«ایران» از طرح توانمندسازی محلات کم برخوردار گزارش می‌دهد
محرومیت‌زدایی با همنوایی دستگاه‌های حمایتی
برای اولین بار دستگاه‌های حمایتی به سراغ ۲۰۲۰ محله محروم در سراسر کشور رفتند
سمیه افشین فر
خبرنگار
برای اولین بار در کشور و در قالب طرحی به نام «توانمندسازی محلات کم برخوردار ۲۰۲۰»، دو هزار و 20 محله با جمعیتی حدود ۲۰ میلیون نفر در سراسر کشور شناسایی شده و قرار است تا مشکلات مردم این نواحی از جمله بیمه رایگان درمانی، اشتغال، تحصیل، تأمین غذا، مسائل فرهنگی و ورزشی و بسیاری از مسائل دیگر برطرف شود. تمام این محلات تحت پوشش یکی از چهار نهاد حمایتی کشور یعنی کمیته امداد امام(ره)، ستاد اجرایی فرمان امام(ره)، جمعیت هلال احمر و بهزیستی قرار گرفته‌اند. همه ساکنان محلات کم‌برخوردار که مشمول بیمه نیستند، تحت پوشش بیمه درمانی قرار می‌گیرند و برای بیماران صعب‌العلاج هم تسهیلات ویژه‌ای در نظر گرفته شده است؛ همچنین بهبود وضعیت تحصیل دانش‌آموزان و کودکان این مناطق، ایجاد ظرفیت‌های جدید اشتغال برای ساکنان، تأمین امکانات فرهنگی و ورزشی مناسب و توزیع بسته‌های غذایی برای خانوارهای نیازمند از دیگر تسهیلات این طرح است.
مهری سادات موسوی معاون فرهنگی و امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور در خصوص طرح 2020 به «ایران» می‌گوید: «در طرح توانمندسازی 2020 محله کم برخوردار هر کدام از دستگاه‌ها، متولی تعدادی از محله‌ها هستند. بهزیستی در محلاتی که متولی آن است اقدام به راه‌اندازی «خانه بهزیست» کرده است. سازمان بهزیستی در اورژانس اجتماعی خدمات اجتماع محوری را از طریق پایگاه‌های اجتماع محور خدمات اجتماعی انجام می‌دهد که این پایگاه‌ها در محلات کم برخوردار و آسیب‌خیز تحت عنوان خانه‌های بهزیست راه‌اندازی شده‌اند.»
بر اساس این طرح، محله به محله تقسیم‌بندی صورت گرفته و پهنه فعالیت‌ها مشخص شده است. همه مردم این محلات جامعه هدف این طرح هستند. «شهردار کوچه» و «بانویار» که معمولاً داوطلبان علاقه‌مند به فعالیت اجتماعی هستند در این محلات شناسایی می‌شوند و بهزیستی هم خدمات کلانی را که به جامعه هدف ارائه می‌داد از طریق پایگاه‌های مستقر در این محلات ارائه می‌دهد. البته هم‌افزایی ایجاد شده بین دستگاه‌های متولی در قالب این طرح را باید به فال نیک گرفت. معاون امور فرهنگی و اجتماعی بهزیستی می‌گوید: «در حال حاضر حدود 150 خانه بهزیست در سطح کشور فعال هستند که امیدواریم تا پایان سال در صورت تأمین اعتبارهای لازم تعداد آنها را به 200 برسانیم. در این طرح با دستگاه‌های دیگر همکاری داریم، هر چند از محل بودجه سازمان بهزیستی برای این طرح استفاده می‌کنیم و بودجه خاصی برای این کار به ما اختصاص داده نشده است. البته همین نداشتن اعتبار مشخص، یکی از مشکلات در اجرای طرح توانمندسازی محلات است. بنابراین بخشی از کارها را ساماندهی کرده‌ایم تا بتوانیم این کار را در محلات اجرا کنیم. تأکید بیشتر برنامه‌ها در سازمان بر محله‌محوری است چون اعتقاد داریم اگر به این موضوع نپردازیم، آسیب‌های محلات دوباره به خودمان برمی‌گردد و باید در گستره اجتماعی آن را پوشش بدهیم. همه افرادی که در این محلات کم برخوردار زندگی می‌کنند، هر کدام به نوعی خدمتی را دریافت می‌کنند. زنان سرپرست خانوار، افرادی که از سوءمصرف مواد رنج می‌برند، افرادی که شناسنامه ندارند، حتی کسانی که مستأجر هستند در طرح ملی مسکن ثبت‌نام می‌شوند.
