ایران واشقانی فراهانی
گزارش نویس

در ترافیک صبحگاهی که زن جوان برای رسیدن به محل کارش عجله دارد و چشمش به راهی است که تازه باز شده، ناگهان خودروی دیگری تغییر مسیر می‌‌دهد و جهتش منحرف می‌‌شود. راننده زن با بوق ممتد، تلاش می‌‌کند عصبانیتش را به راننده بی توجه که نزدیک بود باعث تصادف شود، نشان دهد. شیشه را پایین می‌‌دهد و جیغ می‌‌کشد که چرا لاین عوض کردی و چه کسی به تو گواهینامه داده؟ اما راننده متخلف با لبخند، عذرخواهی می‌‌کند و می‌‌گوید: سلام. ببخشید ذهنم درگیر بود. روزتان را با بداخلاقی شروع نکنید. همین جمله کافی بود تا راننده عصبانی، سر تکان دهد و شیشه را بالا بزند و بحث تمام شود.
لبخند، زبان مشترک بی واژه اما پر حرف همه مردم است که در ارتباطات اجتماعی و تعامل آدم‌ها با هر فرهنگ و ملیتی، اثر جادویی و معجزه‌بخش دارد. جمله «خنده بر هر درد بی درمان، دواست» را بارها شنیده‌ایم. اینکه چقدر این جمله اغراق‌آمیز است یا حقیقت پنهانی درون خود دارد، مشخص نیست. اما در مورد تأثیرات جادویی لبخند، همیشه ضرب‌المثل‌های مختلفی به زبان‌های متفاوت دنیا به یادگار مانده است. یونانی‌ها، خنده را در برابر عصبانیت مثل یخ روی آتش می‌‌دانند و ژاپنی‌ها عقیده دارند، انسان خنده‌رو موفق‌تر است. مردم اسپانیا می‌‌گویند تبسم عمیق از شمشیر برنده‌تر است و نگاه انگلیسی‌ها نیز به لبخند این است که دنیا مثل آیینه است، اگر در آن بخندی به تو می‌خندند. لبخند، خرجی ندارد ولی سود بسیاری دارد، لحظه‌ای بیش پایدار نیست ولی یادش در سراسر عمر پابرجاست.
شایعه یا حقیقت مشخص نیست اما گفته شده این نامه پیش از خودکشی یک انسان به‌جا مانده از دهه 1970 است: «به سمت پل می‌‌روم. اگر در مسیر حتی یک‌نفر به من لبخند بزند، نخواهم پرید.»
و جمله تأکیدی پس از آنکه توصیه می‌‌کند: به آدم‌ها لبخند بزنید. شاید با یک لبخند فرشته نجات کسی شدید!
بسیاری از افراد، لبخند زدن را پاسخ غیرارادی به چیزهایی می‌دانند که باعث شادی و خنده ما می‌شوند. اما آنچه بیشتر مردم نادیده می‌گیرند، این است که لبخند زدن به همان اندازه که می‌تواند پاسخی داوطلبانه باشد، انتخابی آگاهانه و قدرتمند است. عمل لبخند زدن خواه نتیجه شادی واقعی باشد یا رفتار آگاهانه، می‌تواند فواید کوتاه‌مدت و بلندمدتی بر سلامتی افراد داشته باشد. «بخند تا دنیا به رویت بخندد» تنها افسانه‌ای عامیانه نیست که دهان به دهان نقل شده باشد. حقیقتی در آن نهفته است. پس با لبخند همراه این گزارش باشید تا لبخندی آگاهانه، انتخاب هر روزتان از سبک زندگی باشد.
