حمیرا حیدریان
گزارش نویس

 زخم خوردگان خرید و فروش اینترنتی کم نیستند. سرعت، قدرت انتخاب و تنوع کالا، مزیت‌های نسبی قیمت، آسانی خرید بدون وقت گذاشتن بسیارهمیشه از امتیازهای مهم خرید و فروش‌های اینترنتی و مجازی است که باعث شده خریداران ریسک‌هایی چون رو در رو نشدن با فروشنده، ندیدن کالای مورد تقاضا از نزدیک و... را بپذیرند و پول خود را معمولاً قبل از دریافت کالا و رؤیت آن به حساب فروشنده واریز کنند.
محمد حسین امیری مدت‌ها بود که برای تعویض خودرو به صفحه یکی از سایت‌های معروف آگهی‌دهنده سر می‌زد تا شاید خودرو مورد نظرش را در میان حجمی از آگهی‌ها پیدا کند. او می‌گوید: چندماهی بود که قصد تعویض خودرو و خرید یک خودروی کار کرده را داشتم تا اینکه چند روز قبل در میان آگهی‌ها یک آگهی بیشتر از همه نظرم را جلب کرد. قیمت خودرو و تمیزی آن به قدری به چشم می‌آمد که لحظه‌ای برای خرید آن شک به دلم راه ندادم و با شماره مندرج در آگهی تماس گرفتم. قبل از تماس پروفایل فروشنده در آگهی را مطالعه کردم و دیدم در اطلاعات شخصی فروشنده او را دکتر و استاد دانشگاه با یک عکس در حال تدریس در دانشگاه معرفی کرده است که این موضوع تا حدی خیالم را از فروشنده راحت کرد. بعد از تماس و مکالمه با فروشنده ابتدا به من گفت این خودرو متقاضیان دیگری هم دارد و همین موضوع من را بیشتر ترغیب کرد و مشتاق شدم زودتر صاحب این خودرو شوم.برای همین با پیشنهاد او که پرداخت بیعانه بود موافقت کردم، اما فروشنده اول پیشنهاد داد 5 میلیون تومان واریز کنم تا فردا برای معامله به ورامین بروم و در نهایت با پرداخت کمتری موافقت کرد. خوشحال بودم که بعد از مدت‌ها جست و جو بالاخره فردا صاحب این خودرو می‌شوم. فردا صبح به محلی که فروشنده در ورامین اعلام کرده بود رفتم و بیش از یک ساعت منتظر بودم اما از او خبری نشد و تصمیم گرفتم تماس بگیرم که دیدم در جواب، تلفن او خاموش بود و هرگز جواب نداد ومتوجه شدم ازمن کلاهبرداری شده است. وقتی مجدد کارت خودرویی را که برایم ارسال کرده بود دیدم متوجه شدم جعلی است.
افشین توکلی هم دیگر مالباخته‌ای است که با گرفتن 100 میلیون تومان وام و خرید لوازم خانگی قصدفروش آنان را داشت به امید اینکه سودی به‌دست آورد غافل از آنکه خود طعمه کلاهبرداران شد. او می‌گوید: از بانک درخواست وام کرده بودم اما آنان گفتند که وام خرید کالا به مبلغ 100 میلیون تومان می‌دهند و من و همسرم چون نیازی به وسایل نداشتیم تصمیم گرفتیم آن را در سایت معروفی آن را برای فروش، آگهی کنیم که سودی کرده باشیم اما غافل از اینکه همان مبلغ وام را هم از دست دادیم.
او در ادامه می‌افزاید: بعد از دادن آگهی فروش یک نفر از شهرستان زنگ زد و حاضر به خرید کل لوازم شد که ما به مبلغ 120 میلیون تومان گذاشته بودیم.بعد از تماس خوشحال بودم که به خواسته‌ام رسیده‌ام و با خریدار قرار گذاشتیم و قرار شد وسایل را تا مقصدی که معلوم کرده بود به شهرستان ارسال کنم. پیش از آن هم تماس گرفت و با ارسال عکسی از فیش ارسالی واریز به من اطمینان داد که پول به حسابم واریز شده است اما من پیامی دریافت نکرده بودم و احتمال دادم به خاطر سیستم بانکی چند ساعت طول می‌کشد چون رقم کمی بالا بود و کارت به کارت نبود چندان شک نکردم. برای همین بعد از ارسال عکس فیش، یک وانت اجاره کرده و وسایل را به آدرسی که داده بود ارسال کردم. بعداز گذشت حدود 4 ساعت یعنی زمانی که نیم ساعت دیگر راننده به مقصد می‌رسید خریدار به من زنگ زد و گفت راننده در هر جا که هست بماند و نیازی به ادامه راه نیست و خودش راننده دیگری را برای تحویل به آن محل می‌فرستد و من با راننده هماهنگ کردم و در نهایت وسایل تحویل داده شد. بعداز گذشت چند ساعت مجدد حسابم را چک کردم اما پولی به حسابم واریز نشده بود و چون شب شده بود امکان رفتن به بانک نبود و صبح که به بانک مراجعه کردم گفتند پولی به حسابم واریز نشده و بعداز آن هرچه تماس گرفتم تلفنش خاموش بود و حالا هم چند روز است که شکایت کرده‌ام تا شاید به نتیجه برسم. حالا هم پولم وهم وسایل را از دست داده‌ام و هم باید ماهانه اقساط بانک را با سود پرداخت کنم.
