بررسی‏ها نشان می‏دهد که نرخ مشارکت اقتصادی 16 استان کشور در تابستان امسال نسبت به سه‏ماهه دوم سال 1402بیشتر از میانگین کشوری بوده است. در همین بازه زمانی 18 استان کشور با کاهش نرخ بیکاری پایین‏تر از میانگین کشوری روبه‏رو شده‏اند.
بررسی داده‏های مرکز آمار از بازار کار کشور نشان می‏دهد، در تابستان سال 1402 نسبت به تابستان سال 1401، نسبت اشتغال 14 استان بیشتر از میانگین کشوری بوده است. نسبت اشتغال کل کشور، 38.3 درصد بوده است. نتایج بررسی نرخ مشارکت اقتصادی یعنی جمعیت فعال 15 ساله و بیشتر در تابستان امسال نشان می‏دهد که 41.6 درصد از نظر اقتصادی فعال بوده‏اند، یعنی در گروه شاغلان یا بیکاران قرار گرفته‏اند. از این تعداد، 92.1 درصد از این جمعیت را شاغلان و 7.9 درصد را جمعیت بیکاران تشکیل می‏دهند. جمعیت شاغلان حدود 24 میلیون و 686 هزار نفر و جمعیت بیکاران 2 میلیون و 116 هزار نفر هستند.
ارتباط مستقیم بین نرخ مشارکت اقتصادی و آمار بیکاری و اشتغال وجود دارد. آمارها نشانگر افزایش یک‏درصدی جمعیت شاغلان و کاهش نرخ بیکاری یک‏درصدی در تابستان امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته است.
مشارکت اقتصادی جمعیت 15 ساله و بیشتر در تابستان امسال در کل کشور 26 میلیون و 801 هزار و 341 نفر بوده است که این آمار نسبت به مدت مشابه سال گذشته که 26 میلیون و 112 هزار و 171 نفر بوده، رشد 0.6 درصدی را نشان می‏دهد. یعنی در تابستان امسال 689 هزار و 170 نفر دیگر به جمع مشارکت‏کنندگان اقتصادی افزوده شده‏اند.

روند افزایشی نرخ مشارکت در 20‌استان
نرخ مشارکت اقتصادی 20 استان در تابستان امسال نسبت به تابستان سال گذشته روند افزایشی را طی کرده است. آذربایجان شرقی با 2.9 درصد، زنجان با 2.1 درصد و خراسان جنوبی با 1.8 درصد افزایش بیشترین نرخ مشارکت را نسبت به مدت مشابه تابستان سال گذشته به ثبت رسانده‏اند. ضمن اینکه استان زنجان با نرخ مشارکت 51.5 درصدی پرچمدار بیشترین نرخ فعالان اقتصادی است.
مهمتر از این موارد، 16 استان کشور در یک سال اخیر منتهی به پایان تابستان سال 1402، نرخ مشارکت‏شان بیشتر از میانگین کشوری بوده است. از این 16 استان، 12 استان شامل آذربایجان شرقی، اردبیل، اصفهان، تهران، چهارمحال و بختیاری، خراسان شمالی، زنجان، قزوین، کردستان، کرمانشاه، مازندران و یزد با افزایش نرخ مشارکت اقتصادی مواجه شده‏اند و 4 استان دیگر هر چند که نرخ مشارکت‏شان بیشتر از میانگین کشوری بوده اما روند نزولی در این نرخ را تجربه کرده‏اند.

