بیتا  میرعظیمی
خبرنگار

ریل‌گذاری برای توسعه حمل ونقل دریایی و صادرات انواع محصولات کشاورزی به ثمر نشسته و با افزایش 100درصدی صادرات مرکبات و کیوی از گمرکات استان مازندران، در مسیری روشن قرار گرفته است. در سال زراعی جدید، روند فزاینده صادرات با کشتی‌های کانتینردار یخچالی به روسیه سرعت گرفته و کیفیت درجه یک محصولات صادراتی استان مازندران با برندسازی به دنیا مخابره شده است.
مرکبات (نارنگی، پرتقال)، پس از برنج دومین محصول مهم اقتصادی استان مازندران محسوب می‌شود. محصولی که حالا مازاد بر مصرفش، با نگاه اقتصادی دولت و تعیین استانداردهای صادراتی مدیریت شده و از طریق سه بندر فعال استان به کشورهای دیگر صادر می‌شود. بندر امیرآباد، بزرگ‌ترین بندر حاشیه‌ای دریای خزر با قرار گرفتن در موقعیت خاص جغرافیایی، قابلیت شکوفاسازی ظرفیت‌ها را داشته و نقش ویژه‌ای در مقاوم‌سازی اقتصاد کشور با توسعه صادرات کالا و تجارت بین‌الملل ایفا می‌کند. مقرون به صرفه بودن مدت زمان و هزینه حمل و نقل نسبت به مسیر زمینی، نظر کلیه سورتینگ‌داران و صادرکنندگان را برای صادرات مرکبات و کیوی با حمل و نقل دریایی جلب کرده و جانی دوباره به صادرات محصولات این استان بخشیده است.

رونق صادرات دریایی
«سیدعلی عباسی» مدیرکل دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری مازندران به «ایران» می‌گوید: «صادرات مرکبات در استان مازندران با حمایت دولت، همکاری اتاق بازرگانی، فعالان اقتصادی و نقش پررنگ پایانه صادراتی روماک، از ابتدای مهرماه تا 23 آبان ماه سال‌جاری جهش بیش از 100 درصدی داشته است. کشورهای هدف صادراتی استان مازندران در حوزه مرکبات شامل ازبکستان، قرقیزستان، ترکمنستان، قطر، روسیه، عراق، قزاقستان و ارمنستان است. محصول کیوی نیز به هند، عمان، گرجستان و تاجیکستان صادر می‌شود. امسال این محصول حتی به چین نیز صادر شد، البته باید درنظر داشت که تاکنون امکان صادرات مرکبات به چین از طریق حمل و نقل دریایی به دلیل زمانبر بودن و عدم ماندگاری 2 ماهه وجود نداشته است؛ هرچند که در حال حاضر، ریجستری به چین از پایانه صادراتی استان کلید خورده و مشکلی برای صادرات مرکبات به چین وجود ندارد.»

صادرات مرکبات به روسیه
وی به سفر 3 ماه پیش استاندار مازندران به روسیه با هدف تقویت صادرات استان اشاره کرده و می‌گوید: «در این سفر، قراردادی برای تأمین محصولات کشاورزی از جمله مرکبات با مجموعه فروشگاه‌های تشیر، مگنت و ایکس فایو تا سقف 200 میلیون دلار منعقد گردید.»
طبق گفته این مقام مسئول، «در سال زراعی جدید 3 هزار و 91 تن کیوی به ارزش یک میلیون و 783 هزار و 507 دلار صادر شد. در بحث صادرات نارنگی نیز شاهد جهش زیادی بوده و از اول مهرماه تا 23 آبان ماه، حدود 12 هزار و 144 تن نارنگی به ارزش 5 میلیون و 221 هزار و 920 دلار و همچنین 3 هزار و 735 تن پرتقال ناول به ارزش یک میلیون و 303 هزار و 514 دلار از گمرکات استان مازندران صادر شد.»
صادرات مرکبات استان مازندران درحالی در سال زراعی جدید 2 برابر شده است که طبق آمارهای رسمی، مجموع باغ‌های مرکبات مازندران ۱۱۲ هزار هکتار است که از این میزان ۱۱۰ هزار هکتار ارقام بارده هستند. همچنین از مجموع باغات مرکبات مازندران، ۸۰ هزار هکتار زیر کشت ارقام مختلف پرتقال، ۳۰ هزار هکتار ارقام مختلف نارنگی و بقیه زیر کشت محصولاتی از جمله نارنج و لیمو قرار دارند.

