محدثه جعفری
خبرنگار

دکتر بهنام عباسیان، عضو شورای‌عالی سازمان نظام پزشکی در گفت‌وگو با «ایران» درخصوص ضرورت سیاستگذاری مناسب در بخش بهداشت دهان و دندان می‌گوید: «بحث سلامت دهان و دندان در جهان امروز دغدغه همه دولتمردان است اما این سؤال ایجاد می‌شود که چرا در این مقوله موفق عمل نکرده‌ایم. در بحث سلامت دهان و دندان چهار ضلع دخیل هستند؛ اول سیاستگذاران، دوم متخصصان، سوم مردم و ضلع آخر بیمه‌ها. هر کدام از این عوامل نقشی در این چهار ضلعی سلامت ایفا می‌کنند.»
وی ادامه می‌دهد: «در بخش اول سیاستگذاران که همان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است نکته مهمی وجود دارد که آن نبود یک دندانپزشک در سطح کلان تصمیم‌گیری است.
پزشکان در تخصص‌های دیگر نمی‌توانند آنچه را که در این رشته ایده آل است، به عنوان قانون تصویب کنند. هنوز نتوانسته‌ایم با وجود افراد مطرح که ویترین دندانپزشکی محسوب می‌شوند و سالها در این حوزه فعالیت کرده‌اند جایگاه دندانپزشکی را ارتقا دهیم. با بهره‌گیری از تجربیات بزرگان دندانپزشکی می‌توانیم در ایجاد فرایند متناسب با خدمات دندانپزشکی اقدامات خوبی انجام دهیم و سیاست‌های درستی در این خصوص اعمال کنیم.»
عضو جامعه دندانپزشکی ایران با اشاره به ضلع دوم سلامت دهان و دندان در کشور عنوان می‌کند: «دندانپزشکان یکی از ارکان مهم این خدمت هستند که کارشان تجهیز محور است. تجهیزات کاری یک دندانپزشک دستگاه فشار و گوشی پزشکی نیست. دندانپزشک باید تجهیزات مورد نیازش را که هزینه بالایی هم دارد داشته باشد تا بتواند بیماری را ویزیت و درمان کند.»

یک بسته کارپول 500 هزار تومان

این متخصص ارتودنسی درباره تعرفه‌های دندانپزشکی می‌گوید: «دولت در ابتدای سال تعرفه‌ای را تعیین و برای اجرا به دندانپزشکی‌ها ارسال می‌کند که این تعرفه‌ها کارشناسی شده نیست. شاید بگویید مردم از پس پرداخت همین تعرفه‌ها هم برنمی‌آیند؛ که باید بگویم دندانپزشکان هم در همین کشور زندگی می‌کنند و می‌دانیم با شرایط اقتصادی و درآمدهای اندکی که مردم دارند قدرت رسیدگی به بهداشت دهان و دندان بسیار دشوار است و فقط در مواقع ضروری به دندانپزشکان مراجعه می‌کنند. ما نیز این موضوع را درک می‌کنیم، اما بعد از تعرفه‌گذاری در همان ابتدای سال، مواد مصرفی و تجهیزات دندانپزشکی با افزایش70 درصد روبه رو می‌شود و مسئولان هم نظارتی بر این افزایش قیمت ندارد.»
این دندانپزشک با اشاره به افزایش 75 درصدی هزینه کارپول «مواد بی‌حسی دندان» بیان می‌کند: «در گذشته دولت از «کارپول» حمایت می‌کرد اما اکنون حتی مواد اولیه را هم از شمول ارز خارج کرد و این مواد را دندانپزشکان باید با ارز آزاد خریداری کنند. شاید جالب باشد بدانید در ماه گذشته هزینه کارپول 75 درصد گران شده است.
یک بسته کارپول که با قیمت 274 هزار تومان به فروش می‌رسید اکنون باید 500 هزار تومان بابت آن هزینه کنیم.
مگر تولیدکنندگان این مواد شرکت‌های ایرانی نیستند؟! چرا نظارتی بر افزایش قیمت این محصول که ابتدایی‌ترین مواد برای شروع به کار دندانپزشک است، نکردند؟»

