مهسا قوی قلب
خبرنگار

به گزارش پلیس راهور تهران بزرگ ۳۹ درصد از مجموع تصادفات فوتی پایتخت در سال ۱۴۰۱به موتورسیکلت‌سواران مربوط می‌شود که در این میان ۲۱ نفر ترک‌نشین و ۱۸۷ نفر راننده موتورسیکلت‌ها بوده اند. در این گزارش آمار قابل توجه به ۶۱ درصد باقی‌مانده تصادفات موتور سیکلت‌سواران مربوط می‌شود که نشان می‌دهد حدود ۱۳ هزار نفر در این تصادفات دچار آسیب‌های جدی جرحی شده‌اند. متأسفانه عمده جراحت‌های ایجاد شده برای موتورسیکلت‌سواران پایتخت تروماهایی از ناحیه سر و گردن است که باز هم مسأله کلاه ایمنی و لزوم استفاده از آن را به میان می‌‌کشد. این آمار ترسناک، پلیس را بر آن داشته تا طرحی جدید بریزد بلکه آمار فوتی‌ها و جرحی‌ها کاهش یابد. حالا برخی متخصصان می‌‌گویند شاید با اجرای طرح‌های جدید و در کنار آن‌ها و به طور همزمان افزایش جریمه و توقیف موتورسیکلت‌های متخلف بتوان از این آمار کاست اما همچنان نیاز به فرهنگ‌سازی از اولویت‌هاست.
سرهنگ رابعه جوانبخت، رئیس اداره تصادفات پلیس راهور پایتخت، با تأکید بر اینکه 39 درصد تصادفات منجر به فوت مربوط به موتورسیکلت‌ها می‌‌شود، به «ایران» توضیح می‌‌دهد: بر اساس آمارهای موجود، موتورسیکلت در جایگاه دوم عوامل تصادفات قرار دارد. تحلیل‌ها و بررسی‌های زیادی در این زمینه انجام شده که نشان می‌‌دهند از رقم اعلام شده، 40 درصد تصادفات موتورسیکلت‌ها که منجر به فوت می‌‌شود، در بزرگراه‌ها اتفاق می‌‌افتد.
به گفته جوانبخت، موتورسیکلت‌ها نباید در بزرگراه‌ها تردد داشته باشند، چون سرعت خودروها در بزرگراه‌ها بالاست و امکان آسیب بیشتر است، از سویی دیگر مانور حرکتی موتورسیکلت‌ها بین خودروها هم عامل اصلی بالابودن آمار تصادف این وسیله نقلیه است چرا که در بسیاری اوقات در نقاط کور خودرو قرار می‌‌گیرند. موتورسیکلت‌هایی هم که جدید به بازار آمده‌اند، فاقد صدا هستند و حتماً باید کنار خودرو باشند تا راننده متوجه حضور آن‌ها شود، در غیر این صورت با قرارگرفتن در نقطه کور، برخورد ناگهانی ایجاد می‌‌شود. موضوع دیگری که سرهنگ جوانبخت به آن اشاره می‌‌کند، رانندگی موتورسیکلت‌ها در تونل‌هاست. به گفته وی، از ابتدای اردیبهشت ماه سال جاری دو فقره فوتی موتورسوار تنها در تونل توحید اتفاق افتاده است. وی می‌‌گوید: وقتی می‌‌گوییم ورود موتور به داخل تونل ممنوع است، بحث مورد نظر وجود گازهای سمی بویژه در ساعات اوج است اما متأسفانه این هشدار توسط خیلی از موتورسیکلت‌سواران جدی گرفته نمی‌شود. در کیس‌هایی که در تونل فوت می‌‌کنند، خیلی اوقات هیچ گونه برخورد و تصادفی رخ نمی‌دهد و موتورسواران مخصوصاً آن دسته که فاقد کلاه ایمنی هستند، به ناگهان از روی موتور افتاده و از ناحیه سر به دلیل جراحت ناشی از برخورد با جدول خیابان فوت می‌‌کنند.
در نتیجه به گفته وی، در یک جمع‌بندی می‌‌توان دو عامل تردد در بزرگراه‌ها و تونل‌ها را از جمله مهم‌ترین موارد در حوزه تصادف موتورسیکلت‌ها برشمرد.
