احسان خداپرست، قائم مقام مرکز موسیقی مأوا در گفت‌و‌گو با «ایران»:
هدف، احیای سرود بود
پرداختن به هنر موسیقی در قالب‌های مختلف و از سوی نهاد‌ها و مجموعه‌های متعدد، می‌تواند در بهتر دیده شدن و شنیده شدن این هنر مهجور و اصیل ایرانی بسیار اثرگذار باشد. بویژه با توجه به محدودیت‌هایی که برای موسیقی تعریف شده است. اما موضوع قابل‌توجه، نگاه‌های سلیقه‌ای هر ارگان و نهاد و... به این هنر است و رویکردی که اهداف خود قرار داده‌اند.مجموعه «مأوا» که بخش موسیقایی سازمان هنری رسانه‌ای اوج است،طی سال‌ها فعالیت، هدفش احیای سرود بود و تلاش این سازمان بر این است که این هنر توسط نسل نوجوان و جوان به جامعه معرفی شود و در تولیدات خود از استعداد و هنر این قشر بهره‌های بسیاری برده است. احسان خداپرست، قائم مقام مرکز موسیقی مأوا درگفت‌و‌گو با «ایران» درباره تولیدات این مجموعه و بهره بردن از اشعار و ملودی‌هایی که مورد پسند و سلایق جامعه است سخن گفته که در ادامه می‌خوانید:
ندا سیجانی
خبرنگار
ابتدا درباره اهداف سازمان مأوا در حوزه موسیقی توضیح بدهید؟
مجموعه مأوا، سال 1395 با رویکرد احیای سرود، کار خود را آغاز کرد و شاید بتوان گفت هدف مهم این مجموعه در میان قالب‌های موسیقی، احیای سرود بود که بی‌تردید یکی ازمهم‌ترین دستاوردهای انقلاب اسلامی درحوزه هنر است تا بدین طریق کارهایی را پیش ببرند اما در این بین، اهداف دیگری هم وجود داشت که به مرور زمان این اهداف تکمیل و بی‌شمار شد و البته خود مسأله موسیقی هم جزو برنامه‌های مجموعه مأوا قرارگرفت.
یکی از اهداف این سازمان، سیاستگذاری راهبردی در حوزه تولیدات هنری گفتمان انقلاب اسلامی است. این موضوع به معنای تولید و تمرکز آثار موسیقایی در بخش سرود است یا در دیگر ژانرهای موسیقی هم تعریف می‌شود؟
همان‌طور که قبل‌تراشاره شد، هدف مأوا در بخش موسیقی، احیای سرود بود و کارهایی هم در این زمینه انجام گرفت، اما به مرور متوجه شدیم در دیگربخش‌ها هم، خلأهای جدی وجود دارد، بنابراین با توجه به مأموریت اصلی‌مان، همچنان نتوانسته‌ایم به درستی به دیگر بخش‌های موسیقی بپردازیم.ولی وظیفه و تعهدات خود را هم فراموش نکرده‌ایم و در ادامه مأموریت‌های جدید مأوا، به دیگر ژانرهای موسیقی هم پرداخته شد و در این زمینه، کارهایی هم تولید شد و فعالیت‌های بزرگی هم انجام گرفت مانند تولید نماهنگ «منوبشناس» که با حضور چهل خواننده مطرح کشور تولید و منتشر شد یا تولیدات موسیقی در دیگر قالب‌ها مانند پاپ، سنتی و...
از آغاز فعالیت مأوا تا به امروز، چه آثار موسیقایی با محوریت و موضوعیت گفتمان انقلاب اسلامی، تولید شده است؟
آثار بسیار زیادی در این زمینه ساخته شده است. درواقع می‌توان گفت تمامی آثار مجموعه مأوا، با محوریت گفتمان انقلاب اسلامی شکل گرفته است؛ چه به لحاظ شعر و ادبیات و چه به لحاظ زاویه دید مخاطب و... البته شاید با دیگر آثار این مجموعه تفاوت‌هایی هم داشته باشد ولی به‌طور کلی همان‌طور که اشاره کردم، جهت‌گیری تمامی محصولات، ترویج گفتمان انقلاب اسلامی است که ممکن است مخاطب آن کودک باشد یا نوجوان و بر این اساس قالب‌ها هم متفاوت خواهند بود.
