به بهانه فرار به جلوی حامیان دولت قبل صورت گرفت
جنجال بیهوده بنزینی علیه دولت سیزدهم
شکست مفتضحانه طرفداران کمبود و چند نرخی شدن بنزین در اردوگاه مخالفان دولت درشرایط فعلی. رویه‌ای که از زمان روی کارآمدن دولت سیزدهم در دوسال گذشته بیشتر از ناحیه شارلاتان‌های رسانه‌ای دنبال شده است.
افرادی که با چشم پوشی از عملکرد ضعیف و غیرقابل قبول دولت قبل درصنعت پالایش و پخش، درتلاش بوده‌اند تا با فرار به جلو، ناکامی وکم‌کاری‌های پرشمار دولت قبل در صنعت پالایش را یکسره به وزارت نفت و دولت سیزدهم گره بزنند.
به نظر می‌رسد که هدف از طرح چندین باره چند نرخی شدن بنزین و کمبود آن در شرایط فعلی از ناحیه مخالفان دولت، درگیرکردن وزارت نفت دولت سیزدهم با حواشی بوده تا شاید از این رهگذر، مانع از اجرای بموقع طرح‌های نفتی از ناحیه وزارت نفت دولت سیزدهم شوند.
ناگفته نماند که دولت سیزدهم هم همواره اعلام کرده که افزایش قیمت بنزین در دستور کار نیست و تأکید کرده که براساس قانون بودجه سال‌جاری، قیمت بنزین تغییر نخواهد کرد.
هر چند در قانون بودجه تأکید شده که باید تا پایان ۶ ماهه نخست امسال، استفاده از کارت سوخت شخصی به ۹۰ درصد برسد.
با اجرایی شدن طرح ساماندهی کارت‌های سوخت جایگاه‌ها، اکنون مقدار استفاده مردم از کارت سوخت شخصی به بیش از ۶۰ درصد رسیده است.
واقعیت این است که ظرفیت صنعت پالایش و پخش با وجود ۴۴ سال تحریم‌های ظالمانه کشور اکنون به بالای ۲.۲ میلیون بشکه رسیده است.
دولت سیزدهم تلاش کرده تا با اقدامات صورت گرفته صنعت پالایش و پخش از سوخت‌محوری به سودمحوری تغییر مسیر دهد.
شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران در طول دو سال گذشته با رشد ۶ درصدی پالایش روزانه نفت وفرآورده کشور با پالایش روزانه ۲ میلیون و ۲۸۶ هزار بشکه نفت خام و میعانات گازی در ۱۰ پالایشگاه مدرن کشور، تولید روزانه ۱۱۵ میلیون لیتر بنزین باکیفیت و تولید روزانه ۱۱۲ میلیون لیتر گازوئیل باکیفیت را برعهده داشته است.
از طرح‌های ارتقای کمیت و کیفیت پالایشگاههای نفت خام کشور، احداث چندین پتروپالایشگاه و توسعه پالایشگاههای فراسرزمینی و پایداری شبکه سوخت با تنوع در سبد سوخت خانوار، توزیع روزانه ۴۸ هزار تن ال‌پی‌جی در کشور، تأمین و توزیع روزانه ۲۴ میلیون مترمکعب سوخت سی‌ان‌جی در کشور برای جلوگیری از ناترازی بنزین و تنوع در سبد سوخت خانوار، تبدیل ۲۴۰ هزار خودرو عمومی به دوگانه‌سوز به‌صورت کاملاً رایگان با فعالیت ۳۳۰ کارگاه تبدیل در کشور، اجرای پروژه ملی صادرات دریایی گاز مایع با ۹ سکو با قابلیت تخلیه همزمان در بندرعباس به عنوان برشی کوچک از فهرست بلند بالای اقدامات مهم دولت سیزدهم در راستای توسعه صنعت پالایشگاهی یاد می‌شود.
فراموش نکنیم که اجرای تعهدات دولت قبل با صادرات ۱۸۰ میلیون لیتر بنزین در دولت سیزدهم یکی از اتفاقات مهمی بود که رقم خورد.
توان تولید بنزین یورو۴ ایران روزانه ۷۵ میلیون لیتر است.
در قانون بودجه امسال تدوین شده، مادامی که مصرف بنزین مدیریت شود در سقف ۸۵ میلیون لیتر، شرکت پالایش و پخش موظف است ۹۰ درصد بنزین مصرفی را بر مبنای استاندارد، تولید و توزیع کند.
این امر در شرایطی رخ داده که مصرف بنزین کشور پس از دوره افول دوساله ناشی از شیوع ویروس کرونا، با رشد بیش از ۱۲ درصدی روبه‌رو شده است.
درحال حاضرمیانگین مصرف بنزین از مرز روزانه ۱۱۴ میلیون لیتر درکشور فراتر رفته است.
از پایین بودن کیفیت خودروهای تولید داخل، بالا بودن میزان مصرف سوخت آنها، عقب ماندگی چندساله در خروج خودروهای فرسوده، عدم سرمایه‌گذاری و تعلل دولت قبل در ساخت پالایشگاه و بی‌توجهی به نوسازی و بهسازی پالایشگاههای فعلی درکنارافزایش شدت مصرف انرژی به عنوان دلایل مهم رشد مصرف بنزین درکشور یاد می‌شود.
عواملی که بخش مهم آنها دست‌کم در رابطه‌ای مستقیم با عملکرد ضعیف دولت قبل در ارتباط بوده است.
همین عملکرد ضعیف دولت قبل، باعث شده تا فهرستی بلند بالا از ناکامی‌های دولت قبل به دولت سیزدهم به ارث برسد.
