با امضای نخستین توافقنامه جهانی
هوش مصنوعی قانونمند می‌شود
بسیاری از فعالان عرصه فناوری، هوش مصنوعی(AI)، این تکنولوژی رو به رشد جهان را یک تیغ دولبه می‌دانند و معتقدند همان‌طور که این فناوری می‌تواند رفاه و آسایش را برای مردم جهان به ارمغان بیاورد ولی گاه می‌تواند در نقش یکی از مخرب‌ترین تجهیزات نظامی علیه بشر به کار گرفته شود؛ موضوعی که ظاهراً ذهن ریشی سوناک نخست‌وزیر انگلیس را بشدت مشغول کرده تا جایی که با برگزاری یک اجلاس و دعوت از بزرگان فناوری هوش مصنوعی، برای قانونمند شدن این تکنولوژی محبوب جهان تلاش کند.
میترا جلیلی
خبر نگار
یک اجلاس با حضور 28 کشور میهمان
اجلاس بین‌المللی دو روزه هوش مصنوعی (AI Safety Summit) بتازگی با حضور سران 28 کشور جهان در بلچلی‌پارک، یک منطقه روستایی در 50 مایلی شمال لندن برگزار شده است. هر چند این اجلاس منجر به قانونگذاری مشخصی برای این تکنولوژی نشد ولی اعضای شرکت‌کننده درباره خطرات ناشی از توسعه هوش مصنوعی بدون توجه به الزاماتی مشخص، بحث و گفت‌و‌گو کردند. در این اجلاس نخستین توافقنامه جهانی در زمینه هوش مصنوعی امضا شد و علاوه بر آن، فعالان حوزه فناوری دعوت‌شده به این مراسم در قالب یک بیانیه خواستار طیف گسترده‌ای از رویکردها شدند تا بتوان هوش مصنوعی را قانونمندتر کرد و میزان خطرات آن را تا حد امکان کاهش داد. امضاکنندگان این بیانیه موافقت کردند برای ارزیابی خطرات هوش مصنوعی با یکدیگر همکاری داشته باشند.
در این توافقنامه جهانی آورده شده که هوش مصنوعی، پتانسیل آسیب‌های جدی، فاجعه‌بار، عمدی یا غیرعمدی را دارد و باید به طور جدی به فکر قانونگذاری مشخص و بین‌المللی برای مقابله با مشکلات و خطرهای بالقوه آن بود. این اجلاس برای تعیین اهداف موردنظر، سیاستی خاص دنبال می‌کند و قرار است نشست دوم 6 ماه دیگر در کره جنوبی و سومین نشست هم سال آینده در فرانسه برگزار شود.
این اجلاس امیدوار است راهی برای مقابله با مجرمانی که از هوش مصنوعی برای مقاصد خود بهره می‌برند، ایجاد کند و از سوی دیگر باعث درک مشترک از خطرات هوش مصنوعی و توسعه امن این فناوری شود. در این اجلاس، تمرکز بویژه روی مدل‌های پایه پیشرفته قرار گرفت که سیستم‌هایی مانند
GPT-3 و GPT-4 OpenAI را تأمین می‌کنند.
چین؛ پیشرو در توسعه هوش مصنوعی
در لیست 100 نفره میهمانان این اجلاس نام‌های برجسته‌ای همچون ایلان ماسک، ثروتمندترین مرد روی زمین و مالک کمپانی‌های اسپیس ایکس و تسلا و همچنین یکی از بنیانگذاران ChatGPT و «سم آلتمن»، مغز متفکر پشت صحنه ChatGPT و انبوهی از اساتید و محققان برجسته دیده می‌شد. از رهبران و مقامات جهان که به این اجلاس دعوت شده بودند می‌توان به کامالا هریس، معاون رئیس‌جمهور امریکا و همچنین معاون وزیر علوم و فناوری چین، دبیر کل سازمان ملل متحد و رئیس کمیسیون اروپا اشاره کرد.
