دولت‌های یازدهم و دوازدهم اقتصاد را از ریل خود خارج کرده بودند. پروژه‌های مهم کشور معطل ترحم چشم آبی‌ها می‌ماند و مدیران دولت به جای پرداختن به حل و فصل مشکلات صنعت و معدن، وقت خود را معطوف به دعواهای سیاسی و تایم لاین توئیتر می‌کردند.
کمتر صنعتگری را سراغ دارید که از روزهای سرد و سیاه دهه نود به نیکی یاد کند؛ روزهایی که «تورم تولید کننده به قله تاریخی خود یعنی 103 درصد رسید»، «منابع بانکی با نرخ‌های بهره کذایی از دسترس تولیدکنندگان خارج شد»، «بیکاری به جان جوانان ایران افتاده بود»، «ولنگاری دولتمردان نیازمندی‌های کشور را بی‌پاسخ می‌گذاشت و آنها را مثل صنعت برق به یک بحران بزرگ تبدیل می‌کرد» و هزار مثال دیگر.
اما با آغاز دولت سیزدهم، ریل توسعه کشور تغییر جهت داد. هرچند آوار‌برداری از خرابه‌ای که در دهه 90 برای کشور ایجاد شد، نیازمند صرف زمان بود، اما دولت سیزدهم بسرعت متغیرهای حقیقی اقتصاد مانند «رشد اقتصادی»، «نرخ بیکاری»و «تشکیل سرمایه» را اولویت خود قرار داد و در جهت بهبود اوضاع تلاش کرد.
روزنامه ایران اقتصادی در شماره‌های متعددی به مقایسه این شاخص‌ها در دولت‌های موسوم به «اعتدال و توسعه»! و دولت سیزدهم پرداخته است. و در این محتوا بنا داریم به یکی از پروژه‌های مهم معدنی بپردازیم که رئیس جمهور در سفر آخر خود به استان آذربایجان شرقی به مردم قول تکمیل و بهره‌برداری از آن را داد. پروژه استخراج کاتد به روش هیپ لیچینگ از معدن سونگون استان آذربایجان شرقی یکی از مهم‌ترین پروژه‌های معدنی کشور است که در دولت‌ گذشته 5 سال با بهانه‌های مختلف معطل ماند و نهایتاً مثل سایر پروژه‌های بر زمین مانده کشور به دولت سیزدهم رسید.
 
تضییع سالانه 1500 میلیارد تومان از سونگون
پروژه هیپ لیچینگ مس سونگون به عنوان اولین پروژه‌ هیپ دره‌ای در ایران و جزو سه پروژه هیپ در جهان است. برای تکمیل زنجیره ارزش صنعت مس ایران، پروژه هیپ لیچینگ سونگون از اواخر سال ۱۳۹6 عملیات مهندسی خود را آغاز کرد اما این پروژه تا سال 1400 عملاً متوقف بود و با سرعت بسیار آهسته‌ای جلو می‌رفت. پیمانکار پروژه که شرکت کانی مس از زیر مجموعه‌های شرکت ملی مس بود، عملاً برای تحقق پروژه تاریخ‌های مقرر را نکول می‌کرد و این مسأله بهره‌برداری از یک پروژه مهم کشور را با تأخیر جدی مواجه کرد. لازم به ذکر است که این پروژه با سرمایه‌گذاری ۱۲۰۰میلیارد تومان برای ۷۰۰ نفر اشتغال مستقیم و غیر مستقیم ایجاد کرده بود.
اما با تغییر دولت و استقرار دولت جدید، شرکت کانی مس با تغییراتی که در ساختار مدیریتی داشت، پروژه مذکور را ظرف 8 ماه آماده کرد و به بهره‌برداری آزمایشی در خردادماه امسال رساند. در واقع پروژه‌ای که 5 سال متوقف مانده بود، در کمتر از یکسال آماده کار شد. اما نکته حائز اهمیت اینجاست که در ابتدای این هفته پروژه از فاز استخراج آزمایشی نیز گذر کرد و عملاً وارد فاز عملیاتی و استخراج پایدار خود شد.
این پروژه سالانه با تولید سه هزار و ۳۰۰ تن کاتد به عملیات خود ادامه داده و حدود ۱۵۰۰ میلیارد تومان برای کشور ثروت و ارزش آفرینی خواهد داشت.
تحریم بهانه ای برای سرپوش روی مفاسد
مدیرعامل شرکت کانی مس در مصاحبه‌ای با خبرنگار «ایران اقتصادی» ضمن تشریح عوامل عقب ماندگی پروژه هیپ لیچینگ مس سونگون می‌گوید: این پروژه پس از خروج شرکت اتوتک فنلاندی به دلیل تحریم‌ها، توسط شرکت داخلی کانی مس وارد فرایند اجرایی شد. اما برخی چالش‌هایی که در دولت گذشته و مدیریت قبلی وجود داشت، عملاً این پروژه را متوقف کرد.
حسنعلی حق شناس افزود: زمانی که دولت تغییر کرد و ما سر کار آمدیم، در شرکت شاهد چند مسأله مهم بودیم. در وهله اول شما یک بی‌انگیزگی جدی در نیروی انسانی متخصص ملاحظه می‌کردید. برخی از پرسنل با پیشنهادات خارجی مواجه بودند و از صنعت داخلی خارج شدند و برخی دیگر نیز سراغ کارهای کم ارزش دیگری رفته بودند. در صورتی که این افراد برای توسعه صنعت مس در ایران آموزش دیدند و باید در این صنعت فعال می‌شدند، اما متأسفانه اشکالات مهم مدیریتی در ادوار گذشته آنها را دلسرد کرده بود.
همچنین وجود آشفتگی شدید در شرکت، متأسفانه زمینه ساز هدررفت جدی منابع و بروز برخی مفاسد شده بود. فرضاً به دلیل فقدان بسیاری از سیستم‌های به‌روز حسابرسی و عدم شفافیت اطلاعات مالی، برخی سفارش‌ها به‌صورت چندباره در شرکت تأمین مالی می‌شد و هیچ کالایی وارد انبار نمی‌شد که مجموع این عوامل پروژه مذکور را چند سال عقب انداخت و دست شرکت را در ورود به پروژه‌های مهم‌تر صنعت مس نیز بسته بود.
 
