بیتا میرعظیمی
خبرنگار

برداشت انارهای سرخ و درجه یک، واپسین روزهای خود را در استان مرکزی سپری می‌کند. همه ساله با آغاز فصل پاییز، باغداران یاقوت‌های سرخ، آستین‌ها را بالا زده و زحمات یک ساله خود را با برداشت انار و عرضه فرآوری محصول به بازارهای داخلی و خارجی به ثمر می‌رسانند. انار ساوه، مرغوب‌ترین و شناخته شده‌ترین انار ایران است که با داشتن ویژگی‌های منحصربه‌فردی نظیر طعم، رنگ، شکل و ظاهر یکدست و کیفیت بالا، برندی جهانی محسوب شده و طرفداران بسیاری در اقصی نقاط دنیا دارد. طبق گفته مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی به «ایران»، انار استان مرکزی پس از استان فارس، در رتبه دوم کشور قرار داشته و پیش‌بینی می‌شود که برداشت محصول در سال‌جاری با افزایش 10 درصدی به 180-170 هزار تن برسد.
انار ساوه به دلیل طعم بی‌نظیرش، شهرت و آوازه بلندی داشته و برای ورود به بازار صادرات، گزینه مناسبی محسوب می‌شود. انار ممتاز ملس بیشترین رقم صادرات از شهرستان ساوه را به خود اختصاص داده و به بلندای همین آوازه و حفاظت از برند جهانی، نیازمند توجه و اهتمام ویژه‌ای است. اگرچه بیش از 10 سال از بلاتکلیفی پایانه صادراتی ساوه می‌گذرد اما همچنان باغداران به صورت جداگانه در امر صادرات محصول فعالیت کرده و دلال‌ها نیز با مغتنم شمردن فرصت، زمینه کاهش قیمت انار را فراهم می‌کنند. این در حالی است که با فعال شدن پایانه صادراتی انار ساوه، نه تنها باغداران شهرستان بلکه باغداران سراسر کشور تحت پوشش قرار گرفته و شاهد رونقی دوباره در صادرات انار ناب ایران به بازارهای خارجی خواهیم بود.
«علی اصغر زارعی» مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی به «ایران» می‌گوید: «11 هزار هکتار سطح زیرکشت انار در استان مرکزی وجود دارد که همه ساله 170 هزار تن محصول از آن برداشت می‌شود. 96 درصد سطح زیرکشت انار استان مرکزی در باغات شهرستان ساوه و 4 درصد باقی مانده در شهرستان‌های دلیجان، تفرش و محلات به بار می‌نشیند.»
«ساوه» پایتخت انار
وی می‌افزاید: «شهرستان ساوه بزرگترین شهر تولید کننده انار در کشور محسوب می‌شود. انار ملس ممتاز نیز مهم‌ترین و مشهورترین رقم محصول بوده و در داخل وخارج از کشور، طرفداران بسیاری دارد.»
طبق گفته این مقام مسئول، «سال گذشته سرمازدگی آسیب زیادی به محصول انار وارد کرده و تنها حدود 160 هزار تن برداشت شد. این درحالی است که امسال پیش‌بینی می‌شود برداشت محصول با افزایش 20 هزار تنی، به 180 هزار تن برسد. لازم به ذکراست بخشی از باغات انار که پیشتر نهال بودند نیز بارور شده و به این سطح برداشت افزوده خواهند شد.»
«علی اصغر زارعی» تصریح می‌کند: «در حوزه کاشت تا برداشت محصول انار در استان مرکزی، حدود 5 هزار تا 5 هزار و 500 نفر مشغول به کارند. انارکاران استان، تحت نظارت تعاونی باغداران انار شهرستان ساوه فعالیت داشته و مشکلات آنها در حوزه بازاریابی، جمع‌آوری محصول، صادرات، تهیه ادوات کشاورزی و کود موردنیاز و.... حل و فصل می‌شود.»
برندسازی در پایانه صادراتی