خرید به دلار، دریافت به ریال

عضو شورای‌عالی سازمان نظام پزشکی درخصوص نحوه تعیین تعرفه‌های دندانپزشکی می‌گوید: «تعرفه دندانپزشکی سه بخش دارد. مواد، تخصص و تجهیزات که با توجه به ثابت بودن تعرفه‌ها در بخش مواد مصرفی با افزایش قیمت بی‌حساب و کتابی روبه رو هستیم.
 وقتی ما برای یک ترمیم دندان 500 هزار تومان دریافت می‌کنیم دستمزد دندانپزشک 140 هزار تومان می‌شود. با افزایش مواد مصرفی از این 500 هزار تومان 140 هزار تومان هم نصیب من دندانپزشک نمی‌شود! کسی هم جوابگو نیست.» دکتر عباسیان می‌افزاید: «دندانپزشکان برای خرید مواد اولیه به دلار هزینه می‌کنند اما هزینه خدماتشان را باید به ریال محاسبه کنند. وقتی دندانپزشکی کارش را شروع می‌کند در ابتدا باید حدود یک میلیارد و نیم وام داشته باشد تا مطبی را دایر کند. برای مکانی که در شأن بیماران باشد باید مبلغ بالایی اجاره پرداخت کند.
با این تعرفه‌ها و شرایط فعلی چطور می‌تواند این میزان قسط، مالیات، هزینه مواد مصرفی و از همه مهمتر تجهیزات را پرداخت کند.
به همین دلیل دندانپزشکان جوان ما هنوز سربار خانواده‌هایشان هستند. اکنون اگر چرخی در فضای مجازی بزنید پر شده است از آگهی استخدام دندانپزشک در دوبی و دریافتی ماهانه 350 میلیون تومان! دندانپزشکان هم جوانان همین مرز و بوم هستند باید خدمات را با افتخار به ملت ایران ارائه دهند. چرا نباید دندانپزشکان دارای یک درآمد استاندارد باشند؟
همه این مباحث ما را به جایگاه اولمان که ارتقای جایگاه دندانپزشکان در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است برمی گرداند.»

سهم 4 درصدی بیمه‌های پایه در هزینه‌های دندانپزشکی

دکتر عباسیان با اشاره به ضلع سوم بهداشت دهان و دندان می‌گوید: «کسی که حقوق دریافتی‌اش کفاف مخارج روزانه‌اش را هم نمی‌دهد چطور می‌تواند برای مراقبت از دهان و دندان هزینه کند. فردی که هر ماه هزینه بیمه‌اش را پرداخت می‌کند چرا نباید بیمه پای کار باشد و هزینه‌ها را پوشش دهد؟ شاید برایتان جالب باشد که عامل اول جریان بیماری از دهان و دندان شروع می‌شود. در تمام کشورهای پیشرفته بیمه‌ها نقش مهمی در سلامت دهان و دندان دارند.»
وی می‌افزاید: «خدمات دهان و دندان لوکس نیست که بیمه‌ها می‌گویند به این گونه خدمات درمانی ورود نمی‌کنند. با بررسی‌های صورت گرفته دریافتیم بیمه‌های پایه بین دو تا چهار درصد در سلامت دهان و دندان تأثیر دارند و بیمه‌های تکمیلی بین 9 تا 11 درصد؛ یعنی بیش از 89 درصد هزینه‌های درمانی در بخش دهان و دندان از جیب مردم خرج می‌شود! چرا بیمه‌ها در این زمینه پای کار نیستند و خرید خدمت نمی‌کنند؟»
دکتر عباسیان درباره درمان رایگان مشکلات دهان و دندان کودکان زیر 12 سال می‌گوید: «طبق قانون، بیمه‌های پایه موظفند خدمات دندانپزشکی برای کودکان زیر 12 سال را پوشش دهند تا این خدمات به صورت رایگان به مردم ارائه شود. چند درصد از کودکان می‌توانند از این خدمات استفاده کنند؟ اصلاً چند مرکز این خدمات را ارائه می‌دهند؟ کافی است سری به مراکز بهداشتی که خدمات دندانپزشکی را ارائه می‌دهند بزنید، ببینید آیا اصلاً خدمتی داده می‌شود، چه امکانات و زیرساختی در آن مراکز وجود دارد؟ یک روز کارپول نیست، یک روز مواد اولیه ندارند و از همه مهمتر بی‌انگیزگی دندانپزشکانی است که در آن مرکز فعالیت می‌کنند.»
عضو شورای‌عالی سازمان نظام پزشکی با اشاره به اهمیت ایجاد انگیزه برای دندانپزشکان می‌گوید: «نمی گویم دولت برای ایجاد انگیزه میلیاردی هزینه کند، کافی است در مناطقی که می‌خواهند طرح بدهند در ازای پرداخت ماهانه 30 میلیون تومان، خدمات را خریداری کنند. در تمام کلینیک‌ها مواد اولیه و تجهیزات را فراهم کنند تا من دندانپزشک به بیمار خدمات ارائه دهم. بیمار هم با خیال راحت و به دور از دغدغه‌های مالی خدمات دندانپزشکی را دریافت می‌کند.»
وی ادامه می‌دهد: «برخی افراد در جامعه بیماری‌های خاص دارند و توان مالی اندک، به خاطر بار مالی که هزینه‌های درمانشان روی دست خانواده گذاشته است شرمنده عزیزانشان هستند و اتفاقاً این دسته از افراد بیشترین مشکلات را از ناحیه دهان و دندان دارند. تعدادشان هم کم نیست.
وزارت بهداشت برای درمان بیماران خاص صندوق جدا راه‌اندازی کرده است اما چرا بیمه‌ها را مجبور به ارائه خدمت به این افراد نمی‌کند؟ این افراد برای عصب‌کشی و پرکردن یک دندان حداقل باید یک میلیون و 500 هزار تا دو میلیون تومان هزینه کنند. چند دندان را می‌توانند ترمیم کنند؟ قطعاً باید فرایندی ایجاد شود تا بیمه‌ها برای این افراد جامعه پوشش صد درصدی را اعمال کنند.»

