ایلیا پیرولی
خبرنگار

رونق اشتغال با بهبود فضای کسب‏وکار در حالی رخ داد که این دولت وارث یک اقتصاد رکودزده ناشی از شیوع کرونا و تحریم اقتصادی بود. اما دولت سیزدهم با راهبردی مشخص توانست اشتغالزایی را افزایش دهد به طوری‌که میانگین اشتغالزایی دو سال اول دولت سیزدهم، 4 برابر اشتغالزایی دو دولت روحانی  بوده است. به عبارتی در دو سال اول دولت سیزدهم به‏طور متوسط هر سال 640 هزار شغل خالص ایجاد شده که حدود 4برابر آمار دولت‌های روحانی بوده است.
این در حالی است که از تابستان سال 1392 تا تابستان سال 1400 که دو دولت روحانی زمام اجرایی کشور را برعهده گرفته بودند، به طور متوسط سالانه167 هزار شغل خالص ایجاد شده بود.
بر اساس گزارش مرکز آمار، تعداد شاغلان در تابستان امسال به ۲۴ میلیون و ۶۸۵ هزار نفر رسیده که نسبت به تابستان سال ۱۴۰۰ (شروع به کار دولت سیزدهم) یک میلیون و ۲۸۰ هزار نفر بیشتر شده است.
به عبارت دیگر خالص اشتغالزایی (خالص شغل‌های جدید ایجادشده، بیکاران جدید، افراد بازنشست‌شده و از بازار کار کناررفته) در ۲ سال عملکرد دولت سیزدهم یک میلیون و ۲۸۰ هزار نفر بوده که متوسط سالانه آن ۶۴۰ هزار نفر می‌شود.
این در حالی است که در ۸ سال دولت‌های یازدهم و دوازدهم خالص اشتغالزایی (مابه‌التفاوت تعداد شاغلان در تابستان ۱۴۰۰ با تابستان ۱۳۹۲) یک میلیون و ۳۳۵ هزار نفر بود که متوسط سالانه آن ۱۶۷ هزار نفر می‌شود.

