فیلم نفوذ اسرائیل به غزه چه نکاتی را فاش کرد؟
زوران کوزوواچ، تحلیلگر امنیت و ژئوپلیتیک
مترجم: زهره صفاری
پنجشنبه 26 اکتبر، اسرائیل ویدیویی را از تهاجم زمینی شبانه به باریکه غزه منتشر کرد. ارتش اسرائیل به انضمام این ویدیو بیانیه‌ای نیز با این مضمون صادر کرد: «ارتش در راستای آماده‌سازی برای مرحله بعدی نبرد در شمال غزه عملیات کرد. تانک‌ها و نیروهای پیاده نظام چندین سلول تروریست‌ها، زیرساخت‌ها و پست‌ها و کشنده‌های موشک‌های ضدتانک را مورد هدف قرار دادند. نظامیان از منطقه خارج شده و به قلمرو اسرائیل بازگشته‌اند.»
به نظر می‌رسد انتشار این ویدیو ماهیتی تبلیغاتی داشته تا هم به جامعه اسرائیل و همچنین به دیگر نقاط جهان پیامی را بفرستد. در واقع آنها می‌خواهند به اسرائیل و اسرائیلی‌ها بگویند، «ما بیکار و منتظر ننشسته‌ایم و کاری انجام می‌دهیم.» القای این پیام بسیار مهم است چراکه ارتش اسرائیل به دنبال آن است که ابهامات و تردیدهای بسیار داخلی درباره اینکه چرا اسرائیل به رغم ادعاهایش درباره عملیات زودهنگام زمینی، هنوز به غزه حمله همه جانبه زمینی نداشته، را رفع کند؛ آن هم در شرایطی که سه هفته از 7 اکتبر، زمانی که در حمله حماس 1400 نفر کشته شدند، می‌گذرد.
سران اسرائیل به جای آنکه این ابهامات را آشکارا تأیید یا رد کنند و رهبران مدنی و مقامات نظامی چشم در چشم پیامی را رد و بدل کرده باشند، با این ویدیو سعی کردند به تردیدهای پیش آمده پاسخی مثبت دهند. در واقع ارتش اسرائیل امیدوار است این ویدیو این طور تعبیر شود که «ارتش ما آماده و در حال کار است و سعی دارد آزمایش‌ها را در شرایط واقعی انجام دهد.» اگر این پیام به خوبی دریافت و پذیرفته شود، همان‌طور که این تبلیغات اسرائیلی دنبال آن است، تنش‌های داخلی کاهش می‌یابد. چراکه هیچ شهروند یا جامعه‌ای نمی‌خواهد در موقعیتی باشد که این سؤال را بپرسد که آیا سران‌شان در حال دروغ گفتن یا پنهان کردن حقایق هستند؟
برخلاف اکثر کشورها، بسیاری از اسرائیلی‌ها در ارتش فعالیت دارند و مدام در معرض تمرینات نظامی هستند تا با آخرین تاکتیک‌ها و فناوری‌های تل‌آویو آشنا شوند.
آنها به خوبی برای قضاوت درباره مسائل نظامی آماده هستند. بسیاری از آنها به سرعت درمی‌یابند که ویدیوی ارتش که در آن صفی از تانک‌ها که 12 تا 15 تای آنها تانک مرکاوا است و با یک بولدوزر مسلح و همچنین توپخانه‌ای در عقب پوشش داده می‌شوند، چه معنایی دارد. گرچه این نیروها تنها گوشه‌ای از امکانات سنگین نظامی ارتش است اما باید این باور را القا کند که ارتش اسرائیل لشکری از نیروهای زمینی را در اختیار دارد و این نیروهای زمینی با تجهیزات هوایی نظارت و پشتیبانی می‌شوند؛ از پهپادهایی مانند آنکه این عملیات را فیلمبرداری کرده تا چندین رسته تجهیزات هوایی بدون سرنشین، بالگرد، پرنده‌های بال ثابت که گرچه در این ویدیو به تصویر وارد نشدند اما بدون شک وجود دارند.
اسرائیلی‌ها این ویدیو را خوش ساخت می‌بینند که زمان زیادی برای ساخت آن صرف شده است. بنابراین تماشای آن می‌تواند شک و تردیدهای داخلی را کاهش دهد و به جامعه اسرائیل بگوید ارتش اگر بخواهد می‌تواند به باریکه غزه نفوذ کرده و از آن خارج شود.
اما پیامی که در جبهه مقاومت و دیگر نقاط جهان منعکس می‌شود از دیدگاهی متفاوت و با استناد به دلایلی دیگر است. شاخه نظامی حماس بدون شک این ویدیو را از دیدگاه تاکتیکی مورد توجه قرار می‌دهد تا بتواند آنچه از دشمن انتظار دارد را بهتر دریابد و آماده آن شود.
