در فوتبال، مثالی هست که می‌گویند: «به ترکیب تیم برنده دست نمی‌زنند». منظور هم این است که وقتی تیمی با یک ترکیب و یک ساختار و چینش معین خوب نتیجه می‌گیرد و برنده می‌شود، روند آن را تغییر نمی‌‌دهند، بلکه با تقویت آن، سعی می‌کنند تا موفقیت‌ها را تداوم بخشند.
این مثال را می‌توان به طرح ملی پاداش مشترکان خانگی هم تعمیم داد، چرا که به اذعان وزیر نیرو این طرح سال آینده به شکل گسترده‌تری اجرا خواهد شد.
سال گذشته به ازای هر یک کیلووات، ۵۰۰ تومان و امسال تا ۲۰۰۰ تومان پاداش صرفه‌جویی مصرف برق برای مشترکان برق در نظر گرفته شده که با نتایج بسیار خوبی همراه شد. بین سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۰ رشد مصرف خانگی به صورت سالانه حدود ۷ درصد و رشد مصرف صنعتی حدود ۴ درصد بود. با اجرای طرح پاداش صرفه‌جویی سال ۱۴۰۱ نسبت به سال ۱۴۰۰ برای نخستین بار ۲.۳ درصد کاهش مصرف در بخش خانگی رخ داد. همینطور با وجود رشد حدود ۷ درصدی مصرف برق نسبت به سال گذشته، آمارهای منتشر شده حکایت از تأثیر طرح پاداش مشترکان در کاهش مصرف برق بخش خانگی دارد.
برای پاسخ به چرایی آن، باید به مهم‌ترین خبر تابستان سال 1402 صنعت برق برگردیم، یعنی اجرای طرح سراسری پاداش صرفه‌جویی؛ طرحی که در سال گذشته به صورت محدود اجرایی شد، اما در تابستان امسال، به صورت سراسری به اجرا درآمد و خوشبختانه در این ۲ سال با مدیریت مصرف، حداکثر انرژی مورد نیاز کشور تأمین شد. برای نمونه اقداماتی که سال قبل و امسال صورت گرفت، ساعت کاری و اوج مصرف ادارات با اوج مصرف خانگی همزمان نشد. در بخش خانگی نیز مدیریت مصرف به دست مردم داده شد، به عبارت دیگر، مردم در مدیریت مصرف خانگی با طرح سراسری پاداش صرفه‌جویی مشارکت و همراهی کردند. بر اساس آمارها، سال گذشته 40 درصد مشترکان خانگی پاداش صرفه‌جویی دریافت کردند و در مجموع مبلغ 1350 میلیارد تومان به مشترکان به عنوان پاداش صرفه‌جویی پرداخت شد. ضرورت اجرای چنین طرح‌هایی به منظور استفاده بهینه برق، از آنجا می‌آید که بر اساس نتایج آماری و جدای از بسیاری مؤلفه‌های دیگر، هر ساله حدود یک میلیون مشترک جدید به تعداد مشترکان برق کشور افزوده می‌شود. بنابراین، رشد سرمایه‌گذاری در بخش صنعت و افزایش تعداد مشترکان خانگی یعنی افزایش مصرف برق. اما در سال گذشته با وجود اضافه شدن یک میلیون مشترک جدید نسبت به سال ۱۴۰۰ فقط یک درصد رشد مصرف خانگی به ثبت رسید. هر چند که با احتساب شرایط گذشته باید با رشد ۱۴ درصدی مصرف برق مواجه می‌شدیم.

عبور از تابستان گرم ۱۴۰۲
به هر روی، اجرای این طرح به شکل همه‌گیر حاکی از اهمیت و تأثیر بخش خانگی در میزان کاهش‌ برق مصرفی بویژه در دوران سخت عبور از اوج بار بود و در ادامه موفقیت طرح اجرا شده، امسال نیز به شکل دیگری ادامه پیدا کرد. بر این اساس، از مهر سال گذشته 140 اقدام توسط وزارت نیرو برنامه‎‌ریزی شد که توسعه و تعمیرات اساسی نیروگاه‌ها، توسعه شبکه‌ها، بسترها و خطوط انتقال، هوشمندسازی شبکه برق بویژه درخصوص مشترکان پرمصرف، بهره‌مندی از روش‌های نوین و آخرین دستاوردهای روز دنیا در مدیریت مصرف، محورهای آن را تشکیل می‌داد. نکته قابل توجه در بخش مدیریت مصرف، این است که پاداش جذاب کاهش‌ مصرف برق در سال‌جاری 20برابر شد. یعنی از ابتدای خرداد تا انتهای شهریور ماه سال‌جاری به مدت 4 ماه، در شرایطی که مشترکان خانگی برق، نسبت به مدت مشابه سال گذشته در مصرف برق صرفه‌جویی کنند، به ازای هر کیلووات ساعت صرفه‌جویی تا 2000 تومان معادل 20 برابر هزینه فروش برق پاداش از دولت دریافت می‌کنند. برای مثال با توجه به جزئیات محاسبه شده، بیشترین میزان پاداش صرفه‌جویی که یک مشترک در مناطق عادی مانند تهران می‌تواند دریافت کند در یک ماه معادل 825 هزار تومان و در 4 ماه معادل 3 میلیون و 300 هزار تومان محاسبه شده است.
وجه تمایز برجسته این طرح به عنوان یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌ها و اقدامات اجرایی برای عبور موفق از اوج بار تابستان، دو تفاوت عمده با طرح سال گذشته است. نخست اینکه در سال گذشته فقط به صرفه‌جویی‌های زیر الگوی مصرف، پاداش اختصاص می‌یافت، اما امسال همه مشترکان شامل پاداش صرفه‌جویی می‌شوند و نکته دوم اینکه مبلغ پاداش در سال‌جاری تا 20 برابر افزایش یافته و نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد، از ابتدای اجرای طرح پرداخت پاداش مدیریت مصرف به مشترکان خانگی تاکنون، ۳۶ میلیون قبض صادر شده که از این تعداد حدود ۱۳ میلیون قبض مشمول دریافت پاداش شده است. همچنین آمارها از صدور پنج میلیون و ۷۵۰ هزار صورت‌حساب برق در بخش خانگی پایتخت از ابتدای خردادماه سال‌جاری خبر می‌دهند. گفته می‌شود مجموع پاداش ریالی تخصیص داده شده به مشترکان این بخش، از خردادماه تاکنون به رقم ۱۹۳ میلیارد تومان رسیده که نشان‌دهنده استقبال قابل‌ توجه مشترکان خانگی از طرح یاد شده است.

برش

گسترش طرح پاداش مشترکان خانگی در سال آینده
حدود یک سوم مصرف برق، سهم بخش خانگی، یک سوم بخش صنعت و یک سوم دیگر مربوط به سایر بخش‌ها اعم از کشاورزی، اداری، عمومی، تجاری و غیره است. بنابراین توقف رشد مصرف برق خانگی با اجرای طرح پاداش صرفه‌جویی ضرورت دوچندانی پیدا می‌کند. به همین دلیل وزیر نیرو در آخرین اظهارات خود خبر داد که در سال آینده طرح پاداش صرفه‌جویی را گسترش خواهد داد، به طوری که شامل بخش‌های دیگر هم خواهد شد.