اخبار

با حضور رئیس‌جمهور
سند ملی موسیقی تصویب نهایی شد
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در تشریح تازه‌ترین مصوبات شورا که عصر روز ۲۸ آذر ماه به ریاست حجت‌الاسلام رئیسی رئیس‌جمهور کشورمان برگزار شد، از تصویب نهایی سند ملی موسیقی کشور خبر داد.
بنابراین خبر جلسه ۸۹۲ شورای عالی انقلاب فرهنگی عصر روز سه‌شنبه بیست و هشتم آذرماه به ریاست حجت‌الاسلام سیدابراهیم رئیسی رئیس‌جمهور، محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی و حجت‌الاسلام محسنی اژه‌ای رئیس قوه قضائیه در محل نهاد ریاست‌جمهوری برگزار شد.
حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در حاشیه این جلسه در جمع خبرنگاران اظهار کرد: «در این جلسه تعیین رئیس شورای فرهنگی اجتماعی خانواده و زنان مطرح شد که از بین سه گزینه که در شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده رأی آورده بودند، در شورای عالی انقلاب فرهنگی رأی‌گیری به عمل آمد و فهیمه فرهمندپور بالاترین رأی را کسب کرد و از این پس رئیس شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده و عضو حقوقی شورای عالی انقلاب فرهنگی خواهد بود. دستور دیگر جلسه، موضوع شورای تحول و ارتقای علوم انسانی بود که سال‌ها ریاست آن با جناب حداد عادل بود؛ با تقدیر از زحمات ایشان، جناب سیدسعیدرضا عاملی با بالاترین رأی، ریاست شورای تحول و ارتقای علوم انسانی را عهده‌دار شد که امیدوارم این شورای تخصصی با حرکت جهشی بتواند منشأ تحول شود و اساتید دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیه به نظریه‌های کارآمد و اثربخش در علوم انسانی دست یابند.»خسروپناه ادامه داد: «در این جلسه سند ملی موسیقی تصویب نهایی شد، این سند یکی از اسناد مهمی بود که سال‌ها در شورا مانده و پیرامونش بحث‌های مختلف شده بود، نظر مقام معظم رهبری و فقها در این‌باره اخذ شده بود که در نهایت پس از جلسات متعدد در شورای معین به تصویب نهایی در شورای عالی رسید. این در حالی است که خانه موسیقی و هنرمندان این رشته در تدوین این سند نقش مؤثری داشتند. در جلسه امروز (چهارشنبه) اساسنامه فرهنگستان علوم بازنگری شد و امکان ایجاد گروه‌های علمی جدید و سقف اعضای پیوسته فرهنگستان به تصویب نهایی رسید.»/مهر