از دیگر موضوعات و اهداف این سازمان، شناسایی و توانمندسازی مؤسسات یا استعدادهای جوان و خودجوش است. این دیدگاه به معنای حضور و فعالیت نسل جوان است یا تولید آثار برای نسل جوان؟
تولیدات موسیقایی مأوا، هم برای کودکان و نوجوانان است و هم برای قشرعامه مردم، اما اغلب کارهایی که انجام گرفته با تکیه بر نیروی جوان و بعضاً نوجوان بوده است. بدین معنا که در لایه غیرمستقیم، نوجوان‌ها درجریان انجام کارها هستند. نکته قابل توجه این است که مربی بسیاری از گروه‌های سرود را جوانان تشکیل می‌دهند و بسیاری از شرکت‌کنندگان این گروه‌ها هم نوجوانان هستند. درحقیقت بخش زیادی از فعالیت گروه‌های سرود توسط این دو قشر انجام می‌شود.
موضوع جوان‌گرایی در بخش تولیدات هنری چه میزان حائز اهمیت است. بویژه برای نسل جوان که سلایق و گرایش‌های هنری آنها تغییر کرده است؟
مهم‌ترین راهبرد مأوا، چگونگی آشنایی با سلایق و علایق نسل جوان است و در کنار آن بهره بردن و استفاده از هنر و توانایی آنها در اتاق فکرها و در تولیدات این مجموعه است. اگرچه نسل جوان، طیف‌ها، قشرها و مدل‌های متفاوتی دارند؛ به‌طورمثال نسل جوانی که گرایش‌های حزب‌اللهی دارند یا نسل جوانی که مخالف این عقاید و حزب و گروه‌ها هستند و البته دیگر جوانان که در شهرستان‌ها و اقصی نقاط کشور زندگی می‌کنند، تمامی این افراد تفکرات و اندیشه‌های متفاوتی دارند. بنابراین به‌طور جامع نمی‌توان گفت توانسته‌ایم تمامی این قشرها را پوشش بدهیم، اما با استفاده از نیروی جوان در اتاق فکرها و رصد آنها و بعضاً سپردن کار به دست آنها، این چالش‌ها را پر کرده‌ایم.
در بخش سازماندهی و سفارش تولید محصولات حرفهای، چه نگاه ویژه‌ای وجود دارد؟
از ابتدای تولید یک محصول فرهنگی و هنری در این مجموعه، بر این هدف بوده‌ایم که این محصول، یک محصول
توانمندسازی یا محصول حرفهای باشد. اگر این محصول در قالب یک کار حرفهای قرار بگیرد، برنامه‌ای که برای آن طراحی می‌شود و فعالیت‌هایی که در این زمینه انجام می‌گیرد و تیمی که تشکیل می‌شود و... به‌صورت جدی‌تر، حرفه‌ای‌تر و دقیق‌تر وموشکافانه‌تر انجام خواهد گرفت. اما اگر آن محصول، با هدف توانمندسازی باشد، آن مراقبت‌ها، ملاحظات و سختگیری‌ها به دلیل فعالیت افراد کمتر می‌شود.
با توجه به نوع فعالیت این سازمان، تعدادی از تولیدات با همکاری خواننده‌های پاپ بوده. این همکاری به چه صورت انجام گرفته، سفارشی است یا تمایل و علاقه‌مندی خود هنرمندان بوده است؟
این همکاری و تعامل دو سویه بوده است. بعضاً برخی از هنرمندان به این مجموعه مراجعه کرده و محصولات خود را معرفی می‌کردند که طی گفتمان‌ها و شنیدن این آثار، یا کارها مورد پسند قرار می‌گرفت یا در سلیقه ساختاری و شنیداری این مجموعه نبود. حتی برخی از آثاری که خوانندگان معروف ارسال می‌کردند. در سوی دیگر، بعضاً ما سراغ این هنرمندان می‌رفتیم و از آنها برای حضور در یک پروژه موسیقایی یا تولید یک تک آهنگ دعوت به همکاری انجام می‌گرفت. در مقابل این دوستان یا اعلام همکاری و آمادگی می‌کردند یا علاقه‌مندی نشان نمی‌دادند و براین اساس تصمیم می‌گرفتیم پروژه را با فرد دیگری پیش ببریم.
