چای ایرانی که از سال 2018 بر اساس آزمایش‌ها و اظهارات سازمان خواربار و کشاورزی ملل ارگانیک‌ترین چای دنیا اعلام شد همچنان جایگاه خود را در رقابت با چای خارجی به دست نیاورده است و با وجود مرغوبیت چای کشت شده در 2 استان گیلان و مازندران، همچنان چای خارجی بازار را در دست گرفته است. کارشناسان بر این باورند که با اقداماتی نظیر افزایش سالانه قیمت چای (بهای واقعی قیمت چای) متناسب با نرخ تورم، اعلام بموقع قیمت خرید و فروش برگ سبز چای از سوی دولت، پرداخت بموقع مطالبات چایکاران، جلوگیری از ورود چای قاچاق، جلوگیری از واردات چای خارجی در فصل برداشت، اهتمام در اختلاط چای خارجی و داخلی و سپس توزیع در کشور، جلوگیری از ورود چای سنواتی به بازار مصرف و تأمین و توزیع بموقع نهاده‌های شیمیایی و … صنعت چای کشور می‌تواند به خودکفایی و شکوفایی برسد.
رکورد 13 ساله تولید چای شکسته شد
«حبیب جهانساز» رئیس سازمان چای کشور در گفت‌و‌گو با «ایران» با اشاره به شکسته شدن رکورد 13 ساله تولید چای کشور در سال‌جاری اظهار داشت: امسال سال خوبی برای چایکاران بوده است. اجرای طرح‌های حمایتی و به‌زراعی در سال‌های اخیر و همچنین شرایط مطلوب آب و هوایی امسال، باعث تولید ۱۴۹ هزار و ۳۱۰ تن برگ سبز چای در کشور شده و رکورد تولید این‌ محصول بعد از ۱۳ سال شکسته شده اشت.
وی با تأکید بر بازگشت به چرخه تولید اراضی در استان‌های شمالی ادامه داد: بیش از 28 هزار هکتار از اراضی کشاورزی 2 استان گیلان و مازندران به کشت چای اختصاص دارند اما تنها ۲۳ هزار هکتار از این اراضی مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد. البته مابقی نیز با توجه به برنامه‌های راهبردی و کارشناسی شده توسط سازمان چای کشور قرار است به چرخه تولید باز گردد.
وی با اشاره به اینکه از ابتدای اردیبهشت امسال تا ۳۰ مهر، ۱۴۹ هزار و ۳۱۰ تن برگ سبز چای به ارزش هزار و ۸۶۸ میلیارد تومان از چایکاران گیلان و مازندران خریداری شده است گفت: بر اساس آمار ۶۰ هزار و ۷۱۰ تن معادل ۴۰ درصد درجه یک و ۸۸ هزار تن و ۶۰۰ تن بقیه آن درجه ۲ است.
رئیس سازمان چای کشور با تأکید بر لزوم توجه بر ادامه‌دار بودن پرداخت بهای برگ سبز چای به چایکاران، افزود: تاکنون یک‌هزار و ۶۱ میلیاردتومان معادل ۵۷ درصد بهای برگ سبز چای خریداری شده در سال ۱۴۰۲ شامل قدر سهم دولت و کارخانجات چایسازی به چایکاران پرداخت شده است.
جهانساز، ‌به‌زراعی و بهسازی باغات را بسیار مهم عنوان کرده و گفت: هر ساله در نیمه دوم سال و بعد از پایان برداشت، چایکاران نسبت به بهسازی زمین‌های زراعی خود اقدام می‌کنند؛ از این رو امسال هم مانند سال‌های گذشته، تسهیلات ارزان قیمت از طریق صندوق حمایت از توسعه چای برای احیا و اصلاح باغات، به کشاورزان پرداخت می‌شود.
تا تعیین تکلیف چای تولیدی در‌انبارها بسته می‌ماند
رئیس سازمان چای کشور، واردات چای خارجی به بازار را یکی از دغدغه‌های چایکاران عنوان کرد و افزود: در شش ماهه نخست امسال ۱۶۱ هزار و ۹۶ تن چای خارجی به کشور وارد شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۶۳.۸ درصد کاهش داشته است. البته ما نیز تلاش کرده‌ایم به غیر از کنترل واردات با اعلام بموقع قیمت برگ سبز چای، اعطای تسهیلات به‌زراعی و بهسازی، اعطای تسهیلات ارزان قیمت به چایکاران برای تغذیه و نگهداری باغات، بیمه فراگیر باغات چای و... از کشاورزان حمایت کنیم.