دندانسازان به جای دندانپزشکان
این متخصص ارتودنسی با اشاره به حقوق 12 میلیون تومانی دندانپزشکان طرحی می‌گوید: «دندانپزشکان جوان را برای ارائه خدمت به شهرهای مناطق محروم اعزام می‌کنیم، حقوقی که بابت طرح به دندانپزشک پرداخت می‌شود حدود 12 میلیون تومان است.
 حرف ما این است که برای ایجاد انگیزه در پزشکان جوان مسئولان حداقل اجازه پروانه مطب را برایشان صادر کنند تا آنها بعد از ظهرها بتوانند در مطب بیماران را ویزیت کنند. چرا که افراد ساکن در آن مناطق برای گرفتن خدمات دهان و دندان راهی مرکز استان می‌شوند و با این‌ کار خدمات را در محل زندگی‌شان دریافت می‌کنند. اما اگر این اتفاق نیفتد مردم به دندانسازان مراجعه می‌کنند که با اقدامات غیر اصولی سلامت مردم را به خطر می‌اندازند. حضور این افراد قارچ گونه در حال گسترش است و در برخی مناطق جای دندانپزشکان را گرفته‌اند.»
وی با اشاره به مزیت‌های صدور پروانه مطب برای دندانپزشکان جوان در مناطق محروم عنوان می‌کند: «وقتی در آن مناطق پروانه مطب صادر شود دندانپزشکان حداقل 10 تا 15 سال در همان جا فعالیت می‌کنند و هنگامی که دندانپزشک دوم هم به آنجا مراجعه کند با وجود مرکزی با سابقه با انگیزه‌تر در آن منطقه کار می‌کند آن هم با قیمت‌های مصوب که دولت تعیین می‌کند.»