همکاری شما با خواننده‌های مطرح موسیقی دستگاهی به چه صورت است؟
همکاری‌هایی در زمینه پروژه‌های موسیقایی صورت گرفته است. به‌طور مثال آلبوم موسیقی «حالا که می‌روی» با صدای محمد معتمدی و آهنگسازی و تنظیم فرید سعادتمند که شاخص‌ترین و شاید یکی از مهم‌ترین پروژه‌های این عرصه بوده و این فعالیت‌ها ادامه خواهد داشت. منتهی تمرکز و طراحی جدی، روی آن صورت نگرفته اما کارهایی انجام شده و محصولاتی هم تولید شده‌اند که بعضاً منتشر شده و برخی از آنها پخش نشده است.
در بخش تیتراژ فیلم و سریال چطور؟
دراین بخش هم کارهای خوبی تولید و منتشرشده است. حداقل حدود 10 مورد دراین زمینه کارانجام گرفته که مربوط به سریال و برنامه‌های تلویزیونی بوده است. شاخص‌ترین آن، سریال«لحظه گرگ و میش» است که تیتراژ پایانی آن با صدای آقای محمد معتمدی بوده و همچنین سریال «عشق کوفی» با صدای آقای مصطفی راغب. یا کار«اقیانوس آرام» و دیگر برنامه‌های تلویزیونی که مخاطب خاص خود را دارد. بحمدالله اغلب پروژه‌هایی که انجام شده موفق بوده است.
در بخش آثار ملی و میهنی چه تولیداتی انجام گرفته؟
دربخش تولیدات ملی- میهنی مهم‌ترین محصولی که داشتیم کار«منو بشناس» بود که با حضور 40 خواننده، شکل گرفت. همچنین نماهنگ «ایرانِ جان» که با صدای 4 خواننده مطرح کشورمان است. در حوزه سرود نیز کارهای بسیاری تولید شده است؛مانند سرود «تو بمان» که دربرنامه عصر جدید توسط گروه رسا اجرا شد. اتفاق بسیار جذابی که در اختیار گروه سرود قرار گرفت. نکته قابل توجه این است که پروژه لیگ سرود، بسیاری از قطعاتی را که تولید کرده، ملی – میهنی بوده است.
نگاه و ساختار «مأوا» به کارهای اجتماعی با زبان موسیقی چیست؟
در خصوص آثار اجتماعی، «مأوا» کارهایی در حوزه کودکان کار، ناشنوایان، معلولان، کودکان پروانه‌ای و مسائل مختلفی از این دست داشته است که شاید بخشی از آنها از همین جنس اتفاقات اجتماعی باشد و برخی از آثارمان هم در بعد دوم و سوم آثار اجتماعی قرار بگیرد. لازم به ذکر است درباره موضوعات عاشقانه هم کارهایی ساخته‌ایم اما با اطمینان می‌گویم که مأوا، توجه جدی به موضوعات اجتماعی داشته و دارد و نسبت به این موضوعات دغدغه‌مند است.
بخشی از فعالیت‌های موسیقی به تولید نماهنگ اختصاص دارد. تولیداتی که علاوه بر انتشار آن در فضای مجازی، در رسانه ملی همچون تلویزیون هم بازتاب و بازخورد خوبی داشته؛ همکاری و تعامل این مجموعه با رسانه ملی به چه صورت است؟
بسیاری از مردم و مخاطبان ما تولیدات مأوا را با نماهنگ‌های آن می‌شناسند. در دورانی که این مجموعه فعالیت خود را آغاز کرد، بسیاری از دوستانی که در حال حاضر به‌عنوان کارگردان یا تهیه‌کننده نماهنگ فعالیت می‌کنند، در این زمینه هیچ‌گونه حضوری نداشتند و در واقع چنین فضایی وجود نداشت. ما از همان دوران برنامه‌ریزی‌های جدی در خصوص تربیت نیروی انسانی در حوزه تولید نماهنگ انجام دادیم که بحمدالله امروز ماحصل آن به ثمر نشسته است و مأوا و دیگر مجموعه‌ها از این دستاوردها و نیروی انسانی بهره می‌برند. عموماً محصولاتی که در این مجموعه تولید می‌شود، هم در رسانه ملی و فضای مجازی و هم بین افرادی که در این عرصه فعالیت می‌کنند و کارفرما هستند مورد توجه قرار می‌گیرد و در برخی از موارد یک گروه برای تولید نماهنگ جمع‌آوری می‌شوند و آن فردی که به صورت جدی در این زمینه کار تولید می‌کند به تیم تولید نماهنگ حرفهای اضافه می‌شود و بقیه مجموعه هم با آنها کار می‌کنند و آن فرد به صورت دومینو‌وار حرفه‌ای‌تر می‌شود. بسیاری از نماهنگ‌هایی که با کیفیت بسیار خوب از تلویزیون پخش می‌شود، حاصل همین نگاه گروهی است و امضای آن پای کار است و حرفی برای گفتن دارد و توسط مجموعه مأوا تولید شده است. برخی از این نماهنگ‌ها در شبکه پویا به صورت مستمر پخش می‌شود، یعنی بخشی از کنداکتور برنامه شده و بخش دیگر هم جسته و گریخته در ایام مناسبتی در فضاهای مختلف پخش می‌شوند.