علیرضا طباطبایی وکیلی که در حوزه جرایم سایبری فعالیت می کند  در این باره می‌گوید: واقعیت این است که هر روز با وجود هشدارهای زیاد پلیس همچنان میزان جرایم و کلاهبرداری‌های اینترنتی بخصوص در برخی سایت‌های معروف رو به افزایش است چرا که کلاهبرداران به راهکارهای جدیدی دست پیدا کرده‌اند که می‌توانند افراد را بیشتر از قبل اغوا کنند.
او از تنوع کلاهبرداری‌های اینترنتی بنا به نوع طبقه اجتماعی و علایق فردی هر شخص اشاره دارد و ادامه می‌دهد: یکی از مهم‌ترین تکنیک‌ها و مهارت کلاهبرداران شناخت کامل و دقیق مخاطب سایت‌ها است. به‌عبارتی به گونه‌ای مخاطب را ترغیب می‌کنند تا همان کاری را که می‌خواهند انجام دهد.
این وکیل دادگستری نسبت به خرید و فروش در صفحات و سایت‌های اینترنتی هشدار می‌دهد و عنوان می‌کند: اگر قصد خرید از سایت‌ها و یا شبکه‌های اجتماعی داشتید سعی کنید ابتدا از هویت فرد یا آن سایت اطمینان کامل پیدا کنید و زمانی پول را پرداخت کنید که کالا را تحویل گرفته‌اید. همچنین از سایت‌ها و درگاه‌های معتبر پرداخت داشته باشید. متأسفانه خیلی از مردم فرق درگاه‌های معتبر و فیشینگ را نمی‌دانند. باید تا آنجا که ممکن است طرف معامله را شناسایی کنید. ضمن اینکه حتماً از آگهی‌ای که بر اساس آن خرید و فروش انجام شده و تاریخ آن عکس بگیرید. چرا که در صورت مراجعه به مراجع قضایی نیاز به مدرکی دال بر معامله است تا راحت‌تر بتوان موضوع را پیگیری کرد.
او به خطرات خرید از شبکه‌های اجتماعی نیز اشاره دارد و بیان می‌کند: در شبکه‌های اجتماعی همچون تلگرام و اینستاگرام به سادگی هرفردی می‌تواند صفحه باز کند، فالوور فیک خریداری کند و محصولاتی را عرضه کند که شاید اصلاً آن محصول را نداشته باشد. بنابراین باید موقع خرید تمامی جوانب را در نظر بگیرید. نکته دیگری که می‌توان به آن اشاره کرد و موارد زیادی در جرایم از آن دیده شده است موضوع خرید کالاهای دسته دومی است که در برخی از سایت‌های معروف (دیوار، شیپور) آگهی می‌شود. ضروری است قبل از خرید از این سایت از هویت آگهی دهنده کاملاً مطلع شوید چرا که بارها اتفاق افتاده است که فرد برای فروش کالای دسته دوم خود شماره حساب به خریدار اعلام می‌کند و خریدار یک پول کثیف را در حساب او واریز می‌کند که بعد از مدت‌ها دچار پیگرد قانونی می‌شود و یا با درست کردن فیش‌های تقلبی مبنی بر اینکه پول را به حساب فروشنده واریز کرده است کلاهبرداری می‌کنند و زمانی که شما متوجه می‌شوید پول به حسابتان واریز نشده فرد کلاهبردار از دسترس خارج است و شما مالباخته می‌شوید.
 او به پیگیری‌های قانونی کلاهبرداری‌های اینترنتی هم اشاره دارد و ادامه می‌دهد: کلاهبرداری‌ها دو جنبه دارد؛ اگر کلاهبرداری‌ها زیر 50 میلیون تومان باشد مرجع رسیدگی به آن شورای حل اختلاف خواهد بود اما اگر میزان کلاهبرداری بیش از این رقم باشد پرونده به دادسرا ارجاع داده می‌شود و مسئول رسیدگی به چنین پرونده‌هایی این مرجع است. در کلاهبرداری‌های اینترنتی افراد زیادی درگیر می‌شوند.
او به نوع دیگری از کلاهبرداری در فضای سایبری اشاره و اظهار می‌کند: از آنجایی‌ که افراد زیادی در سطح جامعه جویای شغل هستند، شیادان سایبری با سوء‌استفاده از این موضوع با درج آگهی‌های استخدامی کاذب در فضای مجازی و همچنین سایت‌های آگهی آنلاین اقدام به کلاهبرداری از عموم مردم می‌کنند. سودجویان با شیوه‌های مختلف از قبیل درخواست مبلغ برای تشکیل پرونده استخدامی و عدم عودت آن، پرداخت نکردن دستمزد بعد از انجام کار به بهانه‌های مختلف، سوء‌استفاده از مدارک هویتی، سوء‌استفاده از کارت و حساب بانکی دست به کلاهبرداری می‌زنند.

بــــرش

یکی از مهم‌ترین تکنیک‌ها و مهارت کلاهبرداران شناخت کامل و دقیق مخاطب سایت‌ها است. به‌عبارتی به گونه‌ای مخاطب را ترغیب می‌کنند تا همان کاری را که می‌خواهند انجام دهد