مریم طالشی
گزارش نویس

پارچه‌های تابستانی به قفسه‌ها برگشته‌اند، بعضی‌هایشان از پارسال و برخی نیز تازه واردهایی هستند که بهشان می‌گویند جنس امساله. جنس امساله قیمتش بالاتر است و لابد مد روز‌تر، گرچه جنس‌های پارساله هم قدیمی محسوب نمی‌شوند و فرق چندانی با امساله‌ها ندارند.
مشتری‌ها داخل پارچه فروشی‌ها می‌شوند و دنبال پارچه‌هایی هستند که بشود لباس‌های مد روز را با آنها دوخت. چه کسی اما تعیین می‌کند لباس‌های مد روز باید با چه پارچه‌هایی دوخته شود؟
«بنکدارهای عمده پارچه معمولاً مد بازار را تعیین می‌کنند. آنها هستند که مشخص می‌کنند چه پارچه‌هایی مد است. در واقع نوع پارچه مد می‌شود و بعد لباس‌هایی با این پارچه‌ها دوخته می‌شود.»
این ادعای یکی از تولیدکنندگان پوشاک زنانه در تهران است. او ادامه می‌دهد: «معمولاً وقتی برای تهیه پارچه به بازار مراجعه می‌کنیم، با پارچه‌هایی که مد فصل هستند مواجه می‌شویم. عمدتاً هم در تمام حجره‌ها این پارچه‌ها در طرح‌ها و رنگ‌های مختلف تکرار می‌شود و متوجه می‌شویم که الان این پارچه‌ها باید دوخته و وارد بازار شود. مثلاً عید امسال پارچه ژاکارد مد بود و این برمی‌گردد به دو سه ماه قبل از عید که هرجا برای خرید پارچه می‌رفتیم پارچه‌های ژاکارد عرضه شده بودند. ما هم مثل بقیه تولیدکنندگان بنا بر نیاز خود از همین پارچه خریداری کردیم و می‌دانستیم که جنس روی دستمان نمی‌ماند چون سلیقه مردم هم بستگی زیادی به این دارد که کدام جنس را بیشتر به چشم ببینند و وقتی همه جا مانتوی ژاکارد می‌بینند، خودشان هم علاقه دارند طبق مد رفتار کنند.»
بازار پارچه این روزها دست «لینن» است. لینن اسم یک نوع پارچه است که بعضی‌ها آن را با «لنین» اشتباه می‌گیرند که نظریه پرداز انقