هادی اسماعیلی، مدیرعامل مؤسسه بهمن سبز و معاونت توزیع سازمان سینمایی سوره:
اولویت اصلی، ساخت مجتمع‌های فرهنگی خانواده‌محور است
سالن‌های سینمای هر کشوری جزئی از زیرساخت‌های فرهنگی آن محسوب می‌شود و زیرساخت‌های فرهنگی ارتباط مستقیمی با شاخصه‌های توسعه‌یافتگی کشورها دارد. وضعیت زیرساختی سینمای ایران با آغاز نهضت سالن‌سازی سینما از اوایل دهه 90 اگر چه بهبود یافت اما همچنان متناسب با نیاز کشور نیست. با وجود سرمایه‌گذاری دولتی و ایجاد سیاست‌های تشویقی برای مشارکت بخش خصوصی در این زمینه اما میزان امکانات و تسهیلات ایجاد شده متناسب با افزایش سریع جمعیت نبوده است. ضمن اینکه در دوره‌ای از نیمه دوم دهه 90، به دلیل نبود حمایت کافی این روند به یکباره متوقف شد و در ادامه با خارج شدن ساختمان‌های فرسوده از ناوگان سینمایی کشور، ظرفیت سینمای کشور با کاهش چشمگیری مواجه شد. در این سال‌ها بخش زیادی از سالن‌های تک‌سالنه یا دوسالنه که قدمت چندین‌ساله داشتند تعطیل شده و مخروبه‌ای از آنها باقی مانده است و برخی هم در رقابت با پردیس‌های سینمایی از نفس افتاده و تغییر کاربری داده‌اند. در چند سال گذشته بویژه پس از بحران کرونا، آمار نگران‌کننده‌ای در این باره منتشر شد و بنا بر برخی آمار اعلام‌شده حدود 20 سینمای کشور در معرض انحلال یا تغییر کاربری قرار گرفتند. در یکی دو سال اخیر نهضت سالن‌سازی سینما پس از مدتی رکود دوباره احیا شد و یکی از اقدامات دولت سیزدهم در گام نخست جلوگیری از تعطیلی سینماها بود. ترمیم سینماهای فرسوده و تأسیس سینماها در شهرهای غیربرخوردار به منظور توسعه عدالت فرهنگی نیز به شکل جدی در دستور کار قرار گرفته است. به منظور ارزیابی کم و کیف روند توسعه زیرساخت‌های سینمایی قرار است طی سلسله گزارش‌ها و گفت‌وگوهایی با متولیان و کارشناسان این حوزه با استناد به آمار، ضمن بررسی سیاست‌ها و اولویت‌ها، درباره مناطق محروم از سینما و تلاش‌ها برای جبران کمبودها صحبت کنیم. در اولین گام سراغ هادی اسماعیلی، مدیرعامل مؤسسه بهمن سبز و معاونت توزیع سازمان سینمایی سوره رفته‌ایم. حوزه هنری حدود 30 درصد از ظرفیت اکران کشور را در اختیار دارد و در سال‌های اخیر اقدامات قابل‌توجهی در سالن‌سازی و توسعه زیرساخت‌های سینمایی داشته است.
طرح توسعه و بهسازی سالن‌های سینمایی در حوزه هنری که از سال 98 آغاز شد، به نظر می‌رسد در سال اخیر شتاب بیشتری گرفته است. در مجموع چند سینما در سال گذشته افتتاح شده و چند سالن به ناوگان سینمایی کشور اضافه شده است؟
بله؛ می‌توان گفت سال گذشته سال پرشتاب این اتفاق بود که 11سینما افتتاح شد و 54 سالن به ناوگان سینمایی کشور اضافه کرد. همچنین سینما خلیج‌فارس یزد، نور کرمان، مهر ارومیه، مهر هماگ بجنورد، مهر مادر دزفول و ققنوس سمنان هم در حال ساخت هستند که امیدواریم تا پایان امسال افتتاح شود.
در حال حاضر زنجیره سینمایی حوزه هنری در چند استان و به صورت دقیق چه استان‌هایی فعالیت می‌کند؟
حوزه هنری در 21 استان ایران دارای سینماست؛ آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اصفهان، البرز، تهران، چهارمحال و بختیاری، خراسان جنوبی، خراسان رضوی، خوزستان، زنجان، سمنان، فارس، قزوین، کردستان، کرمانشاه، گلستان، گیلان، لرستان، مازندران و بوشهر. در تمام این استان‌ها به غیر از استان بوشهر سینماهای حوزه هنری فعال هستند. بهره‌برداری این سینماها توسط مؤسسه بهمن سبز صورت می‌گیرد. ان‌شاءالله بزودی در استان‌های کرمان، یزد و خراسان شمالی هم سینماهای جدید حوزه هنری بهره‌برداری می‌شود تا تعداد استان‌های تحت پوشش ما به 24 استان افزایش یابد.
