تعمیق اختلافات در حزب کارگر بر سر جنگ غزه
دومینیک گلوور، تحلیلگر سیاسی
مترجم: زهره صفاری
موضع رهبر اصلی‌ترین حزب اپوزیسیون انگلیس بر سر جنگ حماس - اسرائیل، جایگاه او در کرسی ریاست را با چالشی جدی مواجه کرده است و شماری از سران محلی خواستار استعفای او شده‌اند.
کی یر استارمر، رهبر حزب کارگر موضع سرسختانه‌ای در قبال آتش بس در بحران فزاینده و غیرانسانی جنگ در خاورمیانه دارد و همین امر نیز سبب بروز اختلافات گسترده‌ای در داخل حزب، چه در میان اعضای اصلی و چه نمایندگان منتخب شده است.
با این حال استارمر تاکنون با حمایت از حملات اسرائیل در غزه، در سخنرانی‌های اخیرش حتی آتش بس را فرصتی برای شبه نظامیان وابسته به حماس برای تجدیدقوا و آماده‌سازی برای جنگ‌های آتی خوانده و همزمان از پیشنهاد دولت بایدن برای دادن یک وقفه بشردوستانه به جنگ حمایت کرده است.
در نامه سرگشاده‌ای که جمعه برای استارمر فرستاده شد، مشاوران عالیرتبه حزب که در میان آنها رؤسای شوراهای برنلی و پندل نیز حضور داشتند، برای نخستین بار خواستار استعفای رهبر حزب شدند. تأکید آنها برای ضرورت این کار آن بود که استارمر نه «گوشی برای شنیدن دارد» و نه «ارزش‌های حزب کارگر را درک می‌کند». این نامه همچنین بیانگر رشد سریع اختلافات میان حاکمان محلی بر سر موضوع جنگ نیز بود.
در هفته‌ای که گذشت حزب با استعفای 9 نماینده مخالف با دیدگاه استارمر در مقوله جنگ حماس-اسرائیل، سلطه خود بر شورای شهر آکسفورد را از دست داد. این در شرایطی بود که صدیق خان و اندی بورنهام؛ شهرداران لندن و منچستر نیز از مهم‌ترین مخالفان دیدگاه رئیس حزب کارگر هستند. حتی آناس ساوار، رهبر حزب کارگر اسکاتلند نیز انتقاد کم سابقه‌ای از موضعگیری استارمر در قبال جنگ اسرائیل و حماس داشت و دیدگاه او در قبال جان فلسطینیان را خالی از احساس و انسانیت عنوان کرد.
در واقع بحران داخلی بر سر واکنش استارمر به وقایع جنگ حماس-اسرائیل از 11 اکتبر آغاز شد؛ زمانی که او در حمایت از محاصره غزه نطقی را در برنامه‌ای رادیویی ارائه کرد. زمانی که نیک فراری، مجری رادیو از او درباره اینکه آیا قطع آب و برق در غزه یک واکنش نظامی مناسب از سوی اسرائیل است، پرسید، او گفت: «اسرائیل حق این کار را دارد.»
همین یک جمله کافی بود تا جو حزب متشنج شود. این اظهارات بویژه در جامعه مسلمانان بریتانیا که به طور سنتی حامی حزب کارگر بودند جنجال آفرین شد. نظرسنجی‌ها در محافل مسلمانان نشان می‌دهد بعد از اظهارنظر استارمر درباره جنگ اسرائیل و حماس، حزب حمایت مسلمانان را تا حدود قابل توجهی از دست داده است. این در حالی است که تا پیش از این 71 درصد مسلمانان بریتانیایی، حزب کارگر را منتخب خود در انتخابات بعدی معرفی کرده بودند و حالا این عدد با سقوطی آزاد به 5 درصد رسیده است.
در واقع پیش‌تر نیز به استارمر گوشزد شده بود که موضع او در قبال مسأله اسرائیل و فلسطین می‌تواند سبب بروز استعفاهای دسته جمعی شود و حتی خطر از دست دادن دست کم 15 شورا در این شرایط، حزب را تهدید می‌کند. رهبران شورا بارها به استارمر هشدار دادند، موضع او در قبال مسأله جنگ حماس- اسرائیل می‌تواند زمینه ساز استعفای دسته جمعی بسیاری از رؤسای محلی شود و این جدایی‌ها تهدیدی برای حزب است.