درحال حاضر روزانه ۲۵۰ میلیون لیتر فرآورده نفتی در ایران مصرف می‌شود.
تازه‌ترین ترازنامـه انـرژی کشـور شـدت مصـرف فرآورده‌هـای نفتـی در کشور را ۱.۴ برابـر میانگیـن سـرانه مصـرف جهانـی گـزارش می‌کند.
اگرچـه ایـن اعـداد به‌خودی‌خود بسـیار بـزرگ هسـتند، امـا زمانـی کـه آن را بـا اعـداد بودجـه و عملکـرد آن در سـال ۱۴۰۱ مقایسـه کنیـم، عمـق فاجعـه مشـخص می‌شـود.
گفته می‌شود که سـالانه ۸۰ میلیـارد دلار یارانـه سـوخت در کشـور پرداخـت می‌شـود.
ایـن در شـرایطی اسـت کـه سـال ۱۴۰۱ مجمـوع درآمدهـای نفتـی کشـور ۴۳ میلیـارد دلار بـود که ایـن اعـداد نشـان می‌دهـد ایـران حـدود ۲ برابـر درآمدهـای نفتـی خـود را صـرف پرداخـت یارانـه انـرژی کـرده اسـت.
اکنون روزانـه یـک هـزار و ۶۵۰ میلیـارد تومـان یارانـه بـه بنزیـن سـهمیه‌ای و یـک هزار میلیـارد تومـان یارانـه بـه بنزیـن آزاد تعلـق می‌گیـرد کـه نشـان می‌دهـد دولـت هـر روز بیـش از ۲ هـزار و ۶۵۰ میلیـارد تومـان یارانـه بـه بنزیـن می‌دهـد. ازسـوی دیگـر ایرانی‌هـا امسال به‌طور میانگیـن روزانـه حـدود ۱۰۰ میلیـون لیتـر بنزیـن مصـرف کرده‌انـد. از ایـن مقدار، ۶۰ میلیـون لیتـر بنزیـن سـهمیه‌ای و ۴۰ میلیـون لیتـر در روز بنزیـن آزاد بـوده اسـت.
یارانـه پرداخت‌شـده بـه بنزیـن در مـاه ۷۹.۵ هـزار میلیـارد تومـان و در سـال ۹۵۴ هـزار میلیـارد تومـان بوده اسـت. هرچندکه بودجـه عمومـی دولـت بـر اسـاس قانـون بودجـه سال‌جاری ۱۵۰۰ هـزار میلیـارد تومـان بوده اسـت. بنابرایـن یارانـه پرداختـی بـه بنزیـن در صـورت ثابت بـودن قیمـت بنزیـن و قیمـت دلار، معـادل ۶۳ درصـد بودجـه عمومـی دولـت در یـک سـال اسـت.
مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی گفته که حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار خودرو فرسوده در ناوگان حمل‌ونقل کشور داریم که با حذف این ناوگان از چرخه حمل‌ونقل، گام مهمی در مدیریت مصرف سوخت در کشور محقق خواهد شد.
جلیل سالاری با ابراز تأسف از سوزانده شدن روزانه ۲۲۰ میلیون لیتر سوخت مایع (بنزین و نفت‌گاز) در کشور تأکید کرده که این رقم معادل سوزانده شدن ۵۸ میلیارد دلار سرمایه در سال است که اگر فقط ۱۰ درصد آن صرفه‌جویی و صرف توسعه ناوگان شود، افزون بر توسعه زیرساخت‌ها در این بخش، این مقدار صرف توسعه زیربنایی در صنعت نفت و دیگر صنایع خواهد شد.
اما با توجه به عملکرد ضعیف دولت قبل در صنعت پالایش و پخش و حمله حامیان دولت قبل به دولت سیزدهم در مورد بنزین چه باید کرد؟
واقعیت این است که در تمام دنیا بار بهینه‌سازی مصرف سوخت تنها بر دوش وزارتخانه‌ای منتسب به نفت و انرژی نیست و کار جمعی تمامی ارگان‌ها را می‌طلبد. برای مثال تغییر الگو و فرهنگ مصرف سوخت کاری نیست که وزارت نفت بتواند در این مسیر گام‌هایی بردارد، به همین منظور یا تمام ارگان‌ها باید دست به دست هم دهند تا بهینه‌سازی سوخت به نحو احسن در ریل خود حرکت کند، یا با حذف یارانه موافقت شود که این خود موضوعی پرهزینه و پرمشغله خواهد بود.
پس بهینه آنکه با همراهی و همیاری شرکت‌های حمل‌ونقل، راه و شهرسازی، صنایع و نظارت بر فروش سوخت در جهت جلوگیری از قاچاق، گام‌های بلندی در راستای بهینه‌سازی مصرف سوخت برداشته شود.
ضمن اینکه نهادینه شدن صرفه‌جویی در استفاده از فرآورده‌های نفتی مانند نفت و گازوئیل هم از حجم مستمر آلودگی‌ها کم می‌کند و هم بخش زیادی از درآمدهای ارزی برای توسعه زیرساخت‌های اقتصادی کشور تأمین می‌شود. درغیر این صورت بیم آن می‌رود که به جمع واردکنندگان سوخت تبدیل شویم. هرچند تلاش وزارت نفت بر این بوده که با توسعه صنعت پالایشی، میزان تولیدات روند افزایشی خود را ادامه دهد. واقعیت این است که تلاش مخالفان دولت سیزدهم برای به حاشیه کشاندن عملکرد وزارت نفت دولت سیزدهم راه به جایی نبرده و افکار عمومی از عملکرد دولت قبل به خوبی آگاه است. عملکردی که میراث تلخی برای دولت سیزدهم به ارث گذارده است.