280 هزار هکتار از اراضی کشور به کشت گیاهان دارویی اختصاص یافته و میانگین عملکرد تولید گیاهان دارویی 360 هزار تن بوده است. هم‏اکنون ایران 70 درصد تولید گل‏محمدی و 90 درصد تولید زعفران جهان را در اختیار دارد، در تولید زیره هم پس از هندوستان کشور دوم تولیدکننده این محصول ارزشمند هستیم.

میزان صادرات گیاهان دارویی
حسین زینلی مجری طرح گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی گفت: در راستای بهره‏مندی از مواهب تولید و صادرات گیاهان دارویی در حال حاضر دو پالایشگاه گیاهان دارویی در کشور احداث شده و در حال راه‏اندازی و بهره‏برداری است و از سوی دیگر با جذب یکسری سرمایه‏گذاری برنامه احداث و راه‏اندازی 3 پالایشگاه دیگر نیز در کشور در دست اقدام است.
نکته جالب توجه اینکه به گفته زینلی به طور متوسط گردش مالی گیاهان دارویی در کشور یک و نیم میلیارد دلار است که حدود 500 میلیون دلار خارج از کشور می‏رود و یک میلیارد هم در داخل کشور در صنایع دارویی، غذایی و خوراکی استفاده می‏شود. با این وجود مجری طرح گیاهان دارویی کشور معتقد است: اگر سطح زیرکشت گیاهان دارویی را از 250 هزار هکتار تا 10 برابر توسعه دهیم و استاندارد‏سازی هم انجام دهیم، می‏توانیم سالانه تا 15 میلیارد دلار برای کشور درآمدزایی از این حوزه رقم بزنیم.

برنامه کشت در 8 هزار هکتار اراضی دیم
زینلی تصریح کرد: از برنامه 50 هزار هکتاری کشت گیاهان دارویی در اراضی دیم تاکنون 8 هزار هکتار آن محقق شده است. وی ادامه داد: در چهارچوب این برنامه، کشت گیاهان دارویی همچون گل محمدی، زیره سبز، سیاهدانه، برزک، بالنگو، موسیر و شیرین‏بیان در اراضی دیم را هدفگذاری کرده‏ایم. مشاور وزیر جهاد کشاورزی خاطرنشان کرد: سال گذشته نزدیک به 18 هزار هکتار از اراضی دیم به کشت گیاهان دارویی اختصاص یافت. وی از برنامه‏ریزی برای افزایش کشت گیاهان دارویی در سطح حدود 10 هزار هکتار اراضی آبی در سال 1402 خبر داد و گفت: از این سطح تاکنون 6 هزار هکتار گیاهان دارویی در اراضی آبی زیر کشت رفته است.

تقویت فرآوری گیاهان دارویی
مجری طرح گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی بر تقویت مکانیزاسیون و صنایع تبدیلی و تکمیلی در حوزه گیاهان دارویی تأکید کرد و اظهار داشت: یکی از برنامه‏های ما توسعه و تقویت مکانیزاسیون و صنایع تبدیلی و تکمیلی در بخش گیاهان دارویی به منظور افزایش فرآوری و ایجاد ارزش افزوده است. وی ظرفیت اسمی صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی را بیش از 670 هزار تن عنوان کرد و گفت: در حال حاضر 70 هزار تن از این ظرفیت غیرفعال است. زینلی افزود: به‏کارگیری تکنولوژی‏های نوین برای تولید اسانس و عصاره گیاهان دارویی از اهداف ماست. مجری طرح ملی گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی با اشاره به اینکه با سرمایه‏گذاری‏های بخش کشاورزی تاکنون دو پالایشگاه گیاهان دارویی در استان خراسان‏رضوی راه‏اندازی شده است، اذعان داشت: سال گذشته با همکاری مؤسسه تحقیقات جنگل‏ها و آبخیزداری کشور و بخش خصوصی، دستگاه تولید اسانس نوع تام گل محمدی ساخته و خط تولید آن ایجاد شد.

بــرش

تولید 450 هزار تن گیاهان دارویی در سال جاری
حسین زینلی، مجری طرح ملی گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی میزان برداشت سالانه گیاهان دارویی از مزارع کشور را بیش از 400 هزار تن عنوان کرد و افزود: در حال حاضر نزدیک به 260 هزار هکتار انواع گیاهان دارویی در کشور کشت می‏شود. مجری طرح ملی گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی اظهار داشت: یکی از برنامه‏های امسال این دفتر اجرای کشت 50 هزار هکتار گیاهان دارویی در اراضی دیم با مشارکت ستاد اجرایی فرمان امام(ره) است و امیدواریم این هدف محقق شود و شاهد رشد کشت این محصولات در مزارع دیم باشیم.