فائزه‌سادات یوسفی
خبرنگار

 در حالی که نشریه پولیتیکو خبر داده، واشنگتن ادامه حمایت نظامی و مالی خود از کی‌یف را به نتایج ضدحمله ارتش اوکراین وابسته کرده، جو بایدن نیز اعلام کرد که غرب تمام تلاش خود را برای آماده کردن این کشور جهت انجام ضدحمله به کار بسته است. او به این ترتیب سران کی‌یف را به سمت ضد حمله‌ای که می‌تواند نتایجی مبهم برای اوکراین در‌بر‌داشته باشد، سوق داد.
به گزارش سایت شبکه خبری بی‌بی‌سی به نقل از مؤسسه مطالعات جنگ مستقر در امریکا، حمله متقابل اوکراین که برخی تمرکز آن را در زاپوریژیا دانسته‌اند آغاز شده، اما کی‌یف تاکنون در مورد آن سکوت اختیار کرده است. این در حالی است که طی هفته گذشته، دو مقام عالی‌رتبه ناتو و اروپا در تارنمای شبکه «سی‌ان‌ان» اعلام کرده بودند، مقام‌های امریکایی و غربی نشانه‌هایی از آغاز ضدحمله اوکراین علیه روسیه مشاهده کرده‌اند.
مدت‌هاست که غرب و در صدر آن امریکا برای حمایت از طرح ضد‌حمله اوکراین، فعالیت می‌کند؛ تسلیح فشرده کی‌یف در ماه‌های اخیر که با ارتقای سطح کمک‌های نظامی و لجستیکی همراه بود به نوعی زمینه‌سازی این طرح به شمار می‌آید. علاوه بر آن، صف‌آرایی‌های جدید ناتو چون آمادگی برای پیاده‌سازی نیروها در سوئد که هنوز به عضویت آن در نیامده و همچنین استقرار چهار گروه نبرد جدید ناتو در بلغارستان، مجارستان، رومانی و اسلواکی نشانه‌هایی از این طرح قلمداد می‌شود.
 
دلایل ضد‌حمله
ماهیت اولیه این طرح که با تبلیغات فراوانی همراه شده، راه‌اندازی یک جنگ روانی علیه روسیه است. پیوست عملیاتی این جنگ، تهاجم به خاک روسیه در قالب حمله پهپادی به مسکو و شهرهای مرزی چون بلگورود است. در این حالت، غرب می‌کوشد با روحیه دادن به سربازان فرسوده اوکراین در مقابل تضعیف از درون نیروهای روسی فرایند «پیش دستاورد» را برای کی‌یف ترسیم کند.
اما در حقیقت جنگ به مرحله‌ای رسیده که وجود چنین مدل تهاجمی به زعم زلنسکی لازم‌الاجرا است. اگر امروزه غرب نتواند مسیر روشنی از جنگ را لحاظ کند، سرنوشت جنگ بیشتر از گذشته در ابهام فرو خواهد رفت و رهایی از باتلاق آن سهل‌الوصول نخواهد بود. براین اساس، می‌توان گفت طرح ضدحمله یک ضرب‌الاجل به جهت ایجاد روزنه امیدی برای برون‌رفت از وضعیت وخیم جنگی برای اروپا و ناتو است.
از سویی دیگر طرح ضدحمله، قوای حریف را در موقعیت تدافعی برده و امکان استفاده بیشتر از سلاح و تجهیزات را افزایش می‌دهد. در نتیجه، سبب مصرف عمده تجهیزات نظامی روسیه شده و آن را با چالش تأمین سلاح دچار خواهد کرد. در همین راستا، وزیر دفاع روسیه خواستار ارسال هرچه سریع‌تر تجهیزات مورد نیاز نیروهای روسی به خطوط مقدم شده است.
 