در عین حال گرچه نمی‌توانم این احتمال را انکار کنم که این ویدیو با هدف فریب کامل طرف مقابل باشد و برای این منتشر شده است که تاکتیک اشتباهی را به طرف دیگر منتقل کند و اسرائیل دست آخر با روشی کاملاً متفاوت حمله‌اش را ترتیب می‌دهد اما معتقدم در این مرحله آماده‌سازی این هدف کمی دست نیافتنی به نظر می‌رسد. چراکه واحدها را در برابر دوربین‌ها به یک روش آماده کنید و بعد روش اجرایی عملیاتی را در روزهای جنگ کاملاً تغییر دهید، سردرگمی به بار می‌آورد.
با این حال حتی اگر هدف اولیه این ویدیو القای پیامی خاص هم باشد اما انتشار آن مسائل بیشتری را فاش کرد؛ واقعیاتی که شاید ارتش اسرائیل هرگز در این برهه قصد افشای آنها را نداشت.
اول اینکه؛ این ویدیو بر آنچه که من یک هفته قبل پیش‌بینی کرده بودم صحه گذاشت؛ اینکه اسرائیلی‌ها برای برداشتن موانع بتونی خود از بولدوزرهای نظامی استفاده می‌کنند تا صفوف نظامی بتوانند از آن مسیر نفوذ کنند. در ویدیو نیز مشخص است که یک بولدوزر گودال‌هایی را با چنگال‌های قدرتمند حفر می‌کند، دومین بولدوزر خاک‌ها را کنار می‌زند و مسیر را عریض‌تر می‌کند و به این ترتیب شرایط را برای عبور هر نوع وسیله نظامی، از تانک ها تا نفربرها را فراهم می‌آورد. تانک احیا نیز زمانی وارد عمل می‌شود که بخواهد تجهیزات منهدم شده در مسیر یا آنچه در عملیات‌های حماس یا راکت‌ها و موشک‌ها تخریب شده یا نیروهای زخمی را جمع‌آوری کرده و به عقب برگرداند.
در واقع بزرگترین مسأله درباره انتشار این ویدیو نگرانی از افشای جزئیات تاکتیکی استقرار تانک‌ها و همراهی پیاده نظام است. به طور معمول، تانک‌ها در تقابل با دشمن به صورت وسیع و هماهنگ و با قرار گرفتن در فواصل 20 تا 50 متری در کنار هم جبهه عریضی را ایجاد می‌کنند.
نیروهای پیاده نظام در فاصله نزدیکی این خط را دنبال می‌کنند و وظیفه آنها تقابل با نیروهای مخفی حریف است. مدافعان که فرصت زیادی برای آماده‌سازی داشته‌اند می‌توانند از فاصله 100 متر یا کمتر به این آرایش ضربه بزنند. در این شرایط تنها پیاده نظام‌ها هستند که دید کافی برای مقابله سریع و کارآمد با چنین تهاجمی را خواهند داشت.
اما ارتش اسرائیل نشان داد که به صورت خطی پیشروی خواهد داشت؛ روشی که بشدت در تقابل با یک دفاع منسجم پرمخاطره خواهد بود. چراکه وقتی تانک‌ها و پیاده نظام‌های همراه شان به صورت پراکنده وارد میدان می‌شوند، نیروهای مدافع مجبورند در زوایای مختلف از یک هدف به هدف دیگر برسند. اما آرایش ستونی می‌تواند این امکان را برای حریف فراهم کند که حتی با یک سلاح به تقابل برخیزد و اگر یکی از دور خارج شود بعدی پوشش را ادامه دهد و در عین حال خطراتی مانند مناطق مین‌گذاری شده یا نقاط شناسایی نشده نیز می‌تواند تهدیدهای بزرگی به شمار بروند.
این ویدیو همچنین نشان داد که تجهیزات نظامی اسرائیل سرنشین دارند. بنابراین ارتش اسرائیل به تقابل چشمگیر با مقاومت در یکی، دو کیلومتر ابتدایی در صحرا و زمین باز فکر نمی‌کند. در واقع به وضوح مشخص است که انتظار می‌رود اسرائیل زمانی وارد یک تقابل فراگیر می‌شود که نیروهایش به اولین ساختمان در حومه شهر غزه برسند. درنهایت آنچه از این ویدیو می‌توان دریافت آن است که واحدهای اسرائیل زمینی هدایت می‌شوند، به عبارت دیگر به صورت گردانی فرماندهی خواهند شد و سه یا چهار نفر در هر صف پیشتاز هستند. همچنین فرماندهان اسرائیلی نیز یک دید کلی تاکتیکی آشکار از صحنه نبردی دارند که شمار زیادی پهپاد مانند همانی که ویدیو را گرفته در صحنه حاضر هستند و دستورات رده بالاتر نیز در حد نظارت و همکاری خواهد بود. اما در برهه تصمیم‌گیری در نبرد زمینی واقعی تنها فرماندهان کهنه‌کار کارآمد و باتجربه می‌توانند مفید باشند.
گرچه این ویدیو نتوانست پاسخی به بزرگترین سؤال این روزها بدهد که «آیا حمله زمینی انجام خواهد شد؟»، اما بدون شک جهان و حماس نکات زیادی از آن به دست آوردند.