به ترتیب اولویت در کدام یک از استان‌های فاقد سالن سینما قرار است سالن‌سازی انجام شود؟
ساخت سینما در هر نقطه‌ای از کشور مبتنی بر شاخص‌های موقعیت‌یابی انجام می‌شود. بر اساس شاخص‌های تعریف‌شده اولویت بعدی ما در تجهیز و ساخت سینما در شیراز و در رتبه بعدی در شهر کرج است. در ساخت سالن‌های سینما جذب سرمایه‌گذار برای مشارکت در سالن‌سازی اهمیت ویژه‌ای دارد؛ مثلاً سالن‌های سینمایی کرمانشاه با جذب سرمایه‌گذار ساخته خواهد شد. یکی از برنامه‌های ویژه تیم جدید مدیریت بهمن سبز توجه به ساخت مجتمع‌های فرهنگی خانواده‌محور در سراسر کشور است. همچنین این مجموعه برنامه ویژه‌ای برای جذب سرمایه‌گذاران در نظر دارد تا در استان‌های فاقد سینما شاهد ساخت سینماهای جدید با مشارکت نهادها و مؤسسه‌های دیگر باشیم.
در این نهضت سالن‌سازی سینما چه تعداد سالن سینما، پرده سینما و... اضافه شده است؟
حوزه هنری تا سال 1398 تعداد 103 پرده‌نمایش داشت که بعد از فازبندی طرح توسعه عمرانی سالن‌های سینمایی و تأمین زیرساخت‌ها، در حال حاضر این آمار نزدیک به 200 پرده‌نمایش رسیده است. این حرکت توسط تیم مدیریت قبلی بهمن سبز کلید زده شد و همچون دوی امدادی به دست ما رسید تا بتوانیم این حرکت را ادامه دهیم. بخش مهمی از سالن‌های سینمایی حوزه هنری در زمان اوج کرونا بازسازی شدند. این نکته را هم یادآور شوم که سالن‌های سینمایی حوزه هنری در روزهای کرونا با مشکلات اقتصادی مواجه شد. زمانی می‌توانید بگویید یک سالن سینمایی فعال است که تماشاچی داشته باشد. حوزه هنری در مسیر خود برای اعتلای صنعت سینما، صرفاً نگاهش معطوف به سینماسازی نیست و به اهمیت جایگاه سینماداری هم توجه ویژه دارد. نبود برنامه دقیق در بخش سینماداری، نه‌تنها ممکن است زنجیره‌های سینمایی حوزه هنری را در آینده نزدیک با مشکلات مالی مواجه کند، بلکه مانع از توسعه و بهسازی بیشتر سالن‌های سینمایی می‌شود. به همین دلیل در دوره جدید، بهمن سبز توجه بیشتری را معطوف به سینماداری کرده است و تلاش می‌کند که زنجیره سینماهای حوزه هنری به صورت بهینه و درست عمل کند. در کنار این موضوع توجه به ساخت مجتمع‌های فرهنگی خانواده‌محور با مرکزیت سینما از استراتژی‌های مهم ماست. در همین راستا طرح توسعه سینما آزادی تهران نیز در دست اقدام است که این مرکز را به مجموعه‌ای فراتر از یک مجتمع سینمایی صرف تبدیل کند.
سالن‌های اضافه شده به ظرفیت نمایش سینماهای حوزه هنری در همین مدت، آیا به بازده مالی رسیده است؟
بررسی بازدهی مالی در سینمای ایران فرایند ساده‌ای نیست و باوجود اظهارنظرهای مختلفی که در این حوزه می‌شود، نگاه واحدی برای ارزیابی بازدهی یک مجموعه فرهنگی وجود ندارد. اگر فقط معیار را فروش بگذاریم، سینماهای حوزه هنری در استان‌های اصفهان، خراسان رضوی، مازندران و... به لحاظ عملکردی بسیار موفق هستند. در این استان‌ها پرفروش‌ترین سینماها دست حوزه هنری است. در تهران نیز مجموعه سینما آزادی یکی از مهمترین مجموعه‌های سینمایی پایتخت است. اما اگر بخواهیم نگاه عمیق‌تری در مورد سینماداری داشته باشیم، باید تأکید کنم که در مورد زنجیره سالن‌های سینمایی حوزه هنری و میزان بازدهی آن نمی‌توان صرفاً نگاه اقتصادی را مدنظر قرار داد. حوزه هنری نهادی است که رسالت‌های فرهنگی متعددی را برعهده دارد و در عین داشتن بازدهی مالی مناسب باید عدالت فرهنگی را نیز در کشور گسترش دهد. به همین دلیل ما در تلاشیم که مانند بخش خصوصی با سینماهای حوزه هنری برخورد نکنیم. بخش خصوصی صرفاً با نرسیدن به بازدهی مالی مناسب احتمالاً تصمیم به تعطیلی یک مجموعه سینمایی می‌گیرد ولی ما کار سخت‌تر را انتخاب کرده‌ایم. برقراری توازن بین مأموریت‌های فرهنگی و بازدهی اقتصادی کار دشواری است. ما تلاش می‌کنیم با استفاده از دانش روز و مدیران جوان و تلاشگر زمینه‌های بهینه‌سازی مجموعه‌هایمان را فراهم کنیم. عمده سالن‌های سینمایی حوزه هنری در روزهای کرونا به ناوگان سینمایی کشور اضافه شدند و در شرایطی که سینمای کشور سه سال سخت و رکود را پشت‌سر گذاشته است، نیازمند زمان بیشتری هستیم تا بتوانیم در خصوص بازدهی این زنجیره سینمایی قضاوت مناسبی داشته باشیم.