«آستارا» دروازه صادراتی
«سیدعلی عباسی» تصریح می‌کند: «آستارا یکی از دروازه‌های مهم صادرات محصولات کشاورزی ایران محسوب شده و به دلیل حجم بالای صادرات از آن اغلب با مشکلاتی مواجه است. باید به این نکته توجه کرد که فصل برداشت مرکبات محدود بوده و اغلب در یک بازه زمانی 2 ماهه حجم زیادی از صادرات از این دروازه انجام می‌شود. مسائل دیگری مانند گمرکات، تأمین لجستیک، ارائه خدمات گمرکی و بازرگانی ، تأمین خودرو و.... نیز مطرح بوده و در بحث حمل و نقل، توانمندی‌های لازم و کافی وجود ندارد. به همین دلیل، صادرکنندگان عمدتاً محصولات را تا مرز آستارا منتقل کرده و آن را با خودروهای روسی که عمدتاً داغستانی هستند، جابه‌جا می‌کنند. فرایندی زمانبر و آزاردهنده در گمرکات که باید حل و فصل گردد.»
طبق گفته وی،  آمارهای غیررسمی نشان می‌دهد که صادرکنندگان در حالت عادی برای حمل محصولات با هر خودرو، 3 هزار و 500 دلار پرداخت کرده و حجم بالای مرکبات صادراتی به دلیل وجود یخبندان و سرما در سطح جاده‌های روسیه، تردد را بسیار مشکل کرده است. در همین راستا، مطابق سیاست‌های ابلاغی رهبر معظم انقلاب در زمینه ارتقای اقتصاد دریامحور، دستورات رئیس جمهور مبتنی بر توسعه مبادلات تجاری با کشورهای حوزه دریای خزر و پیگیری‌های استاندار، خط دریایی صادرات مرکبات مازندران راه‌اندازی شد. برای توسعه این خط دریایی، یک لاین کانتینر یخچالی تعریف کرده و با حضور کشتیرانی دریای خزر، نخستین محموله کانتینری مرکبات از طریق کشتیرانی دریای خزر از بندر امیرآباد به بندر ماخاچکالا روسیه صادر شد. در حال حاضر پیگیری‌ها برای پایداری خط دریایی صادرات مرکبات در مازندران در حال انجام بوده و حل و فصل مشکلات مبتنی بر آنالیز دقیق زنجیره صادرات دریا پایه (بارگیری و ترخیص تا قرار‌گیری در فروشگاه‌های روسیه) مورد تأکید است. همچنین راهکارهای تسهیلگری و ارتقای فرایند حمل مرکبات از طریق دریا در دستور کار قرار گرفته و پیش‌بینی می‌شود که برای 2 هفته آینده، پارت دوم صادرات مرکبات به روسیه در بستر دریا بارگیری شده و ارسال گردد.

کریدور شمال به جنوب
این مقام مسئول، توسعه فرایند حمل دریایی محصولات کشاورزی از جمله مرکبات را یکی از برنامه‌های مهم حوزه اقتصادی استان مازندران دانسته و تأکید می‌کند: «بندر امیرآباد تنها بندر نسل چهارم کشور محسوب شده و بیش از 75 درصد حمل خزر از این بندر انجام می‌شود. بندری که برای کریدور شمال به جنوب با نگاه پدافند غیرعامل اهمیت زیادی داشته و امکانات بسیار خوبی برای صادرات محصولات فراهم می‌کند.»
طبق گفته مدیرکل دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری مازندران، «در حال حاضر پیش‌بینی می‌شود که محصولات کشاورزی از طریق دریا کمتر از هفت روز به جامعه هدف (روسیه) ارسال شود. برای رسیدن به این هدف باید شکل‌گیری لاین حمل و کریدور شمال به جنوب را به عنوان یکی از مهمترین مؤلفه‌های اقتصاد دریا، فعال‌تر کنیم. به این ترتیب مراودات روسیه (بالغ بر 190 میلیارد دلار) که در مسیر دریای سرخ با اروپا دچار چالش شده است، از طریق کریدور بنادر شمالی به جنوبی انجام خواهد شد.»