پول‌های خارج شده از معاملات بازار سهام کجا می‌رود؟
دولت سیزدهم و مسئولان حاضر در سازمان بورس از زمان آغاز به کار خود در دولت فعلی از هیچ تلاشی برای ایجاد شفاف‌سازی‌ها در معاملات بازار به نفع سهامداران کوتاهی نکرده و تاکنون اقدامات متعددی مانند نمایش عمق مظنه را در دستور کارهای خود قرار داده‌اند که در این راستا، سازمان بورس به منظور گسترش شفافیت و رفع هرگونه شائبه، برای نخستین بار در دنیا عمق مظنه (همه سفارشات خرید و فروش) را به‌صورت رایگان برای همه فعالان بازار نمایش داد.
با وجود این دستاوردها و تلاش‌های موفق و مؤثر مدیران فعلی بازار سرمایه، اما همچنان برای دسترسی به یک بازار کاراتر و شفاف‌تر مطالباتی از طرف سرمایه‌گذاران وجود دارد که رسیدگی به آنها می‌تواند اعتماد بیشتر سهامداران به ساختار بازار سرمایه را به همراه داشته باشد.
مسأله مربوط به افشای آمار ورود و خروج پول از حساب کارگزاری‌ها به حساب بانکی از جمله این مسائل است.
باید توجه داشت، انتشار عمومی آمار جمعی ورود و خروج پول به بازار سرمایه می‌تواند به تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران کمک کند و در عین حال به سیاستگذاران کلان اقتصادی نیز کمک می‌کند تا رفتار پول در بازارهای ایران را بهتر تشخیص داده و از بروز ناهنجاری‌ها در بازارهای مالی جلوگیری کنند.
این آمار در گذشته برای سهامداران افشا می‌شد اما از چند سال گذشته تحت تأثیر برخی از تصمیم‌گیری‌ها متوقف و با واکنش‌های مختلفی از سوی فعالان بازار همراه شد.
در این زمینه نظرات مختلفی از سوی فعالان بازار ارائه شده و برخی معتقدند که حذف یا منتشر نکردن این قبیل اطلاعات از کاستی‌های بازار سرمایه ایران تلقی می‌شود اما افشای اطلاعات ورود و خروج پول یا میزان خرید و فروش اعتباری در مورد یک شخص (به تنهایی و غیرجمعی) در کل دنیا خلاف قانون و مقررات است.
اقدام سازمان بورس در تنوع‌بخشی خدمات قابل دسترس برای عموم سهامداران
«نیما میرزایی»، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با
ایران اقتصادی به ارائه توضیحاتی در خصوص لزوم افشای آمار مربوط به جریان ورود و خروج پول به کارگزاری‌ها و سیستم بانکی پرداخت و اعلام کرد: داده‌های مؤثر بر روند معاملات بازارهای مالی بخصوص بازار سرمایه گسترده و متنوع هستند و متأسفانه بخش عمده‌ای از این داده‌های ارزشمند یا به‌صورت مستقیم پالایش شده در اختیار عموم سرمایه‌گذاران قرار نمی‌گیرد یا گاهی بعضی از این اطلاعات با هزینه‌های بالا قابل استفاده توسط برخی از سهامداران خواهد بود.
برای مثال دریافت ریز معاملات کدهای معاملاتی بالاخص کدهای بزرگ موضوعی است که در اختیار همه نیست و افرادی که به‌دنبال استفاده از آن هستند باید هزینه زیادی را پرداخت کنند.
این کارشناس بازار سرمایه اظهار داشت: موضوع قابل توجه این است که داده‌های جزئی مفید و قابل اتکایی را می‌توان از نقل و انتقالات و جریان ورود و خروج پول به نهادها یا نمادهای مختلف کسب کرد.اکنون اقدامات مختلفی وجود دارد که سازمان بورس می‌تواند به جهت تنوع‌سازی خدمات قابل دسترس برای عموم در اختیار سهامداران قرار دهد.
میرزایی گفت: در این زمینه داده‌های مختلف مالی وجود دارد که عموماً نهادهای بزرگ به آن دسترسی دارند اما سهامداران خرد از آن بی‌بهره هستند که در این راستا باید نقش شرکت‌های پردازش اطلاعات را که اکنون در اکوسیستم بورس فعال هستند تقویت کنیم و از حالت حیاط خلوتی که به آنها داده شده است و عموم سرمایه‌گذاران آشنایی اولیه با آن ندارند فاصله بگیرند و از این طریق باید دیتاهای مفید در اختیار سهامداران خرد قرار بگیرد. این اقدام مفید و بهتر است مورد پردازش نیز قرار بگیرد.وی تأکید کرد: داده‌های خام و گسترده چندان کمکی به فعالان کم تجربه نمی‌کند اما اگر پردازش خوبی روی آنها صورت بگیرد به طور حتم کمک کننده به شفافیت بازار و کارایی بازار در بلندمدت خواهد شد.
