مهسا قوی قلب
خبرنگار

سرخ‌پوشان جمعیت هلال احمر یکی از بزرگترین گروه‌هایی هستند که بی‌ادعا و چشمداشت از خیلی قبل‌تر از آغاز سفرهای اربعین، در مسیر پیاده‌روی زائران حسینی، مرزها و شهرهای زیارتی عراق حاضر می‌شوند تا در هر زمینه‌ای خدمت‌رسان زوار باشند.
دکتر پیرحسین کولیوند که به‌عنوان رئیس این جمعیت سکاندار هدایت جوانان خدمت‌رسان در دیار نجف و کربلاست، با اشاره به اینکه توصیه‌های مراقبتی و بهداشتی بسیاری برای این ایام وجود دارد، به «ایران» می‌گوید: « در خصوص بحث تجمعات انبوه، بهداشت فردی و اجتماعی برای حفظ سلامت و جان افراد اهمیت بالایی دارد. نوع غذا خوردن، استراحت کردن، زمان پیاده‌روی و میزان پیاده‌روی هم خیلی مهم است. با توجه به ازدحام جمعیت، مراقبت از شخص و افراد آسیب‌پذیر نیز جزء توصیه‌های این ایام به شمار می‌رود. طبیعتاً نذر و نیاز هم در منطقه زیاد است. توزیع غذا و شربت فراوان است که باید از محل‌هایی که بهداشت رعایت می‌شود، تهیه کرد. احتمال آلودگی در ظرف‌های چندبار مصرف نیز بالاست، همچنین استفاده از یخ‌های شسته نشده برای تهیه شربت می‌تواند آلودگی به همراه داشته باشد. غذاهای مانده هم ممکن است حاوی میکروب و آلودگی باشد که فرد را به بیماری‌های گوارشی مبتلا کند. پیشگیری از بیماری‌های تنفسی نیز ضروری است چرا که خیلی وقت‌ها جمعیت متراکم و ثابت می‌شود و افراد در فاصله خیلی نزدیک نفس می‌کشند، به نوعی که ذرات عطسه و سرفه می‌تواند به شدت آسیب‌زا باشد.»

