صادرات نفت ایران؛ در سطح قبل از تحریمها
دولت سیزدهم با بهکارگیری دیپلماسی موفق انرژی، توانست صادرات نفت را به مقدار قابلتوجهی افزایش دهد
روندصعودی فروش محمولههای نفتی ثبت رقم بیش از ۴۲ میلیارد دلاری برای ارزش صادرات نفت خام ایران در سال ۲۰۲۲ میلادی نشان میدهد که این رقم بهدنبال افزایش فروش محمولههای نفتی در حال نزدیک شدن به رقم ۶۰ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار ثبتشده در سال ۲۰۱۸ است
افزایش صادرات نفت ایران از مرز خیرهکننده 42 میلیارد دلارگذشت. تنها دوسال بعد از خیز وزارت نفت دولت سیزدهم برای افزایش تولید و صادرات نفت، سازمان اوپک گزارش داده که ارزش صادرات نفت ایران در سال ۲۰۲۲ میلادی، به ۴۲ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار رسید که در مقایسه با رقم ۲۵ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلاری در سال ۲۰۲۱ و ۷ میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار در سال ۲۰۲۰ و ۱۹ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار در سال ۲۰۱۹ افزایش داشته است.
ثبت رقم بیش از ۴۲ میلیارد دلاری برای ارزش صادرات نفت خام ایران در سال ۲۰۲۲ میلادی نشان میدهد که این رقم بهدنبال افزایش فروش محمولههای نفتی در حال نزدیک شدن به رقم ۶۰ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار ثبتشده در سال ۲۰۱۸ است. ارزش صادرات نفت ایران بعد از آن رخ داده که تولید نفت ایران در ماه ژوئن به ۳ میلیون و ۱۰ هزار بشکه در روز رسیده است.این رقم مشابه ماه مه امسال بوده است. تولید نفت خام ایران از آغاز سال ۲۰۲۳ میلادی تاکنون با ۳۵۰ هزار بشکه افزایش همراه بوده است. تولید نفت خام ایران با وجود تحریمهای شدید در سال ۲۰۲۲ میلادی هم با افزایش ۱۳۰ هزار بشکهای روبهرو بوده و به میانگین ۲ میلیون و ۵۵۰ هزار بشکه در روز رسیده است. این افزایش تولید و صادرات نفت ایران در مدت زمان دوسال گذشته یک پیام واضح داشته که پیامد آن چیزی جز بیاثر شدن تحریمهای بینالمللی علیه صنعت نفت ایران نیست.
لیندسی گراهام، سناتور جمهوریخواه امریکا در ماه مه امسال اعتراف کرد که تحریمهای یکجانبه اعمالشده علیه ایران بیاثر بوده است. تحریمهای بینالمللی علیه صنعت نفت ایران از سال 97 بدین سو همواره تشدید شده است. از نگاه بسیاری، صادرات نفت ایران پس از اعمال دوباره تحریمها علیه این کشور هرگز به این اندازه بالا نبوده است.
گزارشها نشان میدهد تولید نفت خام ایران در ماههای آوریل، مه و ژوئن روندی افزایشی را طی کرده است، بهطوری که ایران از ماه مه امسال توانست دوباره جایگاه چهارمین تولیدکننده نفت در اوپک را که برای سالها از آن دور شده بود دوباره بهدست آورد و تثبیت کند.
با روی کار آمدن دولت سیزدهم، توجه به بازیابی بازارهای نفتی ایران و احیای ظرفیتهای تولید نفت در اولویت قرار گرفت تا آنجا که پس از چند ماه اعلام شد صادرات نفت ایران ۴۰ درصد افزایش داشته است. روند رشد تولید و صادرات نفت ایران در سال ۱۴۰۱ هم تداوم داشت. درهمین زمینه، جواد اوجی، وزیر نفت با تأیید افزایش صادرات نفت ایران پیش از این گفته بود که در سال ۱۴۰۱، ۱۹۰ میلیون بشکه نفت بیشتر از سال ۱۳۹۹ و ۸۳ میلیون بشکه بیشتر از سال ۱۴۰۰ صادر شده است. وزیر نفت پیشبینی کرد که امسال نیز رکوردی تازه در صادرات نفت ثبت شود. اوجی، با اشاره به ظرفیت تولید روزانه ۳ میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه نفت خام و میعانات گازی و بیش از یک میلیارد مترمکعبی گاز غنی (ترش) در ایران گفته که با توجه به وجود ظرفیت بالای توان تولید نفت و گاز، ایران در دولت سیزدهم برنامهریزی مدونی برای افزایش توان تولید در نظر گرفته است.