همه پای کار آمده‌اند
حمزه علی کوهساری مدیرکل هماهنگی شبکه‌های مردمی کمیته امداد حضرت امام(ره) در گفت‌و‌گو با «ایران» با اشاره به اینکه در قالب طرح توانمندسازی 2020 محله شاهد سیستم زیبایی از عدالت در توسعه هستیم، می‌گوید: «اساس این طرح خود مردم هستند. در طرح 2020 دو هزار و 20 محله کشور به‌عنوان محله‌های کم برخوردار شناسایی شده‌اند، هر چند قبل از این طرح ما از سال 92 در محلات کم برخوردار دارای خانه‌های نیکوکاری بودیم و در حال حاضر 9 هزار مرکز نیکوکاری فعال در محلات کم‌برخوردار کشور به فعالیت مشغولند که به‌صورت محله‌محور و با جذب منابع مردمی در حال ارائه خدمات هستند اما در این طرح خانه‌های امداد را ایجاد کردیم.» خانه‌های امداد که در محلات مستقر هستند در دو بعد حمایتی و توانمندسازی نقش‌آفرینی می‌کنند. در بعد معیشتی، درمان، امور فرهنگی، وضعیت دانش‌آموزان، امور مشاوره و... به‌عنوان نیازهای حمایتی به ارائه خدمات می‌پردازند و در مقوله توانمندسازی هم اشتغال‌های خرد از جمله اشتغال‌های خانگی، بیشتر مد نظر قرار گرفته تا خانوادهها به سمت تلاش و کوشش هدایت شوند و به جای اینکه مستمری‌بگیر باشند از نظر اقتصادی قوت بیشتری بگیرند.
مدیرکل هماهنگی شبکه‌های مردمی کمیته امداد می‌گوید: «در حال حاضر بالغ بر 400 خانه امداد که سهم کمیته امداد حضرت امام(ره) است در حال ارائه خدمات هستند، اگر در محلات مراکز نیکوکاری بودند از آنها استفاده می‌کنیم و اگر نبود این خانه‌های امداد را ایجاد کرده‌ایم. با گذشت یک سال از این طرح اتفاق خوبی که افتاده هم‌افزایی بین دستگاه‌هاست اگر احساس کنیم در خانه‌های امداد نیاز به کارشناسان و کمک بهزیستی هم هست همه پای کار هستند. این هم‌افزایی حتی بین سایر دستگاه‌های اجرایی هم صورت گرفته است که می‌آیند و در این فضا حضور پیدا می‌کنند تا بتوانند نیازهای محله را به طور کامل ساماندهی کنند تا افراد از همه جنبه‌های اقتصادی، فرهنگی و معیشتی به توانمندی برسند. این سیستم عدالت در توسعه را ایجاد می‌کند که میزان خدمت و نوع خدمت در همه مراکز ما شفاف و قابل رصد کردن است. پویایی محله نشان می‌دهد که خانوادهها در مسیر پویایی و توانمندسازی قرار گرفته‌اند و مشکلات معیشتی‌شان هم به نوعی برطرف می‌شود. اگر بخواهیم به اهداف کلان این طرح توجه کنیم، ورود به توانمندسازی خانوادهها، همچنین همکاری و حضور بخش خصوصی در فضای محلات، پوشش امنی ایجاد کرده تا وضعیت این محلات محروم از حالتی که هست خارج شود و خانوادهها هم توانمند شوند.» کوهساری اظهار امیدواری می‌کند که ان‌شاءالله با این طرح محرومیت از چهره محله‌ها برطرف شود و دستگاه‌های متولی در آینده از این مراکز به‌عنوان کانون‌هایی اجتماعی استفاده نمایند.
تجهیز بیش از ۲۰۰ مدرسه
در طرح ۲۰۲۰
محمد حسین رحمانی خلیلی، رئیس قرارگاه تحول و توانمندسازی محلات ستاد اجرای فرمان حضرت امام(ره) با اشاره به اینکه ۴۴۰ محله کمتر برخوردار در طرح ۲۰۲۰ تحت پوشش ستاد اجرایی فرمان حضرت امام(ره) قرار دارند در خصوص برنامه‌های انجام شده برای این محلات به «ایران» می‌گوید: «در حوزه سلامت راه‌اندازی آزمایشگاه رفرنس خانه احسان، ثبت‌نام کامل بیمه سلامت ویژه ۴۴۰ محله هدف، حمایت از هزینه‌های درمان و دارو و بیماران صعب‌العلاج به همت بنیاد ۱۵ خرداد از مهم‌ترین دستاوردها در این حوزه بوده است.»
وی در ادامه تجهیز بیش از ۲۰۰ مدرسه در محلات، برگزاری دوره‌های مدیریت صنعتی برای شهرداران کوچه‌ها، برگزاری دوره‌های رسانه، فنی و حرفه‌ای و کسب و کارهای نوین و کلاس‌های مختلف آموزشی را مهم‌ترین دستاوردهای عمرانی وآموزشی برمی‌شمارد و می‌گوید: «در حوزه اشتغال هم اقداماتی از جمله راه‌اندازی خانه‌های خلاق در محلات و اعطای بیش از ۱۰میلیارد تومان تسهیلات اشتغال خرد خانگی را داشته‌ایم، همچنین ثبت‌نام افراد جویای کار و مشغول به کار کردن این افراد بر اساس تخصص و تجربه‌شان یکی دیگر از اقدامات مهم در محلات کم برخوردار بوده است. راه‌اندازی اپلیکیشن تحول و توانمندسازی محلات(توت)، شناسایی و ثبت نیازمندان محلات توزیع بسته‌های معیشتی به همه که توسط کمیته امداد آزمون وسع شده‌اند، توزیع ویلچر به معلولین به همت بنیاد ۱۵ خرداد، حمایت از برگزاری بیش از ۵ هزار برنامه‌های فرهنگی اجتماعی در یک سال گذشته، از جمله اقدامات مهم ستاد اجرایی امام(ره) در یک سال گذشته بوده که البته امیدواریم با استمرار این طرح محرومیت از چهره محلات‌مان در سراسر کشور رخت بربندد.»