چین یکی از کشورهای پیشرو در توسعه هوش مصنوعی است که نقش کلیدی در این زمینه دارد و به نظر می‌رسد نخست‌وزیر بریتانیا می‌خواهد عملاً به چین یادآوری کند که قانونگذاری در حوزه هوش مصنوعی باید از این کشور شروع شود. مدیرانی از فناوری‌های پیشرو هوش مصنوعی و شرکت‌هایی ازجمله مایکروسافت، متا، تنسنت، آی‌بی‌ام، دیپ مایند گوگل Anthropic، Nvidia و OpenAI هم در این اجلاس حضور داشتند تا وزنه تکنولوژی این اجلاس سنگین‌تر شود.
وو ژائوهوی، معاون وزیر علوم و فناوری چین در این اجلاس به شرکت‌کنندگان گفت: چین در حال توسعه ابتکار عمل خود برای توسعه هوش مصنوعی امن است و پکن تمایل دارد گفت‌و‌گو و ارتباطات خود در زمینه هوش مصنوعی را با سایر کشورها تقویت کند، چرا که در حال حاضر این فناوری با وجود توانمندی‌های خارق العاده‌اش،
نامشخص، غیرقابل توضیح و فاقد شفافیت است. در این اجلاس، چین موافقت کرد که برای مدیریت جمعی خطرات هوش مصنوعی و ترسیم راهی امن برای پیشرفت سریع این فناوری با ایالات متحده، اتحادیه اروپا و سایر کشورها همکاری کند.
تیغ دولبه هوش مصنوعی
هوش مصنوعی روزبه‌روز در حال توسعه، گسترش و یادگیری بیشتر است و محققان این عرصه معتقدند که نسل‌های آینده این فناوری می‌تواند تشخیص بیماری‌ها را تسریع کند و به مبارزه با تغییرات آب‌وهوایی و ساده‌سازی فرایندهای تولید در بخش‌های مختلف بپردازد. اما در کنار همه مزایای این تکنولوژی، نمی‌توان از مشکلات و خطرهای بالقوه آن چشم‌پوشی کرد. از بین رفتن شغل‌های مختلف امروزی یکی از نگرانی‌های بزرگ است که نخست‌وزیر بریتانیا در این نشست آن را مورد بررسی قرار داد و یادآور شد: به موازات گسترش هوش مصنوعی احتمالاً برخی مشاغل از بین می‌روند ولی باید به این موضوع توجه داشت که تقویت مهارت‌ها می‌تواند شغل‌های جدیدی در دنیای فناورانه ایجاد کند. به همین دلیل هم نگرانی از بیکار شدن افراد شاغل بی‌مورد است. وی در این اجلاس به گزارش بریتانیا با عنوان «خطرات امنیتی هوش مصنوعی مولد تا سال 2025» اشاره کرد و گفت: طبق این گزارش، نباید چندان بر از دست رفتن شغل‌ها تمرکز کرد بلکه مجبوریم بیشتر به فکر افزایش امنیت سایبری باشیم، چرا که گفته می‌شود در صورتی که هوش مصنوعی به یک بازیگر بد تبدیل شود می‌تواند قابلیت‌های تروریستی و افراط‌گرایی را در تبلیغات تقویت کند و زمینه‌ساز جذب نیرو، منابع مالی، توسعه سلاح و برنامه‌ریزی حمله‌های تروریستی شود. وی با اشاره به توان هوش مصنوعی در افزایش میزان کلاهبرداری، جعل هویت، باج‌افزار، سرقت ارز، جمع‌آوری داده‌ها و شبیه‌سازی صوتی گفت: مجرمان سایبری می‌توانند با استفاده از هوش مصنوعی به کودکان آسیب بزنند و فضای اینترنت را برای آنها ناامن کنند. برنامه‌ریزی و اجرای حملات سایبری و بی‌اعتمادی کاربران به اطلاعات موجود در فضای وب به دلیل استفاده بیشتر از «دیپ فیک»، از دیگر مشکلاتی است که هوش مصنوعی می‌تواند ایجاد کند.
ریشی سوناک، نخست‌وزیر بریتانیا افزود: نباید در مورد این فناوری، وحشت بیش از اندازه داشته باشیم اما نباید از این موضوع هم غفلت کنیم که این فناوری می‌تواند خطرهای بزرگی به ابعاد فاجعه‌هایی همچون بیماری‌های همه‌گیر جهانی و پاندمی ایجاد کند. ما به عنوان رهبران و مسئولان در کشورهای مختلف، وظیفه داریم که برای محافظت از مردم خود تمام توان‌مان را به کار بگیریم. در همین راستا بریتانیا درحال سرمایه‌گذاری بر یک ابررایانه هوش مصنوعی است تا بتواند دردسرها و خطرات هوش مصنوعی را زودتر شناسایی و با آنها مقابله کند. کامالا هریس هم در این اجلاس از راه‌اندازی یک مؤسسه جدید در امریکا خبر داد که استانداردهایی برای آزمایش مدل‌های هوش مصنوعی به منظور استفاده عمومی ارائه می‌دهد.