یک کارشناس بازاریابی و فروش اشاره می‌‌کند که لبخند زدن باعث جذابیت می‌شود و همیشه ناخودآگاه به سمت افرادی جذب می‌شویم که لبخند می‌زنند. مرضیه رستمی تأکید می‌‌کند: حالت‌های منفی صورت مانند اخم، خشم یا غمگینی برعکس عمل می‌کنند و به‌طور مؤثری مردم را از ما دور می‌کنند. به همین دلیل هم در بیلبوردهای تبلیغاتی یا تیزرهای معرفی کالاها، از چهره‌های گشاده همراه با لبخند استفاده می‌‌شود که نشانگر حس رضایتمندی است.
مدیر داخلی یک دفتر تبلیغاتی نیز عقیده دارد لبخند زدن استرس را برطرف و به ما کمک می‌کند خسته، فرسوده و بی‌حوصله به نظر نرسیم. سمیه فلاح می‌‌گوید: لبخند، حتی می‌تواند بدن را فریب دهد و در بالا بردن خلق‌ و خو کمک کند، مثل داروی ضد افسردگی طبیعی است.
دکتر اکرم سلطانزاده به تجربه‌ای اشاره می‌‌کند که در کلینیک زیبایی با مراجعینش دارد: لبخند زدن نه ‌تنها باعث جذابیت بیشتر می‌شود بلکه می‌تواند شما را جوان‌تر از سنی که دارید، نشان دهد. بر اساس مطالعات، هنگامی‌که یک گروه به تعدادی عکس از چهره‌های خوشحال نگاه کردند، سن افراد را جوان‌تر حدس می‌زدند در مقایسه با عکس‌هایی از همان اشخاص که چهره‌ای خنثی یا اخمو و عصبانی داشتند. درواقع ماهیچه‌هایی که برای لبخند زدن از آنها استفاده می‌کنیم، تغییراتی در صورت می‌دهد که باعث می‌شود فرد جوان‌تر به نظر برسد. بنابراین اگر سعی کنید روزانه لبخند بزنید، جوان‌تر به نظر می‌رسید و احساس بهتری خواهید داشت. افرادی که به‌طور منظم لبخند می‌زنند، اعتماد به نفس بیشتری دارند و احتمال ارتقا و موفقیت آنها بیشتر است. کافی است در جلسات و قرارهای کاری لبخند بزنید تا متوجه شوید که مردم واکنش متفاوتی به شما نشان می‌دهند.
 او به این اشاره می‌‌کند که لبخند مثل سکه دو رو دارد؛ حتماً نمی‌تواند از سر خوشی و نداشتن نگرانی باشد. حبیب آقا از این می‌‌گوید که برخی مشتریانش دچار گرفتاری‌های پیچیده هستند اما آنقدر با روی خوش و لبخند با اهالی محل برخورد می‌‌کنند که اگر از حال و روزشان خبر نداشته باشی، انگار زندگی به کام‌شان است.
دکتر احمد احمدی‌پور روانپزشک، لبخند زدن را یکی از نخستین نشانه‌های تکامل در دوران شیرخوارگی می‌‌داند و می‌‌گوید: آنجا که کودک نسبت به محرک‌های محیطی با لبخند زدن واکنش نشان می‌‌دهد، به گونه‌ای اولین تعاملات اجتماعی خود را تجربه می‌‌کند. لبخند او مورد پذیرش و تحسین والدین قرار می‌‌گیرد و این گونه است که به عنوان یک روش خوب برای تعامل مثبت در زندگی افراد جا باز می‌‌کند. نبود این لبخند اجتماعی به میزان زیاد می‌‌تواند نشانه‌ای از خطر ابتلا به اختلالات روانپزشکی باشد. درک معنای خوشحالی یا عدم خوشحالی معمولاً از زمان قبل از مدرسه رفتن ایجاد می‌‌شود. آن موقع است که کودکان می‌توانند این هیجان خود را به درستی شناسایی و ابراز کنند. نکته قابل توجه این است نحوه فرزندپروری والدین در میزان خوشحالی و لبخند زدن کودکان تأثیرگذار است و مشاهده شده والدین سختگیر دارای فرزندانی غمگین و عبوس هستند. این روند تکاملی در دوران بلوغ، جوانی، میانسالی و حتی تا پایان عمر تأثیر خود را بر زندگی افراد می‌‌گذارد.