صلح، هدف اصلی از ضدحمله
با وجود این، هدف اصلی طرح ضدحمله با عنوان عقب راندن نیروهای روسی در اوکراین، بیشتر برای تحت فشار گذاشتن روسیه برای پذیرش طرح صلح از سوی اوکراین و پایان دادن به جنگ به عنوان جایگزینی در نبرد با مسکو است. در همین رابطه، نیکولای پاتروشف دبیر شورای امنیت روسیه عصر پنجشنبه گفت که مقامات عالی‌رتبه اوکراین آماده حل و فصل مناقشه با روسیه و امضای صلح بودند اما تحت فشار امریکا از این کار منصرف شدند.
کم شدن انبار تسلیحاتی غرب و کاهش بودجه نظامی، زنگ خطری برای اروپا شده است. به همین سبب، آنها به تأمین آن از بازارهای بین‌المللی روی آورده‌اند. چندی پیش وزیر دفاع انگلیس با هشدار به کاهش شدید موجودی انبارهای نظامی کشورهای غربی به‌ دلیل ارسال تجهیزات و تسلیحات برای اوکراین، گفت که این موضوع سبب شده تا آنها برای تداوم حمایت از اوکراین به منابع دیگر متوسل شوند. نمونه آن کره‌جنوبی است که مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در جریان دیدار با وزیر دفاع کره‌جنوبی، خواستار ارسال مهمات و تجهیزات نظامی این کشور به اوکراین شده است.
تمایل به صلح برای اروپا و حتی اوکراین، به رغم اتخاذ موضع جنگی علیه روسیه، بارها مشاهده شده است. اما امریکا که صلح برای او به مثابه شکست هم در قالب ناتو و هم برای نظام هژمونی آن معنی پیدا می‌کند به طور مستمر و بی‌وقفه‌ای به سیاست ادامه نبرد در جنگ اصرار می‌ورزد و آرایش جنگی آن برای انجام یک ضدحمله گسترده نیز به همین منظور است.
در نقطه مقابل اما آسیب‌های اجتماعی، امنیتی، سیاسی و اقتصادی در اروپا سیاستمداران قاره سبز را به پایان دادن جنگ و قطع هزینه‌های گزاف در قبال آن سوق داده است. چندی پیش مکرون در فرانسه خواستار کاهش وابستگی اروپا به امریکا شد. هر چند که این صحبت در جریان مسأله تایوان بود اما تحلیلگران از آن به عنوان استقلال‌خواهی راهبردی اروپا از امریکا و مسأله تایوان را بازتابی از رویکرد کلی اروپا یاد کردند.
از طرفی دیگر، با آنکه اروپا همواره از اتصال اوکراین به ناتو خبر می‌دهند اما در اصل نمی‌خواهند با این اقدام موجب تحریک بیشتر روسیه شوند، زیرا این اقدام موجب تغییر در مدل جنگی جبهه روسیه می‌شود و تبعات منفی برای غرب در پی خواهد داشت. بِن والاس، وزیر دفاع انگلیس اعلام کرد که این اتفاق به این زودی‌ عملی نمی‌شود. دبیرکل ناتو در مورد عضویت اوکراین بیان داشت، متحدان ناتو توافق کرده‌اند که اوکراین به عضویت این گروه درآید، اما چشم‌‌انداز آن بلندمدت است. این امر گویای آن است که غرب در عین بزرگ کردن میدان نبرد در شرق اروپا، با وعده‌هایی درازمدت سعی دارد که اوکراین را در نوک حمله خود نگه دارد. زیرا امریکا رهبر اصلی نبرد در جنگ اوکراین با استفاده از خاک و همچنین هزینه‌سازی با اروپا، هم می‌تواند اروپا را تحت فرماندهی خود نگه دارد و هم خود را از پیامدهای مخرب جنگ با روسیه که همواره در فکر مهار آن بوده، دور نگه دارد. وضعیت اوکراین نیز کاملاً روشن است؛ پیاده نظامی که هم برای امریکا و هم برای اروپا جان می‌دهد تا منافع آنها را تأمین کند و این بازی وعده اتصال به ناتو تاکنون سوخت مناسبی برای آن بوده است.