امین محمودی
خبرنگار

گندم یکی از کالاهای اساسی کشاورزی محسوب می‌شود که سهم زیادی در امنیت غذایی کشور دارد. از این‌رو تأمین این محصول از طریق تولید و نائل شدن به خودکفایی در آن از اهمیت بسزایی برخوردار است. در سال زراعی گذشته میزان تولید گندم به 13.5 تا 14 میلیون تن رسید که این امر بلاشک نتیجه افزایش200 درصدی نرخ خرید تضمینی گندم طی دو سال اخیر بوده است به‌طوری که دولت سیزدهم در سال زراعی گذشته نرخ 15 هزار تومان را به گندمکاران اعلام کرد در حالی که این نرخ در دولت گذشته و سال 1400، پنج هزار تومان تعیین شده بود. فائو اعلام کرده که رشد تولید گندم ایران طی سال 2023 میلادی در حالی است که کل گندم تولیدی جهان در این سال حدود 7 میلیون تن کاهش داشته و به 782 میلیون تن رسیده است. ایران که هجدهمین کشور پرجمعیت جهان است در میان کشورهای بزرگ تولیدکننده گندم رتبه 13 را به خود اختصاص داده و از کشورهای پرجمعیت‌تری مثل برزیل و مصر گندم بیشتری تولید کرده است.

میزان گندم کافی برای مصارف
طبق گفته سهراب سهرابی، مجری طرح گندم وزارت جهاد کشاورزی برای رسیدن به خودکفایی در تولید گندم کشورمان باید به عدد 13 میلیون و 500 هزار تن تولید این محصول برسیم به‌طوری که نیاز نانوایی‌های کشور به گندم برای پخت انواع نان‌ها حدود 10 میلیون تن، نیاز مصرفی واحدهای صنف و صنعت 2 میلیون تن، نیاز مصرفی بذر کشور یک میلیون و 200 هزار تن و مابقی مربوط به عشایر و روستائیان است. این مقام مسئول اظهار کرد: طبق نظر شورای پدافند غیرعامل کشور و شورای امنیت ملی نیز باید 3 میلیون تن گندم برای ذخایر استراتژیک در انبارهای کشور موجود باشد. بنابراین در سال‌جاری کشورمان به خودکفایی در تأمین آرد و نان مردم رسیده ولی لازمه خودکفایی کامل در این محصول تولید 2 تا 3 میلیون تن دیگر برای نیاز ضروری و استراتژیک کشور است.
پیش‌بینی آینده تولید گندم
مجری طرح گندم وزارت جهاد کشاورزی حداقل تولید را ۱۴ میلیون تن دانست که وزارتخانه در حال برنامه‌ریزی برای آن است. سهراب سهرابی اظهار کرد، برای سال زراعی ۱۴۰۳-۱۴۰۲ کشت ۵.۹ میلیون هکتار گندم آبی و دیم هدفگذاری شده که از این سطح یک میلیون و ۹۰۰ هزار هکتار مربوط به کشت آبی و ۴ میلیون هکتار کشت در اراضی دیم است. گفتنی است، عملیات کشت گندم در اقلیم‌های سرد و در استان‌هایی مانند آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، زنجان، قزوین، کردستان، مرکزی، خراسان شمالی، همدان، لرستان، چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد، خراسان رضوی و... زودتر از سایر استان‌ها آغاز می‌شود و تا پایان آذر سایر استان‌ها هم کشت گندم را آغاز می‌کنند.
به گفته مجری طرح گندم وزارت جهاد کشاورزی برای کشت سال زراعی جاری بیش از ۴۵۰ هزار تن بذور اصلاح شده لیبل‌دار گندم تهیه و تدارک دیده شده و عملیات بوجاری و ضدعفونی بذور انجام شده است. سهرابی تولید بذور گندم را از مهم‌ترین پروژه‌های معاونت امور زراعت دانست که برنامه تولید بیش از ۵۰۰ هزار تن بذور گندم از ارقام آبی و دیم برای سال آینده را در دستور کار دارد. رئیس بنیاد ملی گندمکاران گفت: در صورت تحقق ۱۱.۵ میلیون تن خرید تضمینی گندم، نیازی به واردات گندم در سال آینده نداریم. عطاءالله هاشمی گفت: با توجه به سیاست خودکفایی گندم و پیش‌بینی بارش‌های مناسب پیش‌بینی می‌شود که تولید گندم سال آینده به بیش از ۱۴ میلیون تن برسد.
به گفته وی در صورت تحقق ۱۱.۵ میلیون تن خرید تضمینی گندم، نیازی به واردات گندم در سال آینده نداریم. هاشمی ادامه داد: با توجه به پیش‌بینی‌های هواشناسی تا اسفندماه شرایطی برای مناطق دیم ایجاد خواهد شد که در ۳۰ سال گذشته کم‌نظیر خواهد بود. رئیس بنیاد ملی گندمکاران افزود: بارش‌ها فرصت خوبی برای دیم‌زارهای مناطق غرب، شمالغرب، جنوب‌غربی کشور و استان‌های اردبیل، آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، کردستان، کرمانشاه، همدان و بخش‌هایی از خوزستان ایجاد خواهد کرد.  رئیس بنیاد ملی گندمکاران گفت: تسریع در اعلام هرچه سریع‌تر قیمت و ایجاد شرایط خوب برای خرید باعث می‌شود سال زراعی جدید نسبت به سال قبل تولید و خرید بهتری داشته‌ باشیم.

برش

جزئیات واردات گندم
آمار گمرک نشان‌دهنده آن است که تا پایان آبان ماه سال‌جاری یک میلیون و 726 هزار و 694 تن و 603 کیلوگرم گندم به ارزش 730 میلیون و 58 هزار و 868 دلار یا 20 هزار و 806 میلیارد و 677 میلیون و 797 هزار تومان وارد کشور شده، این در حالی است که در همین بازه زمانی در سال گذشته 3 میلیون و 96 هزار و 555 تن و 555 کیلوگرم به ارزش یک میلیارد و 349 میلیون و 287 هزار و 461 دلار گندم وارد کشورمان شده بود. بنابراین می‌توان گفت واردات گندم طی یک سال اخیر به لحاظ وزنی با کاهش حدوداً 45 درصدی و به لحاظ ارزشی با کاهشی 46 درصدی روبه‌رو بوده است، از طرف دیگر می‌توان گفت نسبت به همین بازه زمانی در سال گذشته کاهش 1 میلیون و 370 هزار تنی یا 620 میلیون دلاری واردت گندم را شاهد هستیم.
امارات ، انگلیس، ترکیه، سنگاپور، سوئیس، روسیه، قزاقستان، مکزیک، هلند و هنگ‌کنگ 10 کشوری هستند که واردات گندم در این بازه زمانی از آنها صورت گرفته است.