سعید رشیدی‌نوبندگانی
روزنامه نگار

بازار سهام ایران درحالی امروز معاملات خود را در دومین هفته تیرماه از سر می‌گیرد که بازدهی شاخص‌های اصلی بورس و فرابورس ایران در مجموع معاملات هفته گذشته باردیگر منفی شد.
براین اساس، شاخص کل بورس که معاملات هفته گذشته را در محدوده 174 هزار واحد آغاز کرده بود، با پشت سرگذاشتن سه روز کاهشی و دو روز افزایشی، درپایان حدود 20 هزار و 485 واحد از ارتفاع خود را از دست داد و در عدد 2 میلیون و 153 هزار و 408 واحد ایستاد تا بازدهی منفی 0.98 درصدی برای آن به ثبت برسد.
در فرابورس نیز شاخص کل این بازار 4 روز کاهشی و یک روز افزایشی به ثبت رساند و باثبت بازدهی منفی 1.34 درصدی، معاملات هفته گذشته را در عدد 27 هزار و 621 واحد وداع گفت.
با این وجود بررسی جزئیات آمار معاملات نشان می‌دهد، روند کاهشی شاخص‌های بازارسهام به پشتوانه اکثریت نمادها نبوده است.
به این ترتیب بررسی تغییرات قیمت 696 نماد معامله شده در هفته گذشته نشان می‌دهد، 356 نماد
(51 درصد) در مجموع معاملات هفتگی افزایش قیمت داشته‌اند و درمقابل قیمت‌های پایان هفته 340 نماد در مقابل ابتدای هفته کاهش یافته است.
در این بین 46 نماد افزایش قیمت بالای 10 درصد به ثبت رسانده‌اند و تنها 15 نماد بیش از 10 درصد کاهش قیمت داشته‌اند.
این روند نشان می‌دهد فشار تقاضا در بازار همچنان حفظ شده است و افت شاخص‌ها از طرف برخی سهام بزرگ و پر تراکنش بازار اتفاق افتاده است.
 خرده فروشی، کانی‌های فلزی و لیزینگ پربازده‌ترین گروه‌های هفته
در معاملات هفته گذشته هرچند که صنایع بزرگ بازار، مانند فلزات اساسی، خودرو و ساخت قطعات، محصولات شیمیایی، فرآورده‌های نفتی و بانک‌ها و مؤسسات اعتباری در مجموع با کاهش ارزش روبه‌رو شدند اما گروه خرده فروشی با 7.5 درصد، استخراج کانی‌های فلزی با 6.2 درصد، لیزینگ با 5.7 درصد و فعالیت‌های مرتبط با اوراق بهادار با 5.5 درصد
پربازده‌ترین گروه‌های بازار بودند.
همچنین رشد قیمت‌ها در گروه استخراج کانی‌های فلزی بیشترین اثر مثبت را بر شاخص کل بورس داشت.
افزایش نسبی قیمت سنگ آهن در چین و افزایش تقاضای نسبی برای محصولات فلزی در بورس کالای ایران از جمله دلایل رشد نسبی قیمت‌ها در فلزاتی‌ها بوده است.
 
خروج پول حقیقی از معاملات سهام ادامه یافت
در معاملات هفته گذشته سهامی به ارزش حدودی یک هزار و 600 میلیارد تومان از طرف حقیقی‌ها به حقوقی‌ها واگذار شد و اصطلاحاً سهامداران حقیقی پول را از معاملات بازار سهام خارج کردند. این ارقام درحالی است که سازمان بورس طی هفته‌های گذشته خروج پول از بازار را تأیید نکرده بود و با وجود این از انتشار آمار واقعی میزان ورود و خروج پول از بازار خودداری می‌کند.
به گفته کارشناسان بازار، انتشار آمار میزان دقیق میزان ورود و خروج پول به بازار سهام یکی از آمارهای مؤثر در تصمیم‌گیری معامله گران بازار است و عدم انتشار عمومی این آمار از طرف سازمان بورس منجر به عدم تقارن اطلاعاتی در بازار می‌شود.
همچنین کارشناسان براین باورند، نسبت معاملات اعتباری به کل معاملات بازار یکی دیگر از آمارهای مهمی است که همچنان نزد سازمان بورس محفوظ مانده است و سازمان از انتشار آن جلوگیری می‌کند. طی یک هفته گذشته انتشار دیرهنگام اخبار مربوط به افزایش نرخ خوراک، نرخ انرژی و نرخ سوخت صنایع برای سال 1402 انتقادات شدیدی را از طرف سهامداران به دنبال داشت.
اطلاعاتی که هرچند در بودجه 1402 نیز دیده شده بود و در ماه‌های گذشته مورد توجه قرار گرفته بود اما توسط هیچ یک از ناشران بازار از جمله پتروشیمی‌ها، پالایشگاه‌ها، شرکت‌های فلزاتی افشا نشده بود و نهادهای ناظر سازمان بورس نیز در مورد آن هیچگونه شفاف‌سازی به عمل نیاورده بودند.
ضعف شدید سازمان بورس در افشای اطلاعات طی سال‌های گذشته موضوع تقلب و دستکاری قیمت‌ها با استفاده از اطلاعات نهانی بازار را بیش از پیش دربین فعالین بازار مورد توجه قرار داده است.
درهفته گذشته انتشار اخباری در مورد تغییر قیمت پایه فرآورده‌های ویژه پالایشگاهی نیز منجر به تغییرات مقطعی قیمت‌ها شد اما تمامی این موارد از طرف سازمان بورس با واکنش مناسبی روبه‌رو نشد تا برخی فعالین بازار به این نتیجه برسند که سازمان بورس در مقابل قیمت سازی‌ها و تقلب در معاملات، منفعل عمل می‌کند.