افزایش اشتغال و کاهش نرخ بیکاری در 21 استان
افزایش جمعیت فعال یا همان نرخ مشارکت اقتصادی نشان‏دهنده افزایش جمعیت شاغل و جمعیت در جست‏و‏جوی شغل است. به همین دلیل در بسیاری از موارد با افزایش نرخ مشارکت، به جمعیت شاغل کشور نیز اضافه می‏شود. بررسی وضعیت نرخ اشتغال نشان می‏دهد سهم اشتغال در تابستان امسال به 38.3 درصد رسید که نسبت به تابستان سال گذشته یک‏درصد افزایش را نشان می‏دهد؛ ضمن اینکه سهم اشتغال زنان یک‏درصد و سهم اشتغال مردان 0.9 درصد افزایش را نشان می‏دهد.
نتایج گزارش مرکز آمار از وضعیت نیروی کار در تابستان امسال، رشد اشتغال در 21 استان و ثابت ماندن این نرخ در 2 استان را نوید می‏دهد. بیشترین نرخ اشتغال در استان زنجان با 48.3 درصد به ثبت رسیده است. این استان دارای بالاترین نرخ مشارکت اقتصادی و اشتغال نسبت به سایر استان‏هاست. همچنین دارای نرخ بیکاری تک رقمی 6.2 درصدی است. نرخ بیکاری از متغیرهای مهم حوزه جمعیت فعال است، این نرخ، شامل جمعیتی از مشارکت‏کنندگان اقتصادی است که تمایل به عرضه کار داشته‏اند اما قادر به یافتن کار نبوده‏اند. از این رو نسبت جمعیت بیکار به جمعیت فعال، نرخ بیکاری را روایت می‏کند.
بررسی‏ها از داده‏های آماری نشان می‏دهد که نرخ بیکاری 18 استان کشور در تابستان امسال پایین‏تر از نرخ بیکاری کل کشور بوده است. نرخ بیکاری کل کشور در تابستان امسال، 7.9 درصد بوده است.
طبق گزارش وضعیت نیروی کار در تابستان، نرخ بیکاری در 21 استان روند کاهشی داشت و در 2 استان از دو رقمی تبدیل به تک‏رقمی شد. در مجموع نرخ بیکاری در 25 استان کشور تک‏رقمی است.
آمارها حاکی از بی‏سابقه بودن نرخ بیکاری در 19 استان است، به گونه‏ای که در این استان‏ها نرخ بیکاری در کانال 7 درصد قرار گرفته است. همچنین در 2 استان آذربایجان غربی و خراسان شمالی با 5.1 درصد کمترین آمار بیکاران به ثبت رسیده است.
تنها در 6 استان نرخ بیکاری دو رقمی وجود دارد که بالاترین آن 12.5 درصد در استان هرمزگان است، درحالی که این آمار در تابستان سال گذشته 22.6 درصد بوده است که کاهش 10.1 درصدی را نشان می‏دهد.

افزایش نرخ مشارکت اقتصادی زنان و مردان
سهم مردان در مشارکت اقتصادی 22 میلیون و 92 هزار نفر یعنی معادل 68.6 درصد و سهم زنان چهار میلیون و 709 هزار و 332 نفر بوده است یعنی چیزی معادل 14.6 درصد.
سهم مردان و زنان در مشارکت اقتصادی امسال نسبت به تابستان سال گذشته به ترتیب با رشد 0.2 و 0.9 درصدی همراه بوده است. نرخ مشارکت در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط شهری نسبت به نقاط روستایی کمتر بوده است. این نرخ در نقاط شهری معادل 41 درصد یعنی جمعیت 20 میلیون نفری را شامل می‏شود و در نقاط روستایی، جمعیتی معادل 6 میلیون نفر با نرخ 43.6 درصدی در گروه مشارکت‏کنندگان اقتصادی قرار داشته‏اند.

افزایش نرخ مشارکت در روستاها و شهرها
در مجموع نرخ مشارکت اقتصادی در نقاط شهری در تابستان امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته از 40.4 درصد به 41 درصد رسیده است، یعنی رشدی معادل 0.6 درصدی را به همراه داشته و این نرخ در نقاط روستایی نیز به 43.6 درصد و افزایش 0.5 درصدی رسیده است.

برش

پویایی اشتغال با افزایش نرخ مشارکت اقتصادی
نرخ مشارکت اقتصادی یکی از شاخص‏های رفاه اقتصادی و پویایی بازار کار محسوب می‏شود که بسیاری از شاخص‏های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را به همراه دارد. این نرخ از جمله شاخص‏های کلیدی بازار کار در سطح جهانی است. برای تدوین سیاست‏های اشتغال و برنامه‏ریزی می‏توان از نرخ مشارکت اقتصادی بهره گرفت. دولت سیزدهم نیز با سیاست‏های حمایتی و تشویقی وضعیت بازار کار را بهبود بخشیده است و در 2 سال فعالیت این دولت شاهد آمار نرخ مشارکت‏کنندگان اقتصادی، افزایش آمار اشتغال و کاهش نرخ بیکاری هستیم.