مازیار شریف‌کیان
روزنامه نگار

دولت سیزدهم با گسترش پوشش بیمه‏ای روستاییان و عشایر، تأمین معیشت آنها را افزایش داده است. به عبارتی این دولت، رفاه را برای روستاییان و عشایر به ارمغان آورده است؛ گزاره‏ای که دولت‏های گذشته نتوانستند انجام دهند. آمارها می‏گویند که خانوارهای برخوردار از پوشش بیمه اجتماعی، از رفاه بیشتری نسبت به خانوارهای فاقد چتر بیمه‏ای بهره‏مند بوده‏اند. حالا در دولت سیزدهم دو برابر دولت‏های گذشته، روستاییان و کشاورزان بیمه شده و رفاه را لمس کرده‏اند.
بنابر داده‏های مرکز پژوهش‏های مجلس، به‏طور معمول یکی از دلایلی که باعث می‏شود فقرا بخصوص روستانشینان در تله فقر گرفتار شده و نتوانند از آن خارج شوند، دارا نبودن درآمد ثابت ناشی از شغل و نبود بیمه بوده است، به‏طوری‏که در دهه 90 شدت آن بیشتر بوده است.
در دهه 90، اغلب روستاییانی که از چتر حمایتی بیمه برخوردار بوده‏اند، گرفتار تله فقر نشدند و بیمه‏پرداز بودن شغل‏شان باعث شد حداقل حقوق مصوب قانون کار، برای آنان پرداخت شود. در چنین شرایطی دریافت حداقل حقوق مصوب در مناطق روستایی تا حد بسیار زیادی هزینه‏های معیشت آنها را پوشش داده است.
به‏طور کلی بررسی‏ها نشان می‏دهد، درصد فقرایی که شغل‏شان رسمی و از چتر حمایتی برخوردار بوده‏اند، بسیار کمتر از فقیرانی بوده که شغل‏شان غیررسمی و کم‏بهره‏ور و فاقد بیمه‏پردازی بوده است.
بنابراین بررسی‏ها گویای این موضوع هستند که داشتن پوشش بیمه‏ای می‏تواند راهی برای خروج از فقر باشد، این تفاوت در نقاط روستایی به‏مراتب بیشتر از مناطق شهری است.
بر همین اساس است که دولت سیزدهم با استقرار نظام تأمین اجتماعی به‏صورت جامع، یکپارچه، شفاف، کارآمد، فراگیر و چندلایه عملاً سیاست‏های فقرزدایی را جامه عمل پوشاند. از این رو گسترش چتر بیمه‏ای صندوق بیمه کشاورزی و روستایی را در اولویت خود قرار داده است.
آن‏طورکه مدیرعامل صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر می‏گوید: براساس قوانین بالادستی مربوط به صندوق، تکالیف حداکثری برای این نهاد بیمه‏ای تعریف شده است. به همین دلیل در سال گذشته جذب بیمه‏شدگان در این صندوق بسیار خوب و موفق پیش‏رفت و تحقق بخش بزرگی از هدف‏گذاری این حوزه را به‏دنبال داشت.
بیت‏الله برقراری در گفت‏و‏گو با «آتیه آنلاین» می‏گوید: افزایش بیمه‏شدگان جدید در جامعه روستایی، عشایر و کشاورزان، مانعی برای شکل‏گیری و بروز فقر سالمندی در لایه‏های جوامع روستایی و کم‏درآمد است. این بخش از جامعه با وجود سن بالا و چالش‏های مربوط به بیمه درمان، به‏طور عمده با مشکلات جدی در معیشت و تأمین هزینه‏های خود روبه‏رو هستند.
داده‏ها گفته‏های بیت‏الله برقراری را تأیید می‏کنند. نشان به آن نشان که در سال گذشته، 60 درصد سطوح درآمدی بیمه‏شدگان صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر کشور با افزایش مواجه شده است.
بنابر گفته‏های مدیرعامل صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر کشور، میزان پوشش بیمه‏ای روستاییان کشور در دو سال اخیر برابر با 4 سال فعالیت صندوق در دولت‏های گذشته بوده است.
طبق گفته بیت‏الله برقراری، در دو سال اول فعالیت دولت سیزدهم بیش از 578 هزار بیمه‏شده جدید به صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر کشور اضافه شده، در حالی که در دولت‏های گذشته این مقدار بین 80 تا 100 هزار بیمه‏شده بوده است.
طبق گفته بیت‏الله برقراری، اقدامات توسعه‏ای صندوق بیمه اجتماعی در قالب «قرارگاه کرامت» دنبال می‏شود. در این قرارگاه مقرر شد تا با یک اقدام تحولی و جهادی طی یک سال، یک میلیون نفر بیمه‏شده جدید جذب صندوق شوند.
مدیرعامل صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر کشور توضیح می‏دهد: طی دو سال گذشته تحولات بزرگی در صندوق شکل گرفت که بخش زیادی از این اقدامات برای نخستین‏بار در طول فعالیت 17ساله این نهاد بیمه‏گر بود و جذب 318 هزار و 895 نفر بیمه‏شده جدید با نرخ رشد 28 درصد در سال گذشته نسبت به سال 1400 از جمله آنهاست. ضریب پشتیبانی بیمه‏شدگان به بازنشستگان این صندوق 10 به یک است که مطلوبیت بالایی دارد.