وی، درباره به صفر رسیدن میعانات گازی شناور در سواحل نیز یادآور شده بود: در شهریورماه ۱۴۰۰، ۸۷ میلیون بشکه میعانات گازی شناور روی آب از چالشهای مهم و مشکل اساسی و پاشنه آشیل دولت بود و مشترییابی برای این میعانات گازی که حتی دو فاز شده بودند و تغییر رنگ هم داده بودند، کاری بسیار سخت بود و همه مخازن در خشکی و دریا پر شده بود و افزوده که با تولید روزانه نزدیک به ۸۰۰ هزار بشکه میعانات گازی و با همت دولت سیزدهم اکنون نهتنها میعانات تولیدشده، فروخته شده و بشکهای به ذخیرهسازیهای روی آب اضافه نمیشود، بلکه میعانات گازی از پیش ذخیرهشده هم با وجود سختگیرانهترین تحریمها فروخته و میعانات گازی روی آب صفر شده است.
واقعیت این است که مجموعه صنعت نفت در دولت سیزدهم با درایت وزیر نفت و بهکارگیری دیپلماسی موفق انرژی، توانست صادرات نفت را به مقدار قابلتوجهی افزایش دهد. گفته میشود که تولید روزانه نفت خام ایران در ابتدای آغاز بهکار دولت سیزدهم حدود ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه بود. هرچند که امروز به ۳ میلیون و ۱۰۰ هزار بشکه در روز رسیده است. از قرار معلوم، ایران در میان اعضای سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) بیشترین افزایش تولید نفت را داشته است، در حالی که دیگر اعضا شاهد تثبیت یا حتی کاهش تولید خود بودهاند. مجموع ارزش صادرات نفت اعضای اوپک در سال ۲۰۲۲ میلادی به ۸۷۳ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار رسید که در مقایسه با رقم ۵۶۶ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار ثبتشده در سال ۲۰۲۱ میلادی افزایش نشان میدهد. در همین حال، اداره اطلاعات انرژی امریکا بهتازگی در گزارشی اعلام کرده بود جمهوری اسلامی ایران با درآمد ۵۴ میلیارد دلاری از صادرات نفت در سال ۲۰۲۲، در میان اعضای اوپک جایگاه پنجم را به خود اختصاص داد.
دادههای بولتن آماری سالانه اوپک همچنین از افزایش ۱۶۱ هزار بشکهای تولید نفت خام ایران در سال ۲۰۲۲ میلادی نسبت به سال ۲۰۲۱ میلادی حکایت دارد. بهطوری که رقم تولید نفت خام ایران بر اساس آمارهای منابع ثانویه در سال ۲۰۲۲ میلادی ۲ میلیون و ۵۵۴ هزار بشکه ثبت شده است، در حالی که این مقدار در سال ۲۰۲۱ میلادی ۲ میلیون و ۳۹۲ هزار بشکه در روز بود.
با روی کار آمدن دولت سیزدهم، توجه به بازیابی بازارهای نفتی ایران و احیای ظرفیتهای تولید نفت در اولویت قرار گرفت تا آنجا که پس از چند ماه اعلام شد صادرات نفت ایران ۴۰ درصد افزایش داشته است. آژانس بینالمللی انرژی اعلام کرده است که تولید نفت خام ایران با وجود تحریمهای شدید در سال ۲۰۲۲ میلادی هم با افزایش ۱۳۰ هزار بشکهای روبهرو بوده و به میانگین ۲ میلیون و ۵۵۰ هزار بشکه در روز رسیده است.
بر اساس آمارهای گزارش «بررسی آماری انرژی جهان»، تولید نفت خام و میعانات گازی ایران در سال ۲۰۲۱ میلادی ۳ میلیون و ۱۸۴ هزار بشکه در روز ثبت شده بود. خبرگزاری بلومبرگ پیشتر در گزارشی با عنوان «ورود بیسر و صدای نفت ایران به بازارهای جهانی» اعلام کرد صادرات نفت خام ایران در ماه مه سال ۲۰۲۳ میلادی به روزانه یک میلیون و ۶۰۰ هزار بشکه و بالاترین مقدار در پنج سال اخیر رسیده است. در همین حال، مؤسسه مشاوره انرژی فکتس گلوبال انرژی (FGE)، پیشبینی کرده است فروش محمولههای نفت خام و فرآوردههای نفتی ایران در سال ۲۰۲۳ میلادی روزانه تا ۲۰۰ هزار بشکه افزایش مییابد.