نفیسه امامی
خبرنگار

افزایش بیش از 12 درصدی تولید شیرگاو در دامداری‌های کشور در تابستان امسال، سیگنالی از کاهش هزینه تولید این محصول مهم در این بازه زمانی بود چرا که بدون کاهش هزینه تولید امکان رشد تولید وجود نداشت. این درحالی است که داده‌های جدید مرکز آمار کشور این گزاره را تأیید می‌کند که نرخ تورم سالانه شیرخام در تابستان امسال بیش از 18 درصد کمتر از نرخ تورم در این بازه زمانی در فصل بهار برآورد شده است. این موضوع حاکی از آن است که بازار شیرخام با کاهش قیمت روبه‌رو می‌شود.

افت نرخ تورم انواع محصولات کشاورزی و دامپروری در تابستان امسال
تورم محصولات کشاورزی در تابستان امسال ثابت یا رو به کاهش بوده است و دلیل آن کاهش نرخ تورم قیمت محصولات نهایی کشاورزی و از همه مهمتر شاخص قیمت تولیدکننده بخش زراعت، باغداری و دامداری و همچنین گاوداری‌های صنعتی در تابستان امسال است.
گزارش مرکز آمار حکایت از کاهش نرخ تورم شاخص قیمت تولیدکننده بخش زراعت، باغداری و دامداری در تابستان امسال دارد. در فصل تابستان سال‌جاری، شاخص تورم سالانه این بخش نسبت به همین بازه زمانی در فصل بهار 9.7 درصد کاهش نشان می‌دهد. در بهار شاخص سالانه نرخ تورم 56.7 درصد بود که با این میزان کاهش به 46.8 درصد رسید.
در همین فصل نرخ تورم نقطه به نقطه تولیدکنندگان زراعت، باغداری و دامداری نسبت به مدت مشابه در سال 1401، به 33.8 درصد رسیده است. داده‌ها نشان می‌دهند که تورم نقطه‌ای این بخش در فصل تابستان نسبت به فصل بهار 11.3 درصد کاهش یافته است.

افزایش تعداد گاو و گوساله
در تابستان امسال
برای اثبات اینکه تورم تولیدکننده بخش کشاورزی و دامپروری با کاهش مواجه شده است، می‌توان به داده‌های دیگری از گزارش‌های مرکز آمار در تابستان همین امسال استناد کرد. به عنوان نمونه، بیش از 19 درصد تعداد گاو و گوساله پروار شده در تابستان امسال نسبت به تابستان سال گذشته با افزایش مواجه شد و تعداد آنها به 512 هزار رأس رسید.
در همین بازه زمانی در تابستان امسال تعداد ٢٩٢ هزار گوساله در دامداری‌های کشور متولد شد که نسبت به تابستان سال قبل بیش از ٢٢ درصد افزایش داشته است.

تولید بالغ بر 2 میلیون تن شیرخام
داده‌ها نشان می‌دهند در فصل تابستان امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته، با افزایش بیش از 12 درصدی، بالغ بر دو میلیون تن شیر تولید شده است. رشد تولید شیر به این میزان، بدون کاهش هزینه‌های تولید امکان‌پذیر نبوده و نیست. بررسی داده‌های مرکز آمار نشان می‌دهد که نرخ تورم تولیدکنندگان محصولات گاوداری‌های صنعتی در فصل تابستان سال‌جاری نسبت به بهار همین امسال و سال 1401 روند کاهشی داشته است. همین موضوع برکاهش هزینه تولید شیر اثر مستقیم داشته و باعث شده تا هزینه‌های این محصول مهم و اثرگذار در تغذیه سالم جامعه با افت مواجه شود.
کاهش هزینه‌های تولید گاوداران صنعتی
بررسی‌ها حکایت از آن دارد که نرخ تورم گاوداران صنعتی در سه‌ماهه دوم امسال، نسبت به سه‌ماهه اول سال‌جاری، با کاهش 5 درصدی مواجه شده و نرخ تورم این گروه تولیدکننده به 14.6 درصد رسیده است. به عبارتی در فصل بهار نرخ تورم تولیدکنندگان محصولات گاوداری‌های صنعتی 19.6 درصد بوده است. نرخ میانگین سالانه که یکی از مهمترین معیارهای شاخص نرخ تورم است نیز در فصل تابستان برای صاحبان گاوداری‌های صنعتی با کاهش مواجه شده است. در تابستان سال 1402، نرخ تورم سالانه این گروه 61.2 درصد برآورد شد که نسبت به فصل بهار سال‌جاری 5.3 درصد کاهش نشان می‌دهد. نرخ تورم سالانه تولیدکنندگان گاوداری‌های صنعتی در سه‌ماهه اول امسال 66.5 درصد بوده است. تنها شاخص نرخ تورمی که با افزایش مواجه شده است، نرخ تورم نقطه به نقطه تولید‌کنندگان گاوداری‌های صنعتی بوده است که 9.2درصد نسبت به بهار با رشد مواجه شده است. نرخ تورم نقطه‌ای بهار امسال 45.7 درصد بوده است. یکی از عوامل اصلی در افزایش تورم نقطه به نقطه در تولیدکنندگان گاوداری‌های صنعتی توقف تخصیص ارز 4200 تومانی بوده که این روند به تدریج در حال تخلیه شدن است.