آنگونه که مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی می‌گوید: «پایانه صادراتی انار در شهرستان ساوه قرار داشته و از همان ابتدا برای احداث آن، 30 هکتار از اراضی دولتی اختصاص یافته است. این طرح ابتدا به تعاونی باغداران انار شهرستان ساوه سپرده شد و اقداماتی اولیه نظیر دیوار کشی، حفر چاه و برق‌رسانی انجام شد. پس از مدتی، تعاونی باغداران انار از پس تهیه تسهیلات لازم و سرمایه‌گذاری پروژه برنیامده و مجبور به استعفا شدند. پس از آن طرح به تعاونی دهیاران شهرستان ساوه که وضعیت مالی بهتری داشتند، سپرده شد. طبق گفته اعضای تعاونی دهیاران شهرستان ساوه، پروژه‌های مورد نیاز طی یک سال احداث شده و تا 4-3 سال آینده، به بهره‌برداری کامل خواهد رسید. در حال حاضر به دلیل نبود پایانه صادراتی، باغداران به صورت جداگانه در امر صادرات محصول فعالیت کرده و دلال‌ها نیز با مغتنم شمردن فرصت، زمینه کاهش قیمت انار را به‌وجود می‌آورند. با احداث این پایانه صادراتی، محصول انار به صورت کلی جمع‌آوری شده و پس از سورتینگ، بسته‌بندی و برندسازی به بازارهای بین‌المللی صادر می‌شود.»
وی می‌افزاید: «محصول انار به 2 صورت تازه خوری و فرآوری(کنسانتره، آب انار، رب انار و...) به کشورهای حاشیه خلیج فارس، روسیه، ترکیه، عراق، ازبکستان، ارمنستان، آلمان، کره ، ژاپن و... صادر می‌شود. سال گذشته صادرات 21 هزار تن محصول انار با ارزآوری 8.6 میلیون دلار انجام شد که بخشی از این آمار به استان مرکزی اختصاص دارد.»
افت قیمت با آفتاب سوختگی
وی با اشاره به متأثر بودن استان مرکزی همانند دیگر استان‌های کشور از تغییرات اقلیمی و گرمایش زمین، می‌گوید: «همه ساله 10تا15 درصد انار استان به دلیل آفتاب سوختگی از بین رفته و از انار درجه 1 به انار درجه 3 تبدیل می‌شود. تداوم این وضعیت، افت قیمت انار را به همراه داشته و همه ساله 15تا20 درصد این محصول را از بین می‌برد. این در حالی است که دولت با اعطای تسهیلات بانکی بلاعوض می‌تواند زمینه ایجاد سایه بان برای باغ‌های انار را فراهم کند تا ضمن جلوگیری از آفتاب سوختگی انارها، در مصرف آب کشاورزی نیز صرفه‌جویی شود. در حال حاضر ایجاد سایه بان استاندارد در هر هکتار زمین، حداکثر به 1 میلیارد تومان نیازمند است؛ این در حالی است که همه هزینه‌ها ظرف 3 سال با کاهش مصرف آب و آفتاب سوختگی انارها، جبران خواهد شد.»
زارعی می‌افزاید: «امسال هر کیلو انار تازه و درجه 1، 35 هزار تومان به‌فروش می‌رسد. بخشی از انارها توسط واسطه‌ها و دلال‌ها خریداری شده و بخشی دیگر نیز توسط باغدارها به سردخانه منتقل می‌شود.»
مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی، همچنین شایعات مرتبط با برداشت زودهنگام انار از باغات ساوه به‌دلیل پیش‌بینی‌های هواشناسی را رد کرده و می‌گوید: «برداشت محصول انار همانند سال‌های قبل اواخر مهرماه آغاز شده و تاکنون گزارشی مبنی بر برداشت نارس محصول آن‌هم به دلیل ترس از بارش باران گزارش نشده است. »

بــــرش

جشنواره انار ساوه ثبت ملی شد
جشنواره تولید و صادرات انار در «ساوه» همزمان با برگزاری دومین جشنواره ملی در پایتخت انار ایران ثبت ملی شد. آنگونه که «مهدی الیاسی» فرماندار ساوه می‌گوید: ثبت رویداد جشنواره ملی انار ساوه در راستای تحقق حرفه‌ای‌سازی گردشگری از راهبرد ساماندهی مقصدها و مسیرهای جدید گردشگری در سند تحول دولت مردمی، صادر شده که اتفاق مبارکی در تاریخ گردشگری شهرستان محسوب می‌شود.