به طور کلی چه در بخش نماهنگ و چه در بخش تولیدات موسیقی در ژانرهای مختلف، مبحث شعر و ترانه چه میزان حائز‌اهمیت است؟
یک اثر موسیقایی وقتی به تصویر تبدیل می‌شود دو بال دارد؛ یکی تصویر و دیگری صوت و در هر دو بخش قاعدتاً شعر مسأله بسیار مهمی است. در واقع در نماهنگ، تصویر سناریو تعریف شده کار است و در صوت، شعر سناریو است و سناریو صوت در کنار سناریو تصویر مکمل هم می‌شوند و حرفی برای گفتن دارند. تجربه نشان داده در آثاری که به شعر توجه ویژه‌ای شده، نتیجه بهتری دریافت شده است. به طور کلی اگر یک محصول صوت خوبی تولید شود، تصویر به کمک آن می‌آید و اتفاق خوبی رقم می‌خورد، اما اگر صوت خوبی نداشته باشیم هر چقدر تصویر فوق‌العاده باشد، نتیجه کار آن قوت و اثرگذاری را ندارد. لذا پایه یک محصول درست همان شعر و ملودی است و در ادامه اتفاقات بعدی اهمیت پیدا می‌کند.
آیا در این تولیدات نگاه‌های سیاسی هم حاکم است؟
اگر منظور شما نگاه حزبی و جبهه‌ای خاص است باید بگویم خیر. در تولیدات ما هیچ‌گونه نگاه سیاسی مطرح نبوده و نیست و طیفی نیستیم که براساس آن دیدگاه کار تولید کنیم، اما قاعدتاً اندیشه و ایدئولوژی پشت‌سر همه این کارها وجود دارد؛ حتی در تولید کارهای عاشقانه یا یک کار ریتمیک یا کارهایی که برای اهل بیت(ع)است و همچنین تولیدات ملی-میهنی. ما به این تفکر که موسیقی برای موسیقی است یا هنر برای هنر است معتقد نیستیم. موسیقی و هنر ابزار یا فرصتی است برای بهتر شدن حال مردم تا با امید و هدفمند فعالیت کنند. موسیقی و هنر برای ایجاد امید، انگیزه، شور و شادی، هیجان و احساس است و مطمئناً در پشت هر یک ایدئولوژی وجود دارد و مجموعه مأوا هم قاعدتاً به این مسأله توجه دارد.
موضوع بعدی برنامه تلویزیونی «همآهنگ» است؛ روایتی تازه از سرود و موسیقی. در خصوص هدف از تولید این برنامه بویژه اهمیت بخش سرود که مدت زمانی مغفول مانده بود توضیح دهید.
درباره برنامه «همآهنگ» باید بگویم مهم‌ترین هدف این برنامه نشان دادن کارکرد سرود در جامعه است و دیگر اینکه سرود برای همه مردم ایران است و می‌توانند آن را به‌عنوان یک محصول در سبد فرهنگی خود قرار دهند و استفاده کنند و البته در کنار آن، این دیدگاه موجب می‌شود گروه‌های سرود هم ارتقا یابند.