هزینه‌های تولید شیرخام کاهش یافت
رشد نرخ تورم نقطه‌ای مانعی برای افزایش تولید شیرخام و کاهش هزینه‌های این محصول و همچنین محصول کود نبوده است. ناگفته نماند گاوداری‌های صنعتی 8 محصول اصلی تولید می‌کنند که شامل «گاو تلیسه»، «گاو شیری»، «گاو نرداشتی»، «گوساله پرواری»، «گاو حذفی شیری»، «گوساله نر زیر چهارماه»، «شیر» و «کود» است که در این میان شیرخام مهمترین محصول تولیدی این گروه صنعتی است. بررسی‌های آماری نشان می‌دهند که هزینه تولید شیرخام در گاوداری‌های صنعتی به کمترین میزان خود در فصل تابستان امسال رسیده است.
همچنین نرخ تورمی تولید شیرخام در 12 ماه منتهی به تابستان امسال به 47.2 درصد رسید که نسبت به همین مدت در فصل اول سال‌جاری 18.3 درصد کاهش نشان می‌دهد. نرخ تورم در سه‌ماهه اول امسال در این بازه زمانی، 65.5 درصد بوده است.
نرخ تورم نقطه‌ای و فصلی تولید شیرخام در گاوداری‌های صنعتی نیز با کاهش مواجه شده است. به عبارتی در تابستان امسال هزینه‌های تولید شیرخام به کمترین میزان خود طی یک‌سال اخیر رسیده است. نرخ تورم تولید شیرخام در گاوداری‌های صنعتی در فصل دوم سال‌جاری با کاهش 12.4 درصد نسبت به فصل اول این سال به 4.3 درصد رسیده است. تورم نقطه‌ای تولید شیرخام در تابستان امسال نسبت به مدت مشابه در سال گذشته، به 24.3 درصد رسیده که نسبت به تورم نقطه‌ای فصل اول سال‌جاری افت 2.9 درصدی داشته است. نرخ تورم نقطه به نقطه تولید شیرخام در گاوداری‌های صنعتی در فصل بهار امسال 27.2 درصد بوده است.

کاهش نرخ تورم تولید کود
در این میان نرخ تورم تولید کود در گاوداری‌های صنعتی در تابستان امسال نیز با کاهش مواجه شده است. به‌طوری‌که در این فصل نرخ تورم تولید کود به 5.2 درصد رسید که نسبت به فصل بهار با کاهش 11.7 درصدی مواجه شده است.  نرخ تورم نقطه‎‌ای تولید کود در تابستان سال‌جاری نسبت به تابستان سال گذشته به 48.6 درصد رسید که نسبت به تورم نقطه‌ای آن در بهار امسال، 5.5 درصد کاهش نشان می‌دهد.

دلایل کاهش هزینه تولید
کاهش نرخ تورم تولیدکننده سالانه و فصلی گاوداری‌های صنعتی را می‌توان به وجود واردات نهاده‌های دامی و تخصیص به‌موقع این نوع کالا در بین این گروه صنعتی دانست. موضوع دیگر آنکه استفاده از نهاده‌های دامی را که در گذشته توسط دامداران صنعتی با قیمت پایین خریداری و دپو کرده‌اند، می‌توان یکی دیگر از عوامل کاهش هزینه‌های تولید در این گروه ارزیابی کرد. حمایت از گاوداری‌های صنعتی با تأمین منابع مالی و کاهش مقررات‌زدایی نیز از دیگر عوامل کاهش هزینه‌های تولید تولیدکنندگان گاوداری‌ها یاد می‌شود.