ایلیا پیرولی
روزنامه نگار

نرخ بیکاری در حالی در بهار امسال نسبت به بهار سال گذشته کمتر شد که رکورد تازه‌ای نیز بر جای گذاشت، نشان به آن نشان که این نرخ کمترین نرخ بیکاری بهاری در 22 سال اخیر بوده است. نرخ 8.2 درصدی بیکاری در فصل بهار امسال، در بین 4 دولت اخیر کمترین محسوب می شود.
کاهش نرخ بیکاری بهار امسال نسبت به بهار سال گذشته در حالی به 8.2 درصد رسید که نرخ مشارکت اقتصادی آن بر خلاف سه ماهه اول سال گذشته با افزایش مواجه شد.
نرخ مشارکت اقتصادی کشور در بهار امسال نسبت به بهار سال گذشته با افزایش 0.3 درصدی به 41.2 درصد رسید. براساس قواعد اقتصادی، هر گاه افزایش نرخ مشارکت اقتصادی کشور با کاهش نرخ بیکاری توأمان باشد، می‌توان گفت بازار کار کشور و فضای کسب‌وکار بهبود یافته است. این گزاره نشان می‌دهد با بهبود محیط کسب‌وکار و افزایش اشتغالزایی، جمعیت غیرفعال کشور تمایل خود را برای مشارکت اقتصادی نشان داده است و به جمعیت فعال افزوده خواهد شد؛ موضوعی که در بهار سال 1401 پس از دو دهه اتفاق افتاد و شاید یکی از بزرگ‌ترین دستاوردهای دولت سیزدهم در حوزه اشتغالزایی بوده است.

کاهش جمعیت غیرفعال
در بهار سال 1402 نسبت به بهار سال 1401 نرخ مشارکت اقتصادی با 0.3 درصد افزایش به 41.2 درصد رسید. در این فصل بیش از 492 هزار نفر تمایل به یافتن کار داشتند و به جمعیت فعال کشور اضافه شدند.
در مقابل، جمعیت غیرفعال کشور در همین فصل که همواره نرخ آن بین 59 تا 61 درصد در رفت‌وآمد بود به 58.8 درصد رسید و بیش از 255 هزار نفر از این جمعیت در اولین فصل سال 1402 کاهش یافت. در بهار سال گذشته نرخ جمعیت غیرفعال کشور 59.1 درصد و این نرخ در پایان سال نیز همین مقدار بود.
در این فصل تعداد جمعیت فعال کشور به 26 میلیون و 470 هزار نفر بالغ شد در حالی که این تعداد در بهار سال 1401، 25 میلیون و 977 هزار نفر بود. به عبارتی 493 هزار نفر به جمعیت فعال کشور اضافه شده است.
دراین فصل نرخ اشتغال از مجموع کل جمعیت فعال کشور به 91.8 درصد رسید و این در حالی است که این نرخ در بهار سال 1401، 90.8 درصد بوده است.

افزایش اشتغال خالص
در فصل بهار سال 1402 نسبت به بهار سال 1401 نرخ اشتغال کل کشور با 0.7 درصد افزایش به 37.8 درصد رسیده است. در این بازه زمانی بیش از 728 هزار نفر به شاغلان کشور افزوده شده است. به عبارتی 728 هزار اشتغال خالص در بهار سال 1401 ایجاد شده است.

کاهش نرخ بیکاری
در بهار سال 1402 نرخ بیکاری با کاهش یک درصدی نسبت به فصل بهار سال 1401 به 8.2 درصد رسید و تعداد جمعیت بیکار کشور بیش از 235 هزار نفر با کاهش مواجه شد و به 2 میلیون و 164 هزار نفر رسید.
نرخ بیکاری ثبت شده در بهار سال 1402 کمترین نرخ بیکاری نسبت به12  فصل اخیر است، به‌ طوری که در بهار سال 1390 نرخ بیکاری 12.2 درصد بوده است که این نرخ در بهار سال 1401، 8.8 درصد برآورد شد.
 
کاهش نرخ بیکاری جوانان
بیکاری جوانان در بهار سال 1402 نسبت به سال 1401 نیز با کاهش مواجه شده و از 24 درصد به 21.6 درصد رسیده است. در این بازه زمانی، 2.4 درصد نرخ بیکاری جوانان 15 تا 24 ساله کاهش یافته است.
روند نرخ بیکاری جوانان در دولت سیزدهم نسبت به دولت دوازدهم نزولی بوده است.
در گروه سنی 18 تا 35 ساله نیز نرخ بیکاری در بهار سال 1402 نسبت به بهار سال 1401، 0.5 درصد با کاهش مواجه شد و به 15.5 درصد رسید.
نرخ بیکاری جمعیت 15 ساله و بیشتر فارغ‌التحصیلان دانشگاهی نیز با کاهش 1.1 درصدی مواجه شد و به 12.1 درصد رسید.