طی این سال‌ها گروه‌های مختلف سرود در جشنواره‌های بی‌کیفیت یا پرسروصدا و بی‌اتفاق فعالیت می‌کردند و حضور داشتند وهمچنان هستند. البته این جشنواره‌ها لازمه زیست‌بوم و اکوسیستم سرود است، اما برنامه تلویزیونی «همآهنگ» یک اتفاق منحصر‌به‌فرد و جدی در این عرصه است. بر این اساس برای آنکه بتوانیم جذابیت واقعی سرود و همه‌گیری آن را به مردم ارائه دهیم و از بطن همین محصول حرف‌هایمان را به مخاطب منتقل کنیم، در برنامه «همآهنگ» کارهای بسیاری با موضوعات مختلف تولید کردیم. به طور مثال درباره عدالت کار ساختیم. از حضور همه اقوام و قومیت‌ها در برنامه بهره بردیم تا یک ایران واقعی با رنگ‌ها و نژاد‌های مختلف با اتحاد، نشاط و امید را در برنامه «همآهنگ» نشان دهیم.
این برنامه در ترویج بخش سرود چه میزان اثرگذار بوده است؟
با توجه به نظرسنجی‌های انجام گرفته و ارتباط مستقیم ما با مردم از طریق سامانه 162، بازخورد‌های خوبی از این برنامه دریافت کردیم. شاید در ابتدای کار آن انتظاری که داشتیم برآورده نشد و مخاطب ارتباط خوبی با سرود نگرفت اما آرام آرام به جذابیت این کار پی بردند و متوجه شدند این هنر در کنار جذابیت و ایجاد سرگرمی، حرفی برای گفتن دارد و بشدت تأثیرگذار بوده است. اگر بتوانیم این برنامه را توسعه دهیم و مراحل بعدی آن ساخته شود، قاعدتاً حرفهای جدی‌تر و جذاب‌تری منتقل خواهد شد و سرود را به‌عنوان یک ژانر دوست‌داشتنی به مردم ارائه خواهیم کرد.
چه رِنج سنی در برنامه شرکت داشتند؟
شرکت‌کنندگان بین 12 تا 20 سال هستند و تقریباً همین نگاه هم محقق شد.
پیام این سرودها اجتماعی است یا به موضوعات مختلفی می‌پردازد؟
هدف ما پرداختن به تمام موضوعات است. در این برنامه دسته‌بندی‌های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، انتقادی و... مورد توجه بود و حرفی برای گفتن داشتند. به طور مثال سرود‌های انقلابی، حماسی و کارهایی که برای حاج قاسم سلیمانی ساخته شد و... ما تمرکزی بر مسأله خاصی نداشتیم که آن را بولد کنیم.
از تمام استان‌ها حضور داشتند؟
تقریباً تمام قومیت‌ها حضور و اجرا داشتند. در ابتدا 1000 گروه انتخاب شدند و در ادامه 100 گروه به مرحله بعد راه یافتند و در آخر 36 گروه به مسابقه راه پیدا کردند و فکر می‌کنم همه استان‌ها درگیر این پروژه بودند.
برای برگزیدگان این بخش چه تدابیری اندیشیده شده و آیا منتخبین در جشنواره‌ها حضور پیدا خواهند کرد؟
بله. ما در «مأوا» یک مجموعه تحت عنوان شهر سرود راه‌اندازی کردیم که به طور کلی تمام فعالیت‌های سرود توسط این مجموعه انجام می‌شود. در ادامه فعالیت‌هایمان برای گروه‌های برگزیده و گروه‌هایی که در این مسابقه شرکت کردند برنامه‌هایی طراحی کرده‌ایم که ان‌شاءالله بزودی به مرحله اجرا می‌رسد. ما گروه‌های شرکت‌کننده و منتخبین را رها نمی‌کنیم و از تولیدات آنها بهره خواهیم برد یا اگر برنامه‌ای تدارک دیده شود، این گروه‌ها در اولویت اجرا هستند. برای برخی از گروه‌ها هم برنامه‌های ویژه‌ای در نظر داریم که بزودی اعلام می‌شود.
در خصوص اهمیت و جایگاه سرود در کشور نیز توضیح دهید.