جهانساز درباره وضعیت کنونی انبارهای چای سنواتی گفت: تا تعیین تکلیف چای تولیدی امسال طبق نظر کمیته ساماندهی چای سنواتی، در انبارها بسته می‌ماند. همچنین برای بهبود اوضاع و احوال برند‌سازی و بهداشتی کردن کارخانجات درتلاشیم با اعطای تسهیلات از طریق صندوق حمایت کارخانجات چای‌سازی را توسعه دهیم.
مشکلی به نام واردات بی‌رویه
«علی رمضانی شبخوس سرایی»، رئیس اتحادیه شرکت‌های تعاونی چایکاران غنچه‌های طلایی شمال کشور، بزرگترین مشکل چایکاران را در حال حاضر فروش نرفتن چای خشک دانست و به مهر گفت: این معضل به دلیل نبود مدیریت مناسب دولت در بخش واردات به وجود آمده است.
وی با بیان اینکه واردات چای بیش از حد مورد نیاز مصرف کشور است، گفت: در حالی که کل مصرف سالیانه چای در ایران ۹۰ تا ۱۰۰ هزار تن است امسال بیش از این نیاز چای وارد کشور شده و لازم به ذکر است که تولید چای داخلی ما نیز بیش از 130هزار تن است.
رمضانی ادامه داد: چای ایران بر اساس آزمایش‌ها و اظهارات سازمان خواربار و کشاورزی ملل (فائو) در سال ۲۰۱۸، ارگانیک‌ترین چای دنیا اعلام شد اما به علت حمایت نشدن، کارخانه‌داران نمی‌توانند چای تولیدی را به فروش برسانند و به‌همین علت چایکاران حدود چند ماه است که بهای برگ سبز چای خود را دریافت نکرده‌اند.
وی با اشاره به اینکه قیمت‌های اعلام شده برای چایکاران به صرفه نیست افزود: به علت واردات بی‌رویه چای خارجی قیمتی که خریداران حاضرند برای خرید چای بپردازند کمتر از هزینه تمام شده آن است. از سوی دیگر صادراتی که به برخی نقاط نظیر عراق و کشورهای حوزه خلیج فارس داشتیم با توجه به نرخ دلاری که در کشور با آن مواجه هستیم، مورد استقبال قرار نمی‌گیرد. زیرا کشورهایی که در سال‌های گذشته از ما چای می‌خریدند می‌توانند چای مورد نیازشان را به بهای ارزان‌تر از کشورهای دیگر نظیر هند و کنیا تهیه کنند.
خسارات سنگین به چای چایکاران
رمضانی درباره خرید حمایتی برگ سبز چای نیز یادآور شد: قیمت تعیین شده برای خرید حمایتی آنقدر پایین است که بعضی کارخانجات تنها برای اینکه امورات روزمره آنها بگذرد ناچار شده‌اند مقداری از چای خود را با پایین‌ترین قیمت در قالب خرید چای حمایتی به فروش برسانند.
وی با تأکید بر اینکه رفع نواقص و سامان بخشیدن به اوضاع و احوال چای نیازمند عزم جدی متولیان است، اظهار داشت: سازمان چای سبب می‌شود که چایکاران امنیت شغلی داشته باشند. در واقع امید، انگیزه و نشاط چایکاران وجود سازمان چای است. باید توجه داشت که سازمان چای سبب شده تا چایکاران برگ سبز چای خود را در زمان مناسب به کارخانجاتی که از سوی این سازمان اعلام می‌شود تحویل دهند و برای تحویل برگ سبز مشکلی برای چایکاران ایجاد نشود. اما مدیریتی که در عرصه واردات چای وجود داشته، موجب وارد آمدن خسارت سنگینی به چایکاران شده است. می‌دانیم که اگر کارخانه‌دار نتواند چای تولیدی را بفروشد نمی‌تواند پول چایکار را پرداخت کند. به همین علت بسیاری از کشاورزان پول چین دوم و سوم خویش را هنوز دریافت نکرده‌اند.
رمضانی اضافه کرد: سازمان چای اخیراً تلاش کرده به ازای هر ۲ کیلو واردات چای، یک کیلو چای داخلی خریداری شود، این یک گام ارزشمند محسوب می‌شود اما متأسفانه این کار دیر انجام شده است.