پیشگیری از گرمازدگی
در راهپیمایی اربعین
یکی از شایع‌ترین مشکلاتی که در پیاده‌روی اربعین برای همه نگران‌کننده است، گرمازدگی است که می‌توان با راهکارهای خیلی ساده از آن پیشگیری کرد، البته دستورالعمل‌های مختلفی در رسانه‌ها در این زمینه ارائه شده است.
به گفته کولیوند، پوشیدن لباس‌های نخی که گرما را جذب نمی‌کند، در پیاده‌روی اربعین توصیه می‌شود. او خاطرنشان می‌کند: وقتی دمای هوا بالا و تابش آفتاب مستقیم است، برای پیاده‌روی زمان خوبی نیست. اجازه دهید هوا خنک‌تر شود تا بتوانید از سایه استفاده کنید. همچنین تا می‌توانید آب بنوشید. هنگام پیاده‌روی در هوای گرم، تبخیر مایعات بدن از طریق پوست بالا می‌رود و ممکن است چندان متوجه نشوید که حجم مایعات بدن کم شده، بنابراین بهترین کار نوشیدن زیاد آب است. مصرف نوشابه و چای توصیه نمی‌شود، چون می‌تواند به لحاظ قند بالا اثر منفی هم بگذارد و پایه‌های گرمازدگی را تشدید کند. با دیدن اولین علائم گرمازدگی مانند سرگیجه، به سرعت به یکی از مراکز بهداشتی مراجعه کنید تا در کمترین زمان درمان لازم انجام شود. خیلی وقت‌ها با یک استراحت کوتاه مشکل حل می‌شود ولی در برخی مواقع که شدت گرمازدگی خیلی بالا باشد و دیر مراجعه شود، ممکن است آسیب به مغز هم برسد. اما با درجه‌های کم گرمازدگی با استراحتی کوتاه یا تزریق سرم با تجویز پزشک بهبودی حاصل می‌شود.
کولیوند می‌گوید: در سال‌های اخیر در خصوص مدیریت گرمازدگی و تهیه و تدوین برنامه‌های پیشگیری و همچنین درمان آن، تجارب خوبی به دست آمده و اقدامات شایسته‌ای داشتیم. از جمله در حج که آن جا هم شرایط سخت و محیط باز است. از مشعر تا منا، از منا تا رمی جمرات با لباس احرام مسیر زیادی است. به علاوه در کنگره‌ای بین‌المللی با نام «اربعین» که در این رابطه داشتیم از اطلاعات کشورهای دیگر هم استفاده کردیم. حالا دیگر اربعین جهانی شده و در کنگره‌ای با این نام از 50 کشور سخنران داشتیم و جهان می‌داند که این مراسم بزرگ مذهبی تا چه اندازه تأثیرگذار است. امسال نهادهای مسئول برای برگزاری بهتر مراسم اربعین، ساختار و مشکلات سال‌های پیش را بررسی کردند.
رئیس جمعیت هلال احمر کشور با بیان اینکه مراسم اربعین سال گذشته را آسیب‌شناسی کردیم، می‌افزاید: «متوجه شدیم چه کارهایی را باید انجام می‌دادیم که ندادیم و چه کارهایی بهتر است انجام شود تا کیفیت خدمات‌رسانی افزایش پیدا کند. بعد از برگزاری جلسات متعدد در این حوزه، در نهایت نتیجه گرفتیم که امسال باید رقمی در حدود 4 هزار پزشک و گروه پزشکی داوطلب همراه باشند. این افراد در حال حاضر در مراسم اربعین هستند؛ کسانی که حتی یک ریال هم تحت عناوینی مانند حق‌الزحمه یا حق مأموریت دریافت نمی‌کنند. فقط بلیت رفت و برگشت، اسکان و غذا را نمی‌پردازند. جراحان، پزشکان متخصص، پرستاران، بهیاران، امدادگران، نیروهای پذیرش و امور اداری و سایر بخش‌ها کاملاً داوطلبانه زائران را در این سفر همراهی می‌کنند. حدود 3 تا 4 میلیون نفر زائر ایرانی داریم که رقمی در حدود تعداد ساکنان دو استان کشور است. فرض کنید به دو استان کشور بخواهید خدمات بدهید، باید متناسب با این تعداد آمبولانس و امکانات هماهنگ شود. ما در کل تنها یک پنجم تجهیزات را برای اربعین اختصاص دادیم، آن هم در منطقه‌ای با زیرساخت و امکانات ضعیف و پیاده‌روی طولانی مدت 90 کیلومتری در هوای به شدت گرم. با این همه شکی نیست که لطف خدای متعال و حضرت سیدالشهدا(ع) و عنایت ائمه است که هرسال این تعداد زائر مشرف به کربلا می‌شوند.»
در حال حاضر در مرزهای شرقی تا غربی و در همه محورهای مواصلاتی خدمات‌رسانی‌ها در حال انجام است بویژه اینکه در فصل تابستان به سر می‌بریم و بسیاری از هموطنان در این روزهای پایانی شهریورماه در مسافرت هستند. همچنین این سؤال پیش می‌آید که با توجه به ارسال نیروها و تجهیزات به کشور عراق، داخل کشور با مشکل مواجه نخواهیم شد؟
کولیوند در پاسخ به این سؤال نیز می‌گوید: «ما امکانات را در داخل کشور ضعیف نکردیم و تمام برنامه‌ریزی‌ها به نحوی انجام شده که مشکلی به وجود نیاید. برای بالاتر رفتن ظرفیت‌ها، مثلاً اگر افرادی قبل از اربعین 24 ساعت شیفت می‌دادند و 48 ساعت استراحت می‌کردند، الان 24 ساعت شیفت می‌دهند، 24 ساعت هم استراحت می‌کنند یا 24 ساعت شیفت می‌دهند، 12 ساعت استراحت می‌کنند. در مورد توزیع امکانات هم از تمامی استان‌ها به میزانی که به استان لطمه‌ای وارد نشود، استفاده کردیم. درباره داروهایی هم که در کشور با محدودیت مواجه بودیم از جاهای دیگر مثل ترکیه آن را تأمین کردیم.»
او می‌افزاید: «در سال 98 ما 5 پایگاه سلامت از نجف تا کربلا داشتیم، سال گذشته 14 پایگاه و امسال 27 پایگاه داریم. سه بیمارستان عراقی فقط از مسیر نجف تا کربلا در اختیار ما قرار دارد و سازه بیمارستانی بنیاد احسان هم که اتاق عمل و رادیولوژی دارد، در نزدیکی کربلا مستقر است. امسال اجازه عمل جراحی توسط پزشکان ایرانی را در بیمارستان‌های عراقی که حضور داریم هم گرفته‌ایم. ما از نقاط صفر مرزی که زیرساخت‌های خوبی هم دارد، پایگاه سلامت زدیم و هر 100 کیلومتر هم یک پایگاه امداد و نجات تا خود شهر نجف داریم که این امر سبب شد حمایت‌های خیلی خوبی از زوار داشته باشیم.»