صبح صادق ندمد
تا شب یلدا نرود

علی‌الله سلیمی:نویسنده و منتقد ادبی /
طولانی‌ترین شب سال که معمولاً از آن با عناوین «شب چله» یا «شب یلدا» هم یاد می‌شود، در فرهنگ و سنن ایرانی ریشه‌ای کهن دارد و با آیین‌های متعدد مردمی درهم آمیخته و بخشی از آن با گونه‌های متنوع ادبی عجین شده است. از فال گرفتن و خواندن اشعاری از حافظ شیرازی، شاعر پرآوازه ایرانی گرفته تا نقل قصه و حکایت از متون کهن که بخش مهمی از گنجینه ادبیات فارسی محسوب می‌شود و در آیین‎های مردمی همواره مورداستفاده قرار می‌گیرد.باتوجه به جنبه‌های فولکلور و مردمی آیین‌های شب یلدا، انتخاب شعر، قصه و حکایت برای استفاده در این شب هم معمولاً توسط بزرگترهای خانواده بویژه پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها انجام می‌شود که آنها هم باتوجه به سواد و سلیقه خود، آثاری را از متون کهن و اغلب ادبیات شفاهی برمی‌گزینند و بامهارت‌های فردی‌ای که دارند اجرا می‌کنند. برای اینکه با آثار ادبی ماندگار در این زمینه بیشتر آشنا شویم، نمونه‌های موفق در این بخش را با هم مرور می‌کنیم.
توجه چشمگیر شاعران به شب‌یلدا
باتوجه به پیشینه دراز شعر فارسی نسبت به قصه و داستان فارسی، بیشترین توجه ادیبانه به شب‌یلدا در ادبیات فارسی در حوزه شعر دیده می‌شود که شاعران نام‌آشنا در دوره‌های تاریخی متعدد به آن توجه نشان داده‌اند و در آثار خود به این موضوع هم به اشکال مختلف پرداخته‌اند. به بیان دیگر، تقریباً همه شاعران فارسی‌زبان در کارنامه شعری خود، از شب‌یلدا به‌عنوان طولانی‌ترین و تاریک‌ترین شب سال در توصیف مضامین دیگر بهره برده‌اند. البته برخی از شاعران در موارد خاص به این موضوع پرداخته و برای توصیف برخی صفات شاعرانه که بااشاره به شب یلدا در ذهن‌ها شکل می‌گیرد، از این عنوان استفاده می‌کنند اما برخی شاعران شناخته‌شده هم هستند که بارها در اشعار خود به‌عنوان شب‌یلدا اشاره مستقیم و در مواردی هم به‌طور غیرمستقیم از آن یاد می‌کنند.در اغلب آثار شاعرانی که در اشعار خود از شب‌یلدا نام برده و به آن اشاره کرده‌اند، به دو وجه زیبایی و تداوم اشاره شده است. به بیان دیگر، روی و عارض و چهره یار به خورشید و روز، و بلندی و سیاهی زلف و گیسوی معشوقه و شاهد، از حیث زیبایی به این شب تشبیه شده است. البته در منابع مختلف آمده است که نزد استادان سخن، یلدا معمولاً چهره‌ تاریک و زمخت از شبی سیاه و دراز و طاقت‌فرساست که بایستی به پایان برسد و همین تصویر کلیشه‌ای یلدا، همواره از آغاز شعر فارسی خودنمایی کرده و در دوره‌های بعد از سوی شاعران تکرار شده است.
یکی از شاعران فارسی‌زبان و مشهور در ادبیات فارسی و حتی ادبیات جهان، سعدی شیرازی است که در کارنامه شعری خود بارها از عنوان شب یلدا استفاده کرده و در مضامین مختلف این عنوان را به کار برده است. به طور مثال، این شاعر شیرین‌سخن بارها در توصیف شاعرانه از مضامین موردنظر خود به شب یلدا اشاره مستقیم دارد.آنجا که می‌سراید: «که در هند رفتم به کنجی فراز/ چه دیدم چو یلدا سیاهی دراز» یا «باد آسایش گیتی نزند بر دل ریش/ صبح صادق ندمد تا شب یلدا نرود» یا «برآی ای صبح مشتاقان اگر نزدیک روز آمد/ که بگرفت این شب یلدا ملال از ماه و پروینم» یا «هنوز با همه دردم امید درمان است/ که آخری بود آخر شبان یلدا را» یا «نظر به روی تو هر بامداد نوروزیست/ شب فراق تو هر شب که هست یلدائیست» و همچنین «روز رویش چو برانداخت نقاب شب زلف/ گفتی از روز قیامت شب یلدا برخاست»
عنصر«طولانی بودن» یلدا در شعر شاعران
طولانی بودن شب‌یلدا، یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌های آن است که طبعاً تاریکی درازمدت را هم در ذهن متبادر می‌کند و همین مضمون در آثار بسیاری از شاعران دستمایه خلق اثر ادبی در حوزه شعر شده است. آنها اغلب مدت زمان طولانی فراق یار و معشوق خود را از طولانی و دراز بودن این شب بلند به شب یلدا تشبیه کرده و به اشکال مختلف در آثارشان آورده‎اند. به‌عنوان مثال، وحشی بافقی از شاعران نامدار سده دهم می‌سراید: «شام هجران تو تشریف به هرجا ببرد/ در پس و پیش هزاران شب یلدا ببرد». ادیب نیشابوری هم می‌سراید: «ما حال خویش را بی‌سرو بی‌پا نوشته‌ایم/ روز فراق را شب یلدا نوشته‌ایم» یا «بی تو دوشم در درازی از شب یلدا گذشت/ آفتاب امروز چون برق از سرای ما گذشت».

صفحات
آرشیو تاریخی
شماره هشت هزار و سیصد و پنجاه و نه
 - شماره هشت هزار و سیصد و پنجاه و نه - ۳۰ آذر ۱۴۰۲