 
خطوط ویژه اتوبوس‌ها، محلی برای جولان موتورسیکلت‌ها
خیلی مواقع در خطوط ویژه اتوبوس‌ها مشاهده می‌‌کنیم که موتورسیکلت‌ها براحتی در حال تردد هستند. رئیس اداره تصادفات پلیس راهور پایتخت در این زمینه به نکته جالب و در عین حال خطرناکی اشاره کرده و می‌‌گوید: بسیاری از موتورسیکلت‌ها نه تنها به صورت غیرمجاز به این خطوط وارد می‌‌شوند، بلکه به طور موازی با اتوبوس‌ها حرکت می‌‌کنند که کار بسیار خطرناکی است. در تصادفات موتورسیکلت‌ها، علت اصلی و عمده، بحث خطای انسانی راکب است، فقط باید کار فرهنگی گسترده‌تری انجام شود. به عنوان نمونه سال گذشته دراین حوزه طرحی به نام «موتوریار» داشتیم و برای اینکه موتور روی کفی نرود، فردی که مرتکب خلافی شده بود برای چند ساعتی جلیقه پلیس به تن می‌‌کرد، بر اساس نتایج به دست آمده از این طرح، آن شخص دوباره مرتکب خلاف نشده یا کمتر از قبل خلاف می‌‌کرد پس می‌‌توان نتیجه گرفت که طرح‌های این چنینی در تغییرات فرهنگی بسیار تأثیرگذار هستند.
به اعتقاد جوانبخت، یکی از خلاف‌های رایج موتورسیکلت‌ها مربوط به پلاک است، پوشش پلاک یا مخدوشی آن توسط راکبان، به کرات اتفاق می‌‌افتد و سبب می‌‌شود پس از بروز تصادف، هویت مالک نامشخص باشد. بخش زیادی از مشکلات حوزه تصادفات موتورسیکلت ها به همین تخلف بازمی‌گردد.
او در ادامه با اشاره به این نکته که تبلیغات وسیعی برای خرید موتورسیکلت در رسانه‌ها می‌‌شود، بیان می‌‌دارد: در این تبلیغات فروش به چه میزان درباره ایمنی پیام داده می‌‌شود؟ آیا همه این شرکت‌ها روی موتورسیکلت، کلاه ایمنی هم می‌‌دهند؟ جای خالی این موارد در تبلیغات رسانه‌ها قابل لمس است.  بر اساس بررسی‌های به عمل آمده بسیاری از راکبان موتورسیکلت فاقد گواهینامه هستند و اکثراً از دیگران نحوه راندن موتور را آموخته‌اند و مهارت بالایی ندارند و نمی‌توانند به درستی این وسیله نقلیه را کنترل کنند، به عنوان مثال فرد نمی‌تواند به درستی از ترمزهای دستی و پایی استفاده کند یا نمونه‌هایی شبیه به آن که می‌‌تواند خود علت بروز تصادف شود.
با توجه به صحبت‌های وی برای رفع مشکلات مربوط به موتورسیکلت‌ها نمی‌توان نسخه واحدی پیچید. رئیس اداره تصادفات پلیس راهور پایتخت علت مشکلات در عرصه تخلفات راکبان موتورسیکلت را خطای انسانی و معضلات اجتماعی- فرهنگی می‌‌داند و می‌‌افزاید: باید تغییرات مثبتی در میان خانواده‌ها بویژه قشر جوان اتفاق بیفتد. امروزه وسیله نقلیه موتورسیکلت به دلیل سهولت در تردد مورد پسند همه اقشار جامعه است، پس برای کاهش تصادفات و آمار فوتی‌ها و مجروحان باید ایمنی را بالا برد. هرچند این روزها صحبت‌هایی درباره ایجاد خطوط ویژه تردد موتورسیکلت‌ها در سطح شهر به میان آمده و قرار است در محل‌هایی که تردد بالاست این اتفاق به صورت پایلوت، عملی شود. مناطق شلوغ شهر مانند مرکز و اطراف بازار که محلی برای امرار معاش درصد بالایی از راکبان موتورسیکلت‌هاست در این طرح پیش‌بینی شده‌اند تا آسیب‌های کمتری در مسأله اقتصادی به ایشان وارد شود، در حال حاضر طرحی که پیشنهاد شده در حال بررسی‌های مهندسی است و مهندسان در حال رصد هستند. موتورسیکلت‌هایی هم که بار حمل می‌‌کنند، باید استانداردهای کافی را دارا باشند، چون این دسته هم شمار زیادی از تردد‌ها را به خود اختصاص می‌‌دهند و لازم است تا آسیب کمتری به ایشان وارد شود. البته در موضوع تصادفات تنها راهنمایی و رانندگی مسئول و موظف نیست بلکه شهرداری‌ها هم تصمیم گیرنده هستند و هرکدام به نوبه خود باید در برنامه‌ریزی‌ها جدی‌تر باشند تا بتوان از آمارهای تأسف‌بار امروز جلوگیری کرد. قطعاً بهره‌مندی از طرح‌هایی که در دنیا پیاده‌سازی می‌‌شوند نیز می‌‌تواند مؤثر باشد. به عنوان مثال در بیشتر کشورهای پیشرفته حتی در طول روز چراغ‌های جلو را روشن می‌‌کنند تا بیشتر دیده شوند، با دقت به همین نمونه‌های ساده می‌‌توان گام‌های مثبت و مؤثری برداشت.