بنابراین مجموعه این عوامل سبب شد، سخنگوی حزب کارگر اعلام کند، استارمر در پاسخ به سؤال مجری رادیو درباره جنگ دچار سوءتفاهم شده است و بلافاصله نیز خود وی در صفحه ایکس (توئیتر)، نوشت؛ «به هیچ‌وجه دیدگاه من این نیست که اسرائیل حق دارد آب، غذا، سوخت یا دارو را قطع کند. قوانین بین‌المللی باید مورد احترام قرار بگیرد.»
او همزمان در سخنرانی بعدی‌اش نیز لحنی ملایم‌تر از گذشته گرفت و با حمایت از آتش بس فوری و تأکید بر «حق مسلم مردم فلسطین برای داشتن سرزمین» موضع جدیدی نشان داد. گرچه این اظهارات اندکی التهابات پارلمانی را کم کرد اما نتوانست فشارها بر وی را کاهش دهد.
تغییر موضع استارمر در مسأله جنگ بازتابی از کار سختی است که او برای مواجهه با مسأله فلسطین که برای بسیاری از پایه‌گذاران جنبش کارگری و الکترال‌های حزب بسیار با اهمیت است و نمایندگان مجلس نیز به آن توجه نشان می‌دهند، پیش رو دارد. در حال حاضر 16 نفر از پیشگامان حزب و در واقع اعضای تیم استارمر در مجلس، در تعارض با او بر آتش بس تأکید دارند. این شکاف‌ها در این سطح به طور طبیعی سبب تنزل جایگاه‌ها می‌شود و این در حالی است که استارمر هنوز وزرای در سایه را در هراس از استعفای گروهی به خاطر مواضع مخالف‌شان تنبیه نکرده است.
در عین حال استارمر با فاصله گرفتن از باورهای سلف خود، جرمی کوربین که یک عمر حامی حق فلسطین و منتقد سیاست خارجی غرب بود، بشدت برای حفظ جایگاه ریاست با چالش روبه‌رو است. کوربین در پیام اخیر خود در شبکه اجتماعی ایکس نوشته بود: «تاریخ کسانی را که همزمان مانع تهدید اسرائیل و نجات جان فلسطینی‌ها شدند، فراموش نخواهد کرد.» استارمر برخلاف کوربین، حامی ناتو و سیاست خارجی غرب است و این مواضع را هسته اصلی رهبری‌اش قرار داده است. به همین دلیل نیز همواره در موضوع سیاست خارجی درست مانند دولت امریکا عمل می‌کند و تا حدودی موضع یکسانی با ریشی سوناک، نخست‌وزیر انگلیس در سیاست جهانی دارد.
شکاف داخلی بروز کرده در حزب کارگر آن هم در شرایطی که این حزب به دنبال اثبات یکپارچگی در مواضع به عنوان دولت در انتظار است، به‌شدت مشکل ساز خواهد بود. استارمر سال 2020 که ریاست حزب را برعهده گرفت، سیاست محتاطانه‌ای را در پیش گرفته بود و از هر گونه موضعگیری که او را سیبل حمله رقیبانش کند، خودداری می‌کرد. در مقابل، اجازه می‌داد رقبا اهداف او را پیش ببرند و به عبارتی از انفجار داخلی حزب محافظه‌کار در سال 2022 و همچنین بحران سال‌جاری حزب ملی اسکاتلند؛ مهم‌ترین رقیب حزب کارگر در مرز شمالی به سود خود بهره‌برداری کرد. نتیجه این سیاست آن شد تا حزب کارگر بتواند برای کسب اکثریت کرسی‌های مجلس در انتخابات عمومی آتی با چشم‌انداز روشنی پیش رود. بنابراین امتناع او از موضعگیری در قبال مسائل پرتنش، سبب شده بود او در مدت ریاستش محک جدی نخورد. حالا از آنجا که حزب پارلمانی او به‌شدت خواستار آتش بس در مسأله جنگ حماس و اسرائیل هستند، او به تنهایی در بیان موضع متناقضش مورد ارزیابی قرار گرفته؛ دیدگاهی که خشم بسیاری را در مجامع عمومی و حزب به دنبال داشته است.
منبع: CourtHouseNews