در این زمینه بهتر است جریان ورود و خروج پول به کارگزاری‌ها و سیستم بانکی که تاکنون برای عموم افشا نشده است، افشا شود؛ چراکه این اطلاعات می‌تواند از اهمیت ویژه‌ای در تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری در بورس برخوردار باشد و بهتر است سازمان بورس در این رابـــــطه اقدامات لازم را در دستور کار قرار دهد.
نقص بازار سرمایه در ورود و خروج پول
به کارگزاری‌ها و سیستم بانکی
«آراد پورکار»، کارشناس بازار سرمایه به خبرنگار ایران اقتصادی اعلام کرد: علم رصد جریان نقد، علمی است که این روزها در حال پیشرفت بوده و از اهمیت ویژه‌ای برای تصمیم‌گیری‌ها در بازار بین صنایع مختلف و نیز در خارج از بازار برخوردار است. وی بیان داشت: بحث ورود و خروج پول به کارگزاری‌ها و سیستم بانکی یکی از مهم‌ترین پارامترهایی است که می‌توان از طریق آن رکود یا رونق یک بازار یا صنعت را مورد بررسی قرار داد. اما متأسفانه تاکنون در این زمینه هیچ اقدامی از سوی سازمان بورس یا دیگر نهادهای تأثیرگذار صورت نگرفته است.به گفته این کارشناس بازار سرمایه، بررسی ورود و خرج پول به بازار سرمایه زمینه تحلیل بازار در زمان رکود و رونق را فراهم می‌کند. پورکار ادامه داد: گاهی دیده می‌شود که بازار با خروج پول از صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت همراه می‌شود و از سوی دیگر نقدینگی در حال خروج از صنایع حاضر در بازار است. در این شرایط یکی از تحلیل‌هایی که مد نظر قرار می‌گیرد، این است که پول (یا نقدینگی) در حال خارج شدن از بازار سرمایه است که این شرایط به‌عنوان یک شرایط منفی برای کلیت بازارسرمایه (یا سهام) تلقی می‌شود.از طرفی این روند می‌تواند نشانه این باشد که نقدینگی در حال ورود به بازار ارز، مسکن و خودرو است. بنابر این رصد جریان‌های پولی در بازارها می‌تواند اطلاعات بسیار مهمی در اختیار فعالان بازار بگذارد. وی ادامه داد: در این میان یک تحلیل اشتباه در بازار وجود دارد، مبنی بر اینکه بسیاری از پول‌های خارج شده از معاملات سهام به دلایل مختلفی از جمله دریافت سود ثابت از کارگزاری‌ها (از طریق طرح‌های حامی برخی از کارگزاری‌ها) از کل بازار سرمایه خارج نمی‌شوند و در حساب کارگزاری‌ها می‌مانند تا در چند روز آینده دوباره وارد بازار شوند. اما اینکه پول‌های خارج شده از معاملات سهام در حساب کارگزاری‌ها مانده است یا به طورکامل از بازار خارج شده، به‌دلیل عدم افشای اطلاعات لازم از طرف مراجع ذی ربط به طور دقیق مشخص نیست و این موضوع تحلیل جریان‌های نقدینگی را با مشکل رو به رو می‌کند. در این زمینه اگر بتوان زمینه افشای آمار ورود و خروج پول از(به) حساب کارگزاری‌ها را فراهم کنیم، ضمن ایجاد شفافیت در تحلیل‌ها شاهد ایجاد کارایی در ساختار بازار سرمایه نیز خواهیم شد. از سوی دیگر اگر بخواهیم همین ساختار را در سیستم بانکی به کار بگیریم مسلماً بسیاری از تحلیل‌ها کامل‌تر خواهد شد، برای مثال می‌توان اعلام کرد که پول از بانک‌ها در حال خارج شدن است و وارد کارگزاری می‌شود یا بالعکس.این موضوع جزو مسائلی است که در شفاف‌سازی بازار کمک کننده خواهد بود و سازکاری ایجاد می‌کند که تحلیل جریان نقـــدینگی بین بازارها بهتر صورت می‌پذیرد.