در یک سال گذشته شاهد اتفاقات خاصی در کشورمان بودیم، اما با تولیداتی که در قالب سرود به گوش مردم رسید، بار دیگر این نشاط و هیجان به جامعه بازگشت. نوجوانان با شور و هیجان و تحرک بیشتری در این زمینه فعالیت می‌کردند. من بر این نظرم که سرود و موسیقی در بزنگاه‌های مختلف کشورمان بسیار تأثیرگذار است. حضرت آقا می‌فرمایند کشور به سرود نیاز دارد. ایشان یک استراتژیست بزرگ هستند و دورنما و چشم‌انداز این اتفاق را می‌دانند و آگاه به این موضوع هستند که با احیای سرود شاهد چه اتفاقات خوبی در کشور خواهیم بود و همچنان برخی از اثرات آن قابل مشاهده است، مانند سرود «بیعت»، «عزیزم حسین1 و2»، «بابارضا»، «هدیه اسباب‌بازی»، «روز‌اولی‌ها» و... که با نگاه به این تولیدات متوجه اثرگذاری سرود در جامعه خواهید بود. به طور مثال در دوران کرونا بسیاری از هنرمندان در تلاش بودند به صورت خودجوش کارهایی برای بازگشت نشاط و امید به جامعه انجام دهند و یک تعداد کار هم تولید شد اما نقطه عطف تمام فعالیت‌های فرهنگی در کشور، سرودی بود که توسط جوانان و نوجوانان برای ولایت امام حسین(ع) در پشت یک خودرو وانت به اجرا
در آمد. این حرکت موجب شد امید به جامعه بازگردد و رعب و ترس‌ها کنار گذاشته شود.
بخش دیگر فعالیت‌های این سازمان برگزاری کمپین‌های ملی و حماسی است. هدف از برگزاری این کمپین‌ها چیست؟
برگزاری کمپین‌ها هم در ادامه زنجیره سرود است. وقتی محصولی تولید می‌شود، برای اثربخشی آن بخصوص در حوزه موسیقی وسرود کارهای بسیاری باید در ادامه آن انجام بگیرد. ما می‌توانیم با آن محصول جشن‌ها، ایونت‌ها و کمپین‌هایی برگزار کنیم تا این آثار همچنان زمزمه شوند. این اتفاقات، هم بعد تربیتی دارد و هم به نشاط جامعه کمک می‌کند.
توجه ویژه برگزاری کمپین‌ها به نسل جوان است با عنوان دهه هشتادی‌ها. برای ترویج مباحث اصولی فرهنگی و هنری برای این نسل از جامعه چه اقداماتی باید صورت بگیرد؟
اگر با اقتضائات روز حرکت نکنیم و در مقابل اصول درست را هم در نظر نگیریم، مسیر اشتباهی پیش‌رو خواهیم داشت. ما باید هم به اصول، چهارچوب‌ها و قواعد و محدودیت‌ها پایبند باشیم و هم با اتفاقات روز دنیا حرکت کنیم. البته این دیدگاه یک مقدار کار را برای ما سخت می‌کند اما اگر بتوانیم از پس آن برآییم اثربخشی بیشتری خواهد داشت. بسیاری از مجموعه‌ها محصولاتی تولید می‌کنند که شاید تنها به گوش خودشان و مسئولان آن مجموعه‌ها برسد. در خود مجموعه مأوا هم بعضاً کارهایی تولید شده که به درستی پخش نشده و براین اساس دیده هم نشده است و با بررسی‌هایی که انجام گرفته متوجه شدیم مشکلاتی در حوزه تولید بوده و نگاه مخاطب‌شناسی در بخش‌هایی ایراداتی داشته و در یک جاهایی نتوانستیم ذائقه و سلیقه مخاطب را در نظر بگیریم. در یک جاهایی هم این توجه بوده اما چندان اثربخش نبوده است. در حقیقت اگر بین ذائقه مخاطب و اصولی که باید رعایت کرد این موارد در نظر گرفته شود، بی‌تردید اتفاق خوبی رقم خواهد خورد، اما اگرهدفمان تنها گوش دادن به ذائقه مردم باشد و بگوییم امروز سلیقه شنیداری مردم این است پس هر چه بگویند انجام می‌دهیم، در این صورت تفاوتی با کمپانی‌های موسیقی نخواهیم داشت. این کمپانی‌ها ذائقه مخاطب را شناسایی کرده و براساس آن علاقه‌مندی‌ها و گرایشات، کار تولید می‌کنند و بعضاً شاید اصول را هم در نظر نگیرند اما تلاش ما این است که این موارد حتماً در نظر گرفته شود و آن را لحاظ کنیم.