دولت سیزدهم چگونه توانست اشتغالزایی را دوباره به ریل بازگرداند
ایجاد 640 هزار به طور متوسط در دو سال اول دولت رئیسی، در حالی رخ داده که این دولت وارث یک اقتصاد رکودزده ناشی از شیوع کرونا و تحریم اقتصادی بود. به‏ طوری که متوسط ریزش اشتغال خالص در این اقتصاد رو به زوال رفته در پایان سال 99 بیش از یک میلیون شغل برآورد شده است. همچنین نرخ بیکاری افزایشی شد و نکته قابل تأمل اینکه کاهش جمعیت شاغل همزمان با کاهش نرخ مشارکت اقتصادی همراه شد. اما از هنگام روی کار آمدن دولت سیزدهم در تابستان سال 1400، پس از مهار کرونا در اثر واکسیناسیون گسترده و بهبود محیط کسب و کار نرخ اشتغال خالص از روند نزولی تغییر جهت داد و مثبت شد.
دولت سیزدهم در دو سال سپری شده از عمرش، با وجود تحریم‏‌های اقتصادی با راه‏ اندازی واحدهای راکد صنعتی، توسعه مشاغل خانگی، حمایت از کارآفرینان، توسعه تعاونی‏‌ها، ارائه مشوق‏‌های حمایتی از تولید‏کنندگان، در قالب راهبرد زیست‏ بوم ملی اشتغال بار دیگر نهضت اشتغالزایی به کما رفته را احیا کرده است.
راهبرد زیست‏ بوم ملی اشتغال برنامه‏‌ای برای تولد دوباره اشتغال بوده است، چرا که وعده اشتغال سالانه یک میلیون نفر در همان سال اول دولت سیزدهم به وقوع پیوست.
ایجاد سامانه ملی رصد اشتغال، داده‏‌های آماری و جزئیات اشتغالزایی در دولت سیزدهم را راستی‏ آزمایی می‏‌کند. بر‏اساس این سامانه آمار، اطلاعات اشتغال و رصد بازار کار کشور ساماندهی و شفاف‏ سازی شد. مبنا و اساس این سامانه هماهنگی و پایش وظایف و خدمات دستگاه‏‌های دولتی و غیردولتی در حوزه اشتغال است.
وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با ارتقای این سامانه ضمن تهیه بانک اطلاعاتی از وضعیت اشتغال در نقاط مختلف کشور به دنبال شناسایی نقاط قوت و ضعف در حوزه اشتغال است. این سامانه در ذیل زیست‏ بوم ملی اشتغال برای هماهنگی و خدمات‏ رسانی جامع در زمینه اشتغال با حضور دستگاه‏‌های متولی رونمایی شد.
این سامانه با ایجاد هماهنگی بین همه مسئولان و متولیان، ایجاد اشتغال را ساماندهی می‏‌کند تا دستگاه‏‌ها به‏‌صورت هماهنگ و یکپارچه و با پرهیز از موازی‏‌کاری به مردم خدمات ارائه کنند؛ سامانه رصد اشتغال یک بخشی از زیست‏ بوم ملی اشتغال است که در راستای تحقق منویات رهبر معظم انقلاب اسلامی و دستور رئیس جمهور در جلوگیری از انحراف تسهیلات اشتغال و خدمات‏ رسانی به متقاضیان و جویندگان کار با دقت و نظارت در حال پیگیری است.
وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با توسعه زیرساخت‏‌ها و بسترسازی مناسب و باثبات در اقتصاد و دنیای کسب‏ و‏کار درصدد است تا با هماهنگی دستگاه‏‌های مربوطه وضعیت اشتغال در کشور را ساماندهی کند.
سامانه رصد، پایش و نظارت بر اشتغال، هر نوع خدماتی از جمله صدور مجوز، تسهیلات، مشاوره و سایر موارد را که به متقاضیان در این سامانه توسط دستگاه‏‌ها ارائه می‏‌شود ثبت و نظارت می‏‌کند. همه دستگاه‏‌های اجرایی با وارد کردن اطلاعات شاغلان خود در سطح استانی و شهرستانی در این سامانه، یک پایگاه اطلاعاتی جامع را برای هدف‌گذاری دولت به وجود آورده‏‌اند.
در این سامانه اطلاعات افراد شاغل بر‏اساس خوداشتغالی، اشتغالزایی حقیقی و حقوقی، اشتغال دولتی و غیردولتی و در قسمت‏‌های مختلف صنعت، خدمات و کشاورزی ثبت می‏‌شود. در این سامانه امکان دسترسی کامل به شاغلان با کد ملی و سایر اطلاعات وجود دارد که امکان نظارت بر طرح‏‌های ملی اشتغال را فراهم می‏‌کند.درنتیجه این سیاست‌ها هم رشد بخش‌های مختلف اقتصادی کشور از وضعیت صفر یا منفی در پایان دولت گذشته خارج شده و هم اینکه اشتغالزایی در سطوح مختلف اقتصادی رونق گرفته است.

برش

مقایسه برخی شاخص‌های بازار در نهمین فصل فعالیت دولت سیزدهم با مدت مشابه دولت یازدهم
آمارهای فصلی 1402 نشان می‏‌دهد که نرخ بیکاری در طول فعالیت دولت سیزدهم تک‏‌رقمی مانده و در نهمین فصل فعالیتش به 7.9 درصد رسیده است. این در حالی است که در نهمین فصل فعالیت دولت اول روحانی این مقدار نرخ بیکاری 10.9 درصد بوده است. به عبارتی هم نرخ بیکاری دو رقمی بوده و هم اینکه 3 درصد نرخ بیکاری نسبت به دوره فعالیت دولت سیزدهم بیشتر بوده است. در فصل تابستان سال جاری برابر با نهمین فصل فعالیت دولت سیزدهم نسبت اشتغال صنعتی افزایشی بوده و به 34 درصد رسیده، این در حالی است که نسبت اشتغال صنعتی در تابستان سال 1394، 32.2 درصد بوده است. در این فصل خالص اشتغال ایجاد شده، 907 هزار نفر بوده در حالی‌که در تابستان سال 1394، این میزان کمتر از 670 هزار نفر بوده است. نکته قابل توجه اینکه میزان اشتغال ناقص در تابستان سال 1394 به بیش از 3 میلیون نفر افزایش یافت. این درحالی است که در تابستان امسال اشتغال ناقص با کاهش مواجه شده و به  کانال یک میلیون و 900 هزار نفررسیده است.این در حالی است که نرخ مشارکت اقتصادی نیز به بالای 41 درصد رسیده است.