افزایش اشتغال خالص صنعت
با توجه به افزایش ارزش افزوده بخش صنعت در زمستان سال 1401 و رشد سهم آن در تولید ناخالص داخلی، پیش‌بینی می‌شد نرخ اشتغال صنعتی در بهار سال 1402 نسبت به بهار سال 1401 با 0.4 درصد افزایش به 33.1 درصد برسد.
در این فصل نسبت به فصل مشابه، بیش از 333 هزار شغل در بخش صنعت ایجاد شده و تعداد شاغلان این بخش از مرز 8 میلیون نفر عبور کرده است.
در بهار امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته، نرخ اشتغال در بخش خدمات از 51.2 درصد به 51.3 درصد افزایش یافت و تعداد شاغلان این بخش به بیش از 12 میلیون و 471 هزار نفر بالغ
شد.

کاهش اشتغال ناقص
اشتغال ناقص نیز در بهار امسال نسبت به سه ماهه اول سال گذشته با 1.4 درصد کاهش به 8.3 درصد رسید. بیش از 272 هزار نفر در این بازه زمانی از شاغلان ناقص کاسته شده است.

بــــرش

نرخ بیکاری تک‌رقمی در 24 استان
یکی از مسائلی که موجب می‌شود گاهی تردید‌هایی در افکارعمومی نسبت به آمار نرخ بیکاری به وجود بیاید، استناد به آمار کلی و عدم توجه به نرخ بیکاری استانی است. گزارش مرکز آمار ایران نشان می‌دهد نرخ بیکاری در برخی استان‌ها بسیار پایین‌تر از متوسط کشوری است و برخی استان‌ها هم بالاتر از این نرخ است. در مجموع بین 31 استان کشور، نرخ بیکاری در 24 استان تک‌رقمی و 7 استان دو رقمی است. کمترین نرخ بیکاری متعلق به استان‌های زنجان 4٫9 درصد، مرکزی 5٫8 درصد، گیلان 6٫1 درصد، ایلام 6٫8 درصد، بوشهر 6٫9 درصد، آذربایجان‌غربی 6٫7 درصد، سمنان 6٫7 درصد، فارس 6٫9 درصد، کهگیلویه و بویراحمد 6٫9 درصد و یزد با 7٫2 درصد است. بیشترین نرخ بیکاری هم متعلق به استان‌های سیستان و بلوچستان با 12٫5 درصد، لرستان با 12٫4 درصد، هرمزگان با 12٫1 درصد، چهارمحال و بختیاری با 11٫9 درصد، خوزستان با 11٫2 درصد، کردستان با 10٫4 درصد و کرمانشاه با 10٫2 درصد است. البته استان‌هایی که بالاترین نرخ بیکاری را دارا هستند در بهار امسال در مقایسه با بهار سال گذشته کاهش محسوسی در نرخ بیکاری داشته‌اند. به‌عنوان مثال نرخ بیکاری در استان هرمزگان از 15.3 درصد به 12.1 درصد، استان کرمانشاه از 15.4 درصد به 10.2 درصد و استان خوزستان از 14٫1 درصد به 11٫2 درصد کاهش یافته است.

بــــرش

افزایش در نرخ اشتغال 21 استان
گزارش نتایج طرح آمارگیری نیروی‌ کار بهار 1402، نشان داد که نرخ اشتغال در 21 استان افزایشی و در یک استان ثابت ماند. بررسی نسبت اشتغال جمعیت 15 ساله و بیشتر نشان می دهد که 37.8 درصد از جمعیت در سن کار شاغل بوده‌اند و این شاخص در بین مردان بیشتر از زنان و در نقاط روستایی بیشتر از نقاط شهری بوده است. استان‌های آذربایجان شرقی و غربی، اردبیل، اصفهان، البرز، بوشهر، خراسان جنوبی، رضوی و شمالی، خوزستان، فارس، قم، کردستان، کرمانشاه، گلستان، گیلان، مازندران، هرمزگان، همدان و یزد جزو استان‌های با روند افزایشی اشتغال هستند. بیشترین افزایش نرخ اشتغال در استان‌های اردبیل با 4.3 درصد و استان آذربایجان غربی با 3.3 درصد رقم خورده است. اشتغال در استان ایلام نیز با 30.6 درصد بدون تغییر، ثابت مانده است. استان زنجان با 48.4 درصد، اردبیل و گیلان به ترتیب با 44.7 و 44.4 درصد بیشترین سهم از اشتغال کشور را به خود اختصاص داده‌اند. بر اساس گزارش مرکز آمار همزمان با افزایش نرخ اشتغال در 21استان، نرخ بیکاری در 25 استان روند کاهشی داشته و بیکاری در 2 استان اصفهان و یزد تک رقمی شده است. طبق گزارش مرکز آمار ایران، 51٫3 درصد از سهم اشتغال در بخش خدمات، 33.1 درصد در بخش‌ صنعت و 15.5 درصد در بخش کشاورزی ثبت شده است.