مکتب امام(ره)، چگونه انقلاب اسلامی را طی دههها در برابر دشمنیها مصون و راهی مسیر پیشرفت کرد؟
حلقه تاریخی از زنجیره حرکت انبیا(ص)
سالروز رحلت احیاگر اسلام ناب محمدی(ص) و بنیانگذار نظام مقدس جمهوری اسلامی حضرت امام خمینی(ره)، مجال درخوری است تا با نگاهی عمیقتر و نیازمندانه به مکتب اصیل ایشان، مقدرات انقلاب اسلامی را واکاوی کنیم و با نگاه به خط و مکتب او، مناسبات خود را با مسیر روشنی که او پایهگذاری کرد، تنظیم نماییم. به همین بهانه با دو نفر از پژوهشگران جوان به گفتوگو نشستیم و از آنها پرسیدیم که راز ماندگاری انقلاب اسلامی در برابر بیش از 40 سال دشمنی و اراده جهانی برای براندازی نظام برآمده از نهضت امام چیست و ملت ایران چگونه توانسته با غلبه بر این دشمنیها، سخن نوین خود را تثبیت و به دنبال ایجاد یک نظم جدید، پیشرفت نماید و همان دشمنان را مجبور به اعتراف در این باره کند.
مهدی جمشیدی، استاد دانشگاه و پژوهشگر علوم انسانی، تصویربخشی و ترسیم دقیق امام(ره) از مسیر انقلاب اسلامی را یکی از مهمترین اصولی دانست که مانع فرسودگی و خستگی جامعه خواهد شد؛ جمشیدی معتقد است، امام(ره) در این چهارچوب معرفتی توانست انقلاب کند و یک دهه، حماسه بیافریند و همه محاسبات مادی و این جهانی را در هم بریزد. وی در این باره به «ایران» گفت: «مکتب حضرت امام(ره) واجد خصوصیاتی است که جزو مقومات و ذاتیات انقلاب به حساب میآید؛ خصوصیاتی که انقلاب اسلامی در چهارچوب آنها شکل گرفته و در صورت التزام و تعهد به آنها تداوم ماهوی و حقیقی پیدا خواهد کرد. یکی از خصوصیات مکتب امام(ره) که موجب شده انقلاب بتواند در برابر تنشها، دشواریها و سنگاندازیها مقاومت کند، فهم این موضوع است که وجود تهدیدها و چالشها غیرطبیعی نیست. انقلاب غایات بزرگ قدسی دارد، انقلاب حرکتی است از سنخ حرکت انبیای الهی. همچنانکه حرکت انبیای الهی، معارضان و مخالفانی داشته و کسانی بودند که در برابر حرکت آنان صفبندی کرده و جبهه ساختند، در انقلاب اسلامی هم چنین امری خارج از توقع و دور از دسترس نیست. این تصور، پیشاپیش ما را برای مواجهه با نیروها و جریانهایی که اساس وجود ما را برنمیتابند، آماده ساخته و این ذهنیت را در ما فراهم میکند که هدفها بیهزینه نیستند و راه آسان نیست. پس توقع خام نباید داشت. جامعهای که اینگونه تصویری برای خود ترسیم کرده، فرسوده و خسته نخواهد شد. چرا که، خود را در امتداد حرکت انبیای الهی تعریف میکند و خود را یک حلقه تاریخی از زنجیره مستمرِ جوشش و جنبش میشمارد. چنین روایتی از خود و راه و دیگریها، آرامش و اطمینان میبخشد، مقاومت تولید میکند و تابآوری اجتماعی را بالا میبرد. امام(ره) در این چهارچوب معرفتی توانست انقلاب کند و یک دهه، حماسه بیافریند و همه محاسبات مادی و این جهانی را در هم بریزد. اگر به این خصوصیات از مکتب امام مقید باشیم همچنان که ابرچالشهای دهه 60 را پشت سر گذاشتهایم در دهههای بعد هم خواهیم توانست به پیش رویم.»
همچنین امیرحسین ثابتی، پژوهشگر و کارشناس مسائل سیاسی نیز در پاسخ به سؤال «ایران» به مطالعه مواضع برجسته مکتب امام(ره) با اشاره به محکمات بیانات ایشان توصیه کرد که در ادامه میخوانید:
«امام خمینی(ره) تنها شخصیت تاریخ معاصر است که توانست 2500 سال سلطنت در ایران را پایان دهد و کاری را که برای خیلیها ناممکن تصور میشد، ممکن سازد. به بیان دیگر، شخصیت بزرگ امام خمینی به گونهای بود که حتی مخالفانش هم باید بهدرستی او را بشناسند و افکارش را بفهمند تا در نتیجه بتوانند این شخصیت بزرگ تاریخ را بهتر تحلیل کنند.
اما سؤال اساسی اینجاست که برای فهم بهتر و آشنایی دقیقتر با آرا و اندیشههای امام خمینی چه منبع یا منابعی را باید مطالعه کرد؟ طبیعتاً بهترین منبع سخنان ایشان است، اما کمتر کسی ممکن است بتواند 22 جلد صحیفه نور را که حاوی سخنرانیها و پیامهای ایشان است، بخواند، لذا باید سراغ برخی از نامهها و پیامهای خاص ایشان رفت؛ متونی که شاید بیش از بقیه سخنرانیها، نامهها و پیامها اهمیت داشته باشد و به تبع آن بتوان به جمعبندی بهتری در شناخت امام راحل دست یافت.
یکی از مهمترین پیامهای امام خمینی که حاوی مضامین مهم تاریخی، سیاسی و معرفتی است پیام قطعنامه 598 است؛ پیامی که بعد از پذیرش جام زهر در سال 67 صادر شد اما ادبیات و محتوای آن بعد از گذشت 35 سال همچنان زنده است. پیام دیگر؛ پیام منشور روحانیت است که در 3 اسفند 67 صادر شد و اتفاقاً در هیاهوی این روزها علیه روحانیت اصیل و انقلابی، خوانش آن وجوب بیشتری پیدا میکند. مطلب بعدی، نامه ایشان برای عزل آیتالله منتظری از قائم مقامی رهبری در سال 67 است که علیرغم کوتاه بودن، مضامین تاریخی بلندی در خود جای داده. نامه دیگر، مرقومه ایشان خطاب به مرحوم محتشمیپور وزیر کشور وقت در سال 66 است که درباره گروهک نهضت آزادی نکات مهمی را بیان میکنند و در پایان وصیتنامه امام خمینی است که در آن پیشبینیها و نکات قابل تأملی بیان شده است. این البته به آن معنا نیست که با مطالعه همین 5 مطلب، میتوان به شناخت جامعی از امام دست پیدا کرد، بلکه اینها صرفاً مطالبی است که با مطالعه آنها میتوان شناخت دقیقتری از ایشان پیدا کرد. ضمناً کتاب «جدال دو اسلام» که در برگیرنده تعدادی از مهمترین نامهها و پیامهای امام خمینی(ره) است نیز میتواند در این باره کمک بسیاری به مخاطب کند.»