بریکس؛ یک ساختار امنیت آفرین
امیر فرشباف
روزنامه نگار
هرچند گروه موسوم به بریکس ماهیت، ساختار و اهدافی اقتصادی دارد، اما نمی‌توان این هویت اقتصادی را بدون جوانب امنیتی ملاحظه کرد. به تعبیر دیگر، اتصالات اقتصادی برآمده از این شورای تجاری را باید زمینه‌ای برای تحقق امنیت نرم و سخت در سطوح سه گانه ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی دانست. تحولات و رویدادهایی مانند تغییر الگوهای مبادلات تجاری بین‌المللی، تدوین ساختارهای جدید حقوق بین‌الملل، تلاش برای از کارانداختن ابزارهای سلطه اقتصادی و سیاسی امریکا مانند استفاده از ارز جایگزین دلار، جغرافیای سیاسی کشورهای عضو، جایگاه دو عضو دارای حق وتو در شورای امنیت و قرارداشتن کشورهای عضو در بلوک مقابل نظام سلطه درکنار توان بازدارندگی نظامی و هسته‌ای روسیه و چین، به این گروه جایگاه ممتاز و غیرقابل انکاری بخشیده است.
بریکس و امنیت نرم‌افزاری
ماه گذشته بود که دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان با سفر به آفریقای جنوبی و حضور در نشست بریکس که با موضوع امنیت سایبری برگزار شد، ضمن آخرین پیگیری‌های عضویت ایران در این گروه، پیشنهادات جمهوری اسلامی ایران برای مقابله با تهدیدات سایبری و تحقق امنیت نرم در سطوح مختلف را مطرح کرد.
مواردی مانند مقابله با یکجانبه‌گرایی امریکا در فضای سایبر، استفاده از سامانه‌ها و سکوهای اینترنتی غیر امریکایی برای تبادلات مالی، برگزاری رزمایش‌های مشترک سایبری چند جانبه، همکاری در آموزش و فرهنگ‌سازی در حوزه امنیت سایبری، فرصت‌ها و تهدیدات هوش مصنوعی، همکاری در خصوص ارتقای نقش کشورهای عضو در حکمرانی بر اینترنت، تدوین قوانین جدید و عادلانه، مقابله با تروریسم، افراط گرایی، تحریم‌های یکجانبه، نژادپرستی و مقابله با انقلاب‌های رنگی از محورها و اهداف راهبردی امنیت نرم‌افزاری بودند که گروه بریکس دنبال می‌کند.
بریکس و امنیت سخت‌افزاری
همان‌طور که گفته شد توسعه بریکس می‌تواند در سه سطح ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی امنیت آفرین باشد. توسعه روابط اقتصادی کشورهای عضو و نیز همکاری‌های امنیتی درخصوص مبارزه با تروریسم درکنار تجدید رویکرد امنیتی دولت سیزدهم در بومی‌سازی و استفاده از الگوهای اقتصادی در برقراری امنیت می‌تواند از یک سو زمینه ساز امنیت ملی پایدار برای ایران و سایر کشورها باشد. از سوی دیگر، این چسبندگی حاصل از پیوند منافع میان کشورها همانگونه که تاکنون عملاً محقق شده، می‌تواند در سطوح گسترده‌تر نیز به ایجاد ثبات و رفع تهدیدات بین‌المللی منجر شود. ضمن اینکه با توجه به ظرفیت‌های نظامی کشورهای عضو و دوستدار و نیز تهدیدات امنیتی موجود می‌توان سازکارهای حقوقی و اجرایی برای انعقاد پیمان‌های نظامی و امنیتی به طور رسمی را برای اعضای بریکس در آینده نزدیک پیش‌بینی کرد.