بــــرش

پوشش بیمه‏ای 30 میلیون روستایی
یکی از سیاست‏ها و برنامه‏های تحولی دولت توجه ویژه به معیشت روستاییان و عشایر است که به همین منظور صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان نیز اهدافی همچون افزایش سطح کمی و کیفی خدمات قابل ارائه به بیمه‏شدگان تحت پوشش و جلب رضایتمندی آنها را هدف‏گذاری کرده است. اصلی‏ترین هدف صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر کشور توجه به بیش از 30 میلیون نفر از عشایر، کشاورزان و روستاییان کشور به شمار می‏رود که در صورت افزایش سالانه رقم بودجه‏ای این صندوق، امکان بهره‏مندی افراد بیشتری از خدمات آن فراهم خواهد شد. همانگونه که در دولت سیزدهم نگاه‏ها به سمت حمایت بیشتر از صندوق‏های بیمه‏ای و توجه به خدمات‏رسانی بهتر جامعه هدف است، افزایش 70 درصدی سهم بودجه این صندوق، دستیابی به اهدف کوتاه‏مدت و بلندمدت آن را به دنبال دارد. طبق برنامه‏ریزی‏های صورت گرفته کشاورزان، روستاییان و عشایر امکان بهره‏مندی از خدمات این صندوق را دارند، بنابراین ضمن ترغیب این جامعه هدف باید مسیری را فراهم کرد که امکان تأمین منابع صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان و ارائه خدمات به این گروه‏های تحت پوشش فراهم شود.

بــــرش

نحوه برخورداری از بیمه اجتماعی روستاییان و عشایر
براساس برنامه‏ریزی‏های صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر، برای افراد 18 تا 50 سال از نیروهای مولد در عرصه اقتصادی بویژه در میان کشاورزان، روستاییان و عشایر، امکان بیمه‏شدن در صندوق فراهم شده است. بنابراین هشت سطح پرداختی برای بیمه‏شدگان جدید در راستای دریافت خدمات مطلوب از این صندوق تعریف و تعیین شده تا افراد بیمه‏شده براساس خواسته خود بتوانند از خدمات بهره‏مند شوند. در سطح یک این خدمات، بیمه شده در سال گذشته با پرداخت 50 هزار تومان در ماه و دولت با سهم 2 برابری نسبت به فرد امکان بهره‏مندی از خدمات این صندوق را دارد. در این سطح بیمه‏ای دولت به عنوان کارفرما به ازای فرد بیمه شده 100 هزار تومان به صندوق بیمه اجتماعی روستاییان، کشاورزان و عشایر پرداخت خواهد کرد.
سهم پرداختی فرد بیمه شده در سطح دو 57 هزار تومان اما سهم دولت برای این گروه 115 هزار تومان است که البته این سطوح ادامه دارد تا سطح هشت که بالاترین سطح درآمدی است که برای این گروه پرداختی بیمه توسط فرد 133 هزار تومان و سهم دولت 266 هزار تومان خواهد بود.