در این اجلاس «ایلان ماسک» کارآفرین میلیاردر حوزه فناوری هم گفت، هوش مصنوعی این پتانسیل را دارد که آینده‌ای سرشار از فراوانی ایجاد کند و درآمد کشورها را افزایش دهد، اما همزمان می‌توان آن را یکی از بزرگ‌ترین تهدیدها برای بشریت دانست. وی افزود: ما قوی‌تر یا سریع‌تر از موجودات دیگر نیستیم اما باهوش‌تر هستیم و حالا برای اولین بار در تاریخ بشریت، با هوش مصنوعی به عنوان چیزی روبه‌رو شده‌ایم که بسیار باهوش‌تر از ما خواهد بود. وی که یکی از بنیانگذاران OpenAI، توسعه‌دهنده ChatGPT است، گفت: باید در حوزه هوش مصنوعی قانونگذاری شده و این مقررات‌ها با احتیاط کامل اجرا شود.
بــــرش
هوش مصنوعی، کلمه سال 2023
با توجه به افزایش توجه به هوش مصنوعی در جهان، امسال کلمه «هوش مصنوعی» توسط سازندگان «لغت‌نامه کالینز» به عنوان «کلمه سال» شناخته شد.
انتخاب این کلمه نشان می‌دهد، هوش مصنوعی تأثیر فراوان و جدی بر دنیایی دارد که بسرعت در حال تکامل است و حالا دیگر نوآوری و تحول توسط قدرت الگوریتم‌ها و داده‌ها هدایت می‌شود. هر سال یک کلمه به عنوان لغت سال یعنی کلمه پرکاربرد مردم دنیا در طول سال انتخاب می‌شود. در سال 2022 این کلمه، NFT (توکن‌های غیرقابل تعویض) بود. در سال ۲۰۱۹ اعتصاب آب و هوا (Climate strike)، در سال ۲۰۱۸ یکبار مصرف (Single-use)، در سال ۲۰۱۷ اخبار جعلی (Fake news) و در سال ۲۰۱۶ برگزیت (Brexit) به عنوان کلمه سال انتخاب شده بودند چرا که توجه مردم به این موارد بیش از سایر موضوع‌ها بود.
بــــرش
چرا اجلاس هوش مصنوعی در بلچی‌پارک برگزار شد؟
نشست دوروزه در انگلیس در بلچلی‌پارک، یک منطقه روستایی در 50 مایلی شمال لندن برگزار شد؛ جایی که آلن تورینگ، ریاضیدان مستعد انگلیسی و رمزشکن، اقدام به شکستن کد Enigma کرد که توسط نازی‌ها در طول جنگ جهانی دوم استفاده می‌شد. نخست‌وزیر انگلیس با امید تبدیل این منطقه به عنوان یکی از زادگاه‌های محاسبات مدرن، به یک مرکز ابتکار و نوآوری پیشرو در جهان، اجلاس دوروزه هوش مصنوعی را در بلچلی‌پارک برگزار کرد. آلن تورینگ در سال 1950 هم مقاله‌ای آکادمیک منتشر کرد و نوشت، هدف او بررسی این سؤال است که «آیا ماشین‌ها می‌توانند فکر کنند؟» پاسخ، تقریباً 12هزار کلمه بود اما به طور خلاصه می‌توان گفت که وی پایه‌گذار هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی در جهان بوده است. ایان هوگارت، کارآفرین و سرمایه‌گذار فناوری که توسط نخست‌وزیر انگلیس منصوب شد هم گفت: بلچلی از این جهت که لحظه‌ای بسیار تعیین‌کننده در زمان جنگ جهانی را به تصویر می‌کشد، می‌تواند یک مکان ایده‌آل برای جمع شدن فعالان حوزه هوش مصنوعی باشد.