امین محمودی
خبرنگار

اواخر شهریورماه سال جاری بود که شورای قیمت‏گذاری محصولات اساسی کشاورزی (متشکل از 11 عضو شامل بخش خصوصی و تشکل‏های کشاورزی، کشاورزان خبره، نمایندگان وزارت امور اقتصادی و دارایی، سازمان برنامه و بودجه و وزارت جهاد کشاورزی) با حضور وزیر جهاد کشاورزی برگزار شد.
در این جلسه قیمت 32 قلم کالای اساسی برای سال زراعی 1403‐1402 تعیین شد. گندم به عنوان کالای استراتژیک مبنای قیمت‏گذاری سایر اقلام این گروه محسوب می‏شود که بر همین اساس نرخ هر کیلو گندم 19.500 تومان تعیین شد و بر اساس قانون باید از سوی وزیر جهاد کشاورزی به عنوان رئیس شورای قیمت‏گذاری کالاهای اساسی اعلام رسمی شود.

افزایش 290 درصدی نرخ خرید تضمینی گندم نسبت به دولت قبل
با این حال با توجه به گزارشات رسیده همین نرخ بزودی توسط وزیر جهاد کشاورزی رسماً اعلام خواهد شد و دلیل تأخیر در این امر نیز به اختصاص بودجه کافی برای این مقوله در سال 1403 برمی‏گردد که بخش خصوصی و کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی نیز بر این قیمت صحه گذاشته‏اند.
قیمت جدید خرید تضمینی گندم، افزایش 30 درصدی را نسبت به نرخ خرید تضمینی در سال قبل (15 هزار تومان) نشان می‏دهد، با وجود این بد نیست بدانیم که این نرخ نسبت به نرخ سال 1400‐1399 یعنی سال آخر دولت دوازدهم (5 هزار تومان) افزایش 290 درصدی را به اثبات می‏رساند که نشان دهنده توجه شایان دولت سیزدهم و وزارت جهاد کشاورزی به امر تولید و ممانعت از گسترش واردات و ارزبری است.
در سال آخر دولت دوازدهم گندمکاران از تعیین غیرمنطقی نرخ خرید تضمینی این محصول بشدت گلایه‏مند بودند به طوری که با تعیین 5 هزار تومان برای هر کیلوگرم گندم شاهد آن بودیم که میزان خرید تضمینی گندم توسط دولت با کاهش محسوسی روبه‏رو شد و به 4 میلیون و 700 هزار تن رسید. از طرف دیگر تولید این کالای اساسی نیز با افت 5 میلیون تنی روبه‏رو شد و به 8 میلیون تن رسید که این امر نشأت گرفته از بی‏رغبتی کشاورزان به کشت گندم و رفتن به سمت تولید محصولات عمدتاً آب‏بر کشاورزی بود.
همچنین در این سال شاهد آن بودیم که بخش زیادی از تولید گندم کشور به عراق و افغانستان قاچاق و بخش دیگری به عنوان خوراک دام مصرف شد. این در حالی است که در این سال رکورد ارزبری گندم شکسته شد و 2 میلیارد و 500 میلیون دلار صرف واردات این کالای اساسی شد.

نرخ خرید تضمینی گندم تعیین شده است
محمدجواد عسگری، رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی نیز در واکنش به عدم اعلام رسمی نرخ خرید تضمینی گندم اظهار داشت: نرخ خرید تضمینی گندم توسط شورای قیمت‏گذاری کالاهای اساسی تعیین و اعلام شده و نرخ آن همان هر کیلوگرم 19.5 هزار تومان است.
وی افزود: نرخ خرید تضمینی گندم برای سال زراعی جاری تبصره‏ای نیز دارد که بر اساس آن در صورتی که نرخ تورم ثابت باشد، این نرخ نیز تغییری نخواهد داشت اما در صورتی که نرخ تورم افزایش یابد نرخ خرید تضمینی گندم نیز افزایش خواهد داشت.
رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی ادامه داد: مصوبه شورای قیمت‏گذاری کالاهای اساسی درباره نرخ خرید تضمینی گندم را باید وزارت جهاد کشاورزی اعلام می‏کرد که تا امروز اقدامی نکرده است.
وی تصریح کرد: وزیر جهاد کشاورزی در حال رایزنی با رئیس جمهور برای تأمین منابع لازم برای خرید تضمینی گندم است.

بودجه 224 همتی برای خرید تضمینی گندم
در همین خصوص علی قلی ایمانی، مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران در گفت‏وگو با ایران اظهار کرد: در جلسه شورای قیمت‏گذاری گندم قیمت 19 هزار و 500 تومان برای هر کیلوگرم گندم تعیین و مصوب شده است.
وی افزود: این قیمت مورد تأیید همه اعضای شورای قیمت‏گذاری قرار گرفته و آن را امضا کرده‏اند با این حال مبنای تورم برای اعلام این قیمت 30 درصد بنا گذاشته شده است، به همین دلیل طبیعتاً اگر تورم بیشتر از این میزان شد، قیمت خرید تضمینی گندم نیز بالاتر خواهد رفت.
مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران در ادامه تصریح کرد: بخش خصوصی و گندمکاران، کمیسیون کشاورزی مجلس، وزیر جهاد کشاورزی، مجری طرح گندم این وزارتخانه و معاونت زراعت نیز در جلسه حضور داشتند به همین دلیل انتظار می‏رود این قیمت توسط وزارت جهاد کشاورزی نیز اعلام شود.
ایمانی تأکید کرد: به نظر می‏رسد با قیمت جدید خرید تضمینی گندم، وزارت جهاد کشاورزی بتواند 11 میلیون و 500 هزار تن گندم خریداری کرده و به خودکفایی کامل در زمینه این کالای اساسی برسیم و نیازی به واردات نباشد. وی در پایان گفت: خرید تضمینی گندم در سال جاری اگر به این میزان برسد طبیعتاً به بودجه 224 هزار میلیارد تومانی نیاز است که باید هم اکنون که در فصل بودجه‏ریزی هستیم در بودجه لحاظ شود تا در زمان برداشت مشکل پرداخت پول گندمکاران اتفاق نیفتد.

تا خودکفایی کامل چقدر فاصله داریم؟
دولت سیزدهم در سال زراعی گذشته که شهریورماه امسال به پایان رسید توانست حدود 10 میلیون و 400 هزار تن گندم به نرخ 15 هزار تومان از کشاورزان خریداری کند، این در حالی است که تولید گندم به حدود 13 میلیون و 500 هزار تن رسیده بود.
با این حال این میزان خرید تضمینی گندم کفاف آرد نانوایان را می‏دهد ولی برای رسیدن به خودکفایی کامل تولید باید 14 تا 15 میلیون تن و خرید تضمینی به 11 میلیون و 500 هزار تن برسد که به نظر می‏رسد در سال آینده کشورمان به آن نائل خواهد شد.