با رویکرد سابق نمی‌توان پول مردم را از سوداگری به سمت پروژه‌های مهم کشور آورد
مدیرعامل شرکت کانی مس با بیان اینکه با تکمیل این پروژه شاهد افزایش اشتغال برای جوانان خواهیم بود، بیان کرد: با همت همکاران دانش فنی این پروژه بومی‌سازی شده و تکنولوژی آن برای اولین بار در خاورمیانه در مجتمع مس سونگون عملیاتی شده. پروژه‌های مجتمع مس سونگون جزو پروژه‌های پیشران ملی است و اصلی‌ترین هدف آن و شرکت ملی صنایع مس ایران ظرفیت را به مقیاس رساندن است برای همین تولید یک میلیون تن کاتد برای شرکت ملی صنایع مس ایران تعیین شده که ۴۰۰هزار تن آن مربوط به مس سونگون شهرستان ورزقان است.
همچنین وی ادامه داد: دولت سیزدهم به منظور ترغیب مردم به سرمایه‌گذاری در پروژه‌های پیشران کشور، طبقه جدیدی از دارایی‌های قابل سرمایه‌گذاری را معرفی کرد. پروژه تغلیظ 3 مس سونگون یکی از همین پروژه‌هاست که هم منافع عمومی زیادی برای سرمایه‌گذاران خواهد داشت و هم می‌تواند مواهب زیادی را برای کشور به ارمغان آورد.
اگر بخواهیم سرمایه مردم را به‌جای بازار طلا، دلار و سکه به سمت این پروژه‌ها بچرخانیم، باید نارسایی و اشکالات قبلی برطرف شود. قطعاً با نگاه سابق نمی‌توان پروژه‌های مهمی مثل فاز اول و فاز سوم مس سونگون را به نتیجه رساند.
حق شناس با اشاره به تغییراتی که در شرکت کانی مس ظرف مدت کوتاهی از آغاز دولت سیزدهم انجام شده است این نوید را داد: شرکت کانی مس پس از تغییر دولت، دچار تحولات مهمی شد. اگر از اجرایی شدن پروژه‌ها و عمل به وعده‌هایی که در استان آذربایجان بگذریم و بخواهیم این تحولات را با عدد و رقم نشان دهیم، بهترین راه، مراجعه به صورت‌های مالی شرکت است.
 در سال 1400 شرکت کانی مس حدود 190 میلیارد تومان زیان داشت. اما با تغییراتی که توانستیم رقم بزنیم، شرکت در پایان سال 1401 نه تنها با زیان مواجه نبود، بلکه 210 میلیارد تومان نیز سود بدست آورده است. این موضوع ماحصل تغییر مهم در نگاه مدیریتی، شفافیت مالی و جلوگیری از هزینه‌های مازادی بود که البته در ادوار گذشته رنگ و بوی فساد نیز به خود گرفته بود.

برش

خروج اززیان و تحقق سودآوری
 در سال 1400 شرکت کانی مس حدود 190 میلیارد تومان زیان داشت. اما با تغییراتی که توانستیم رقم بزنیم، شرکت در پایان سال 1401 نه تنها با زیان مواجه نبود، بلکه 210 میلیارد تومان نیز سود بدست آورده است. این موضوع ماحصل تغییر مهم در نگاه مدیریتی، شفافیت مالی و جلوگیری از هزینه‌های مازادی بود که البته در ادوار گذشته رنگ و بوی فساد نیز به خود گرفته بود