از مدینه تا عتبات

محمدرضا جعفری، 54 ساله که نزدیک به 60 بار مدیریت کاروان‌های کربلا را برعهده داشته، از جمله خادمانی است که از مدینه خدمت کرده تا به عتبات برسد. سه فرزند دارد. او در پاسخ به این سؤال «ایران» که خانواده در زمان‌هایی که شما مشغول خدمت‌رسانی هستید، دلتنگ نمی‌شوند یا شما را از اینکه مدت زمان طولانی در کنارشان نیستید، مؤاخذه نمی‌کنند، جواب می‌دهد: «البته، مخالفت می‌کنند ولی نزدیکی‌های سفر که می‌شود، رضایت می‌دهند و نه نمی‌گویند. گاهی می‌گویند که کمتر برو لااقل ماهی یک بار. چون من بعضی وقت‌ها در ماه دو تا سه بار به کربلا می‌روم. ناراحت می‌شوند ولی نه نگفته‌اند.»
از این خادم که سال‌هاست به کرات سفر کربلای معلی رفته می‌خواهم خاطره‌ای برایمان تعریف کند. او می‌گوید: «راهنمایی و هدایت گمشدگان خیلی برایم اتفاق افتاده. همین امروز از ساعت 3 تا 8 صبح زائری کر و لال دیدم که گم شده بود. نمی‌دانستم چطور می‌توانم آدرس بدهم، دستش را گرفتم و او را به مقصد رساندم. با گروهی 90 نفره که همه کر و لال بودند، برای زیارت آمده بود و متأسفانه از گروه جدا شده بود. او را به موکب رساندم. این لحظات خدمت خیلی برایم دلچسب است. عمر انسان به حدی کوتاه است که برای محبت و خوبی کردن وقت کم می‌آید. انسان عمری ندارد که بخواهد بدی کند. هر خدمتی شیرین است مخصوصاً اینکه برای اهل بیت(ع) باشد.»

دبیری که خادم اباعبدالله(ع) شد

علی ارشیا، دبیر آموزش و پرورش است اما در سایه دبیری در اوقات فراغت به مدت 20 سال هم با حج و زیارت همکاری دارد، به گفته این دبیر، هر ساله مرخصی می‌گیرد تا بتواند به زائران در مسیر عشق خدمت کند. در حال حاضر هم خادم افتخاری است و به‌صورت رایگان ارائه خدمت می‌کند.
او به «ایران» می‌گوید: «رفتار ما در سایه افکار ماست یعنی اگر افکار را تغییر دهیم، رفتار عوض می‌شود. شاکله خانواده من یعنی همسر و فرزندانم هم مانند من هستند و به این مسیر علاقه‌مندند. همواره مشوق من هستند و هر زمان بتوانند در مسیر خدمت‌رسانی به زائران گام برمی‌دارند. در خدمت حضرت سیدالشهدا بودن، یک دعوت و توفیق است. خیلی‌ها دلشان می‌خواهد در این جایگاه باشند. حضرت به ما اجازه داده تا توفیق خدمت پیدا کنیم. مدال افتخاری بر گردن ما انداخته شده و همیشه سپاسگزار محضر ارباب و مولایمان هستیم.»
از او هم می‌خواهیم تا خاطره‌ای به یادماندنی در طول خدمت به زوار تعریف کند: «همین امروز زمانی که خانواده‌ای، مادر و دخترشان را گم کرده بودند، به ایشان گفتم من همه خیابان‌ها را می‌شناسم، قول می‌دهم سریع مادر و دختر را پیدا کنم. از شب قبل گم شده بودند. در فرصت زمان کوتاهی با توجه به نشانی‌هایی که دادند، پیدایشان کردم. وقتی به هم رسیدند از شادی گریه می‌کردند. آنجا من از شوق آنها بی‌نهایت صفا کردم. این خدمت کوچکی بود به زائران سیدالشهدا.»

این سفر همه ابعاد زندگی را پوشش می‌دهد

یدالله طهماسبی، 9 سال سابقه خادمی دارد و به زوار خدمت می‌کند. 50 ساله است. 30 سال است که ازدواج کرده و 4 دختر دارد. حدود یک ماه برای خدمت در کربلا حضور دارد. می‌گوید: «این سفر همه ابعاد زندگی‌ام را پوشش می‌دهد. افتخار می‌کنم که خادم زائران اباعبدالله الحسین(ع) هستم و آرزو دارم تا زنده هستم در این راه خدمت کنم. این سفر در کل برکات و معنویات زیادی دارد که از هر درآمدی بالاتر است.»
او هم خاطره‌ای تعریف می‌کند: چند روز پیش در حرم مطهر پیرمرد 80 و اندی ساله دیدم که به مدت 24 ساعت بود که خانواده خود را گم کرده بود. آذری زبان بود و از خادمان کمک می‌خواست تا خانواده‌اش را بیابند؛ نه آدرسی داشت، نه موکبی را می‌شناخت و نه اصلاً فارسی بلد بود. با کمک یک گوشی قدیمی که به همراه داشت، شماره‌ای از تهران پیدا کردیم و به دختر ایشان زنگ زدیم. از این طریق توانستیم با جست‌و‌جو خانواده وی را پیدا کنیم. وقتی پیرمرد پسرش را دید خیلی گریه کرد و سپاسگزار ما بود. آرزو می‌کنم که همیشه بتوانم خادم زوار امام حسین(ع) باشم.