38 هزار دندانپزشک در کشور فعال هستند

عضو شورای‌عالی سازمان نظام پزشکی با اشاره به اینکه دندانپزشکان خانواده 43 هزار نفری هستند می‌گوید: «از این تعداد 38 هزار نفرشان فعال هستند و به مردم در سراسر کشور خدمات ارائه می‌دهند که از این خانواده بزرگ بیش از 10 هزار نفرشان در تهران هستند. اگر به تناسب جمعیت نگاه کنیم، این تعداد جوابگوی جمعیت کشور است اما باید تقسیمات پزشکان و دندانپزشکان در سراسر کشور درست انجام شود. برای نگهداشت دندانپزشکان در مناطق محروم باید برایشان انگیزه و امکانات ایجاد شود.»
دکتر عباسیان با اشاره به موضوع پیشگیری در مقوله دهان و دندان مطرح می‌کند: «ما برنامه جامعی برای پیشگیری مشکلات دهان و دندان نداریم. برای پیشگیری باید آموزش را از مدارس ابتدایی شروع کنیم. کدام مدرسه در ایران دندانپزشک مقیم دارد تا سلامت دهان و دندان دانش‌آموزان را بررسی کند؟ وقتی پیشگیری صورت بگیرد درمان راحت‌تر می‌شود. اکنون باید حداقل 10 سال وارد فاز پیشگیری شویم و به خاطر عدم پیشگیری در دوره‌های قبل هم باید درمان را ادامه دهیم تا به جایی برسیم که پیشگیری نقش خودش را درجامعه ایفا کرده باشد. پزشک با وجود بیمار معنا پیدا می‌کند. ما آمده‌ایم تا آلامی بر دردهای مردم باشیم. شرایط باید به گونه‌ای پیش برود که نه دندانپزشکان دغدغه مالی داشته باشند و نه کسانی که نیازمند خدمات دندانپزشکی هستند.

برش

گران بود، از درست کردن دندان منصرف شدم
شاید برای شما هم اتفاق افتاده باشد عفونت دندان و دردهای ممتدی که سبب می‌شود به مراکز درمانی برای خلاصی از آن مراجعه کنید. در نوبت اول بعد از مدتی انتظار ویزیت می‌شوید و شما را برای عکس دندان می‌فرستند. وقتی دوباره با عکس پیش دندانپزشک می‌روید، در نهایت اقدامات اولیه را انجام می‌دهند که همچون مسکنی موقتی بر دردهای بی‌امانتان است. اینها صحبت‌های سمیه احمدی است که به خاطر پوسیدگی دندان و عفونت‌های بعد از آن راهی مراکز درمانی دولتی شد. شاغل است و به غیر از بیمه پایه تأمین اجتماعی بیمه تکمیلی هم دارد. اومی گوید: «بعد از عدم دریافت نتیجه در مراکز درمانی دولتی به مطب خصوصی مراجعه کردم. در ابتدا 90 هزار تومان با توجه به بیمه تکمیلی و برای تشکیل پرونده دریافت کردند بعد از آن برایم عکس «OPG» نوشتند که برای تهیه آن 200 هزار تومان پرداختم. دکتر، بعد از دیدن عکس گفت: «دندان شماره 7 در فک بالا نیاز به عصب کشی سه کاناله دارد. همچنین باید پر و روکش شود. به غیر از آن یکی از دندان‌های فک پایین را باید عصب کشی کنید و یکی دیگر را باید بکشید و بعد ایمپلنت کنید و در آخر نیاز به جرم‌گیری دارید.»

بیمه تکمیلی یا بیمه نصف و نیمه
سمیه ادامه می‌دهد: «در مرحله اول و به‌صورت اورژانسی برای رهایی از درد، دندان شماره 7 را برایم درست کرد که گفتند باید 2 میلیون و 500 هزار تومان برای آن پرداخت کنید. گفتم من تا سقف 5 میلیون تومان بیمه تکمیلی هستم چرا از آن استفاده نمی‌کنید؟» که در پاسخ گفتند: «بیمه فقط یک کانال را پوشش می‌دهد و دو کانال دیگر را باید خودتان پرداخت کنید.» عصب کشی در دو مرحله به فاصله سه روز انجام شد. وقتی مراجعه کردم دوباره 90 هزار تومان بابت ویزیت دریافت کردند. همچنین 250 هزار تومان هم برای آبچوره کردن دندان (یک روش دندانپزشکی برای درمان عفونت) پرداختم. بعد از پایان عصب کشی و پر کردن دندان، گفتند: «دندان باید روکش شود تا مواد پر شده از دندان کنده نشود.» هزینه‌اش را که پرسیدم سرم گیج رفت، قیمت روکش یک دندان از 5 میلیون شروع می‌شود به بالا که به خاطر هزینه سنگین آن از انجامش منصرف شدم.