نکاتی درباره چک نوشتن، چک کشیدن، چک گرفتن، نقد کردن و یا برگشت زدن
یکی از نکات مهم موقع نگارش چک این است که برای جلوگیری از رخ دادن اشتباه در نوشتن، مبلغ چک را حتماً هم به حروف و هم به عدد بنویسیم، چون اگر اختلافی به وجود بیاید ملاک بانکها، مبلغ حروفی است.
باید مبلغ عددی و حروفی را با چسب شیشهای بپوشانیم و با ناخن روی آن خط بندازیم تا در صورت برداشتن چسب، جوهر از روی چک جدا شود تا امکان دست بردن و سوءاستفاده در مبلغ چک از بین برود. برای اطمینان، همیشه از خودکار مخصوص خودمان استفاده کنیم و موقع نوشتن چک خودکار را عوض نکنیم. به این دلیل که تغییر جوهر خودکار میتواند امکان جعل را فراهم کند. یکی از اشتباهات متداول، استفاده از خودکار دیگران است. هرگز از خودکار کسی که میخواهید چک به او بدهید، استفاده نکنید چون بعضی از خودکارها دارای جوهری هستند که بعد از نوشتن پاک میشود. اگر چک خطخوردگی دارد، حتماً میزان و موارد خطخوردگی را پشت چک باید بنویسیم و اگر هم خطخوردگی ندارد، حتماً بنویسیم «بدون خطخوردگی» و دو طرف مبلغ را ضربدر بزنیم. یکی از اشتباهات در نوشتن چک صیادی این است که قسمتی از متن چک را میدهیم تا طرف مقابل برای ما بنویسد. در این صورت بعدها، امکان این هست که چک را دستکاری کند و ما هم دستمان به جایی بند نیست. یکی از مهمترین مواردی که در صحیح نوشتن چک باید رعایت کرد، این است که همیشه همراه با امضا، نام و نامخانوادگی خودمان را بنویسیم.
این کار باعث میشود حتی با ساده بودن امضا، جعل کردن چک امکانپذیر نباشد. پس از نوشتن نام شخص، برای اطمینان بیشتر میتوانیم بنویسیم که چک برای چه چیزی صادر شده است. مثلاً بنویسیم که در وجه فلانی برای خرید یخچال. هنگام نوشتن چک و یا دریافت چک، یادمان باشد که بعضی چکها دو امضایی هستند (یعنی دو نفر حتماً باید چک را امضا کنند) و یا برخی چکها بدون مهر، فاقد اعتبار هستند. گاهی صادرکننده چک به قصد پرداخت نکردن یا دیر پرداخت کردن، چک را امضاشده تحویل ما میدهد و مسلماً این چک نقد نمیشود و تنها راهمان شکایت حقوقی است که طول میکشد. تاریخ چک را افقی، عمودی و به عدد و حروف بنویسید و جلوی تمامی قسمتهای پر شده را باید ببندید. موقع امضا و نگارش، بهتر است که دستهچک دیگری زیر ورقه چکی که میخواهیم امضا کنیم، نباشد. با این کار جای رد امضا و نوشته روی ورقه چک نمیماند. یادتان باشد که کشیدن چک سفید امضا، تخلف محسوب میشود. در هر بخش چک اگر چیزی مینویسید، جای خالی باقی نگذارید و جاهای پر نشده را با خطوط ممتد ببندید یا با ضربدر این کار را انجام دهید. امضای چک نه باید خیلی ساده باشد نه خیلی پیچیده، امضاهای پیچیده فراموش و امضاهای ساده به سادگی جعل میشوند. مهمترین قسمت، امضای چک است. امضای چک یعنی تأیید این سند، در غیر این صورت یعنی هیچ چک و سندی صادر نشده که قابلیت ارائه چه در دادگاه و چه در بانک را داشته باشد.
از مواردی مثل چک برای امانت و... پرهیز کنید چون چک وصف امانی، قابلیت مطالبه ندارد و دارنده چک اگر این چک را به بانک ببرد یا خرج کند، حتماً مرتکب جرم خیانت در امانت خواهد شد. اگر چک بابت تضمین انجام کاری باشد و آن کار هم انجام نشده باشد، دارنده چک میتواند به بانک مراجعه کند و حداقل به میزان مبلغی که مورد مطالبه است، از طریق دادگاه یا در بانک مطالبه کند. روند مطالبه در بانک به شکل واحد است و نمیتواند آن قسمت را تفکیک کند؛ یا کلوجه را دریافت میکند و یا برگشت میزند و در دادگاه این ادعا را مطرح میکند. نکته مهم این است که چکهای ضمانتی و امانتی با هم متفاوت هستند، موضوع امانت جرم است ولی موضوع ضمانت جرم نیست و اگر در داخل چکی نوشته شود از باب ضمانت، قابلیت وصول دارد و اگر نوشته شود از باب امانت، قابلیت وصول ندارد. اقداماتی که فرد دارنده بعد از این در مورد چکهای امانی انجام میدهد، مجرمانه است. ضمن اینکه در قانون جدید چک، اگر در چک نوشته شود بابت تضمین انجام کاری است، از مشمول صدور درخواست اجراییه خارج میشود و با شکلی که گفتیم اگر چک صادر شود، فرد باید دادخواست مطالبه وجه در محاکم دادگاه عمومی و حقوقی محل صدور چک و یا برگشت چک و انجام تعهد بدهد.