عضو هیأت علمی دانشکده علوم پزشکی دانشگاه آزاد تهران با اشاره به اینکه قبل از اینکه بشر برای سلامتی روان تعریفی ارائه دهد، شادمانی، شادی و خندیدن جزو معیارهای سلامتی به حساب می‌‌آمد، ادامه می‌‌دهد: خندیدن و خوشحالی جزو هیجانات مثبت افراد هستند و همه در دوره‌های زندگی خود آن را تجربه می‌‌کنند. نقطه مقابل آن گریه کردن و غمگینی است که هیجانات منفی نیز در زندگی همه رخ می‌‌دهد. لازم به ذکر است صرف نخندیدن به معنای وجود اختلال افسردگی نیست؛ لزوماً خندیدن هم به معنای احساس کامیابی و خوشبختی نیست. دیگران کسانی را که در روابط اجتماعی لبخند به لب دارند به عنوان افرادی پرانرژی، مهربان، آرام و دوست داشتنی تعریف می‌‌کنند.
البته از نگاه او، روی دیگر قضیه نیز می‌‌تواند منفی قلمداد شود. افرادی که به صورت افراطی در خندیدن زیاده‌روی می‌‌کنند و به گونه‌ای نمایشی خودشان را خوشحال نشان می‌‌دهند و به خودخواهی، خودشیفتگی و سطحی بودن انتساب داده می‌‌شوند: «اینکه معیار سنجیدن اندازه صحیح لبخند در زندگی چقدر باید باشد، امکانپذیر نیست و این هیجانات مانند قسمت‌های دیگری از سلامتی افراد مانند قند خون و فشار خون با وسیله یا دستگاه قابل اندازه‌گیری نیست. میران لبخند زدن تا حدود کمی وابسته به فرهنگ و جنسیت نیز هست. در برخی موارد افراد راحت‌تر و مستقیم‌تر شادی خود را ابراز می‌‌کنند.»
دکتر احمد احمدی‌پور به تأثیر لبخند در مواجهه با مشکلات اشاره دارد: لبخند زدن همان طور که اشاره شد، در افزایش روابط اجتماعی تأثیر دارد که این تأثیر با افزایش میزان خوشحالی و خوشبخت شدن نشان داده شده است. گاهی افراد در مواجهه با مشکلات از شوخ طبعی استفاده می‌‌کنند و با لبخندی سختی ماجرا را بر خود خنثی کرده و به عنوان یک مکانیسم دفاعی خوب در زندگی از آن بهره می‌‌برند. بی شک این مسأله در روابط اجتماعی می‌‌تواند تنش‌زدایی کرده و موارد را از پیچیدگی خلاص کند. البته این یک موضوع دوسویه است که کاهش تنش در زندگی افراد و جامعه با افزایش لبخند و برخورد خوش آنها ارتباط خواهد داشت.
می‌گویند خمیازه، حسود است. اگر خمیازه بکشید، بلافاصله به محیط تسری پیدا می‌‌کند. لبخند زدن هم مسری است. بخشی از مغز که وظیفه کنترل صورت و لبخند زدن را برعهده دارد، منطقه‌ای خودکار است؛ به این معنی که لبخند زدن می‌تواند کاملاً ناخودآگاه باشد. لبخند را همین امروز تمرین کنید و نگذارید سختی روزگار این موهبت الهی را از شما بگیرد.

بــــرش

وقتی که کودک نسبت به محرک های محیطی با لبخند زدن واکنش نشان می دهد، به گونه ای اولین تعاملات اجتماعی خود را تجربه می کند. لبخند او مورد پذیرش و تحسین والدین قرار می گیرد و اینگونه است که به عنوان یک روش خوب برای تعامل مثبت در زندگی افراد جا باز می کند