راهی برای تابستان بدون خاموشی
کم مصرف کنیم ، پاداش بگیریم
یوسف حیدری
گزارش نویس
هوا گرم شده است و خیلی‌ها برای سرویس کولر آبی و نصب کولرهای گازی دست به کار شده‌اند. عدد آمپر کنتور برق بعد از چند ماه یکنواختی حالا با سرعت بیشتری جابه‌جا می‌شود. تابستان سال گذشته رقم‌های درج شده در قبض برق باعث تعجب خیلی‌ها شد. رقم‌هایی که نشان از مصرف بالای برق و به تبع آن بالا رفتن مبلغ پرداختی بود. اما در کنار بالا رفتن قیمت برق چیزی که بیشتر مردم را نگران می‌کند، قطعی بدون برنامه‌ریزی است. مردم خاطرات تلخی از آن دارند و حتی این خاموشی‌ها به قیمت خرابی وسایل برقی‌شان تمام می‌شود.
سعید یکی از کسانی است که نسبت به قطعی برق آن هم بدون برنامه انتقاد دارد و می‌گوید هزینه این بی‌برنامگی را دو سال قبل با خراب شدن یخچال فریزر خانه‌اش پرداخته است: «هر سال با گرم شدن هوا نگرانی ما هم شروع می‌شود. البته خوشبختانه سال قبل با برنامه‌ریزی‌هایی که وزارت نیرو انجام داد، کمتر شاهد خاموشی بودیم. اما همین چند سال قبل گاهی اوقات دو یا سه بار در شبانه روز برق خانه‌ها قطع می‌شد. خاموشی یک طرف، خراب شدن وسایل برقی یک طرف. خیلی از اطرافیان و دوستانم همین مشکل را داشتند. دست ما هم به جایی بند نبود. البته سال قبل با برنامه‌ریزی و کاهش ساعت کار ادارات، برق خانه‌ها کمتر قطع شد و تابستان گرم را پشت سر گذاشتیم. امسال هم قرار است ساعت کار بانک‌ها و ادارات دولتی از 6 صبح تا 13 باشد تا بار شبکه برق در ساعت اوج مصرف کمتر تحت فشار قرار بگیرد.»
پا که داخل اداره می‌گذاری، نسیم خنک از همان ورودی صورت را نوازش می‌‌دهد. کولرهای گازی ایستاده دو طرف سالن با قدرت کار می‌کنند و هوای سالن را خنک می‌کنند. در هر اتاق را باز می‌کنی، یک یا دو کارمند پشت میز مشغول بالا و پایین کردن برگه‌ها هستند یا به مانتیور کامپیوتر خیره شده‌اند. کولر گازی بالای سرشان هم روشن است و یکی از کارمندان کنترل کولر را به دست می‌گیرد تا دمای آن را بالاتر ببرد. با روشن شدن هر کولر، صدای کمپرسورها بیشتر می‌شود. انگار با هم مسابقه گذاشته‌اند. «تا چند سال قبل همه از کولرهای آبی استفاده می‌کردند و اینقدر هم مصرف برق بالا نبود اما انگار خنکی کولرهای گازی دلچسب‌تر است.» این را یکی از مراجعه کننده‌ها می‌گوید و ادامه می‌‌دهد: «چرا باید برای هر اتاق یک کولر روشن باشد. به هر اتاق سرک می‌کشی، یک یا دو نفر کارمند نشسته‌اند و این کولر از صبح تا عصر روشن است. با این وضعیت معلوم است مصرف برق بالا می‌‌رود و دودش هم به چشم ما می‌‌رود.»
تابستان سال گذشته خبری از خاموشی‌های گسترده نبود. خاموشی‌هایی که کسی از زمان و مدت آن خبر نداشت و باعث کلافه شدن مردم می‌شد. با برنامه‌ریزی و مدیریتی که در شبکه برق انجام گرفت، منازل و ادارات و همچنین صنایع شاهد خاموشی‌های گسترده و بی‌برنامه نبودند. استفاده درست از منابع برقابی و قرار گرفتن آنها در خطوط انتقال در کنار برنامه‌ریزی برای ساعات کار ادارات و مراکز صنعتی از عواملی بودند که باعث شد تابستان داغ سال گذشته را بدون خاموشی و به آرامی سپری کنیم.
سال گذشته دکتر مهدی درفشیان‌مرام، مدیر مرکز مدیریت بار و انرژی شرکت مدیریت شبکه برق ایران اعلام کرد: «بالاترین اولویتی که وزارت نیرو و شرکت مدیریت شبکه دارد، حفظ پایداری شبکه سراسری است. اگر به هر دلیلی این شبکه دچار ناپایداری و فروپاشی شود، ممکن است خاموشی سراسری اتفاق بیفتد.»
اردیبهشت ماه سال گذشته هوا خنک بود و همین امر کمک کرد شبکه برق کمتر تحت فشار قرار بگیرد. اردیبهشت‌ماه سال ۱۴۰۰ دمای هوا تقریباً ۳ درجه از میانگین بلندمدت گرم‌تر بود. اما اردیبهشت امسال براساس اعلام سازمان هواشناسی، میانگین پهنه‌ای دمای هوای کشور از ابتدا تا ۲۸ اردیبهشت به ۲۱.۶ درجه سلسیوس رسید که حدود نیم درجه گرم‌تر از نرمال بوده است. براساس گزارش تازه شرکت مدیریت شبکه برق ایران، میزان مصرف برق کشور روز یکشنبه رکورد تازه‌ای را ثبت و از مرز ۵۸ هزار مگاوات عبور کرد. این میزان مصرف در مقایسه با مدت مشابه پارسال که ۴۵ هزار و ۳۳۳ مگاوات برق مصرف شده بود ۱۳ هزار و ۴۶۰ مگاوات بیشتر شده است. با این وضعیت در روزهای آینده بازهم باید منتظر بالا رفتن مصرف برق در بخش‌های خانگی و همچنین اداری باشیم. سال گذشته با راه‌اندازی قرارگاه عملیات گذر از بازه اوج بار در مرکز پایش مدیریت بار و انرژی برق کشور تلاش شد با مدیریت تولید و مصرف برق فرکانس تولید و مصرف برق روی عدد 50 باقی بماند. عددی که نشان از مطلوب بودن وضعیت شبکه برق داشت و در صورت افزایش مصرف، یکی از منابع تولید برق وارد مدار می‌شد. بررسی میزان مصرف برق در کشور نشان می‌‌دهد حدود 28 هزار مگاوات برق در بخش سرمایشی مصرف می‌شود که این مقدار از پیک مصرف عراق بیشتر است. این بار را فقط کولرها به شبکه وارد می‌کنند. بررسی‌های کارشناسی نشان می‌‌دهد برق در ایران خیلی ارزان است و این انرژی ارزان در اختیار صنایع قرار می‌گیرد. اما در دنیا صنایع باید متناسب با میزان مصرف برق بهره‌‌وری‌شان را افزایش دهند.
با توجه به اجرای موفق طرح تشویقی 5=1 در مصرف برق وزارت نیرو امسال نیز این طرح را در شکل گسترده‌ای از ابتدای خردادماه به اجرا درآورد. طرحی که سال گذشته ۴۰ درصد از مشترکان مشمول دریافت پاداش صرفه‌جویی شدند و یک سوم از این ۴۰ درصد نیز بستانکار شدند. حالا با نزدیک شدن به روزهای داغ تابستان وزارت نیرو در طرحی مبلغ پاداش را 4 برابر کرده است. همچنین بر اساس دستورالعمل‌هایی از نیمه خردادماه ساعات کار ادارات و بانک‌ها نیز از 6 صبح تا یک ظهر تعیین شده است. این موضوع را از مصطفی رجبی مشهدی، مدیرعامل شرکت مدیریت شبکه برق ایران و سخنگوی صنعت برق پیگیر شدیم. او با بیان اینکه اجرای طرح تشویقی از اول خردادماه آغاز و در همین چند روز شاهد کاهش 4 درصدی مصرف در اوج بار بودیم، می‌گوید: «در طرح تشویقی سال گذشته 500 تومان پاداش به ازای کاهش هر کیلووات مصرف داشتیم ولی امسال این عدد به 2 هزار تومان یعنی 4 برابر افزایش پیدا کرده است. این برای کسانی است که زیر الگوی مصرف برق مصرف می‌کنند. کسانی هم که مصرف برق‌شان برابر الگوی مصرف باشد، در این طرح دیده خواهند شد. برای استفاده از این طرح مردم می‌توانند به سامانه بهره‌وری مراجعه کرده و سوابق میزان برق مصرفی خودشان ر ا ببینند. به این ترتیب می‌توانند میزان مصرف‌شان را کنترل و بر آن نظارت داشته باشند. خاموش کردن روشنایی اضافه و قرار دادن کولرها در دور کند تا قرار دادن دمای کولرهای گازی روی 24 درجه یا نصب سایه‌بان در کولرهای آبی و کمپرسورهای کولرهای گازی کارهایی است که می‌تواند میزان مصرف برق را حدود 50 درصد کاهش بدهد. با همین چند کار ساده می‌توانیم میزان مصرف را در حد الگوی مصرف و یا کمتر از آن کاهش بدهیم.»
رجبی مشهدی به کاهش مصرف برق در بخش صنایع هم اشاره کرده و می‌گوید: «در بخش صنایع خوشبختانه سال گذشته کارهای بسیار خوبی انجام گرفت و برای امسال هم برنامه‌ریزی‌های خوبی انجام گرفته تا به هدف اصلی وزارت نیرو که تأمین انرژی صنایع کشور است، برسیم. برای شهرک‌های صنعتی هم بر اساس برنامه‌ریزی‌هایی که انجام گرفته بود، یک روز در هفته از ساعت 11 تا 23 خاموشی اجرا شد ولی در ازای این خاموشی، پاداش‌هایی به آنها تعلق گرفت. امسال نیز این برنامه اجرا خواهد شد. برای 440 واحد صنعتی صنایع بزرگ هم با هماهنگی‌هایی که با وزارت صمت انجام شده، برنامه‌ریزی‌هایی صورت گرفته که بزودی اعلام می‌شود. در این زمینه میزان انرژی مورد نیاز برای هر واحد صنعتی و تقاضای بازار را مشخص می‌کنیم و با جابه‌جایی بار شبکه و همچنین تعطیلات تابستانی صنایع سعی می‌کنیم به رشد تولیدات آنها کمک کنیم. در بخش ادارات و وزارتخانه‌ها اطلاع‌رسانی انجام شده که از 15 خرداد پایان ساعت کار 13 است و یک ساعت زودترباید وسایل سرمایشی را خاموش کنند. در مناطق گرمسیر همزمان با خاتمه کار وسایل سرمایشی باید خاموش شوند. بر اساس برنامه‌ریزی‌ها، میزان مصرف انرژی 60 درصد کاهش پیدا می‌کند. در بسیاری از ادارات و سازمان‌ها کنترل هوشمند نصب شده است و امیدواریم همه رعایت کنند تا نیازی به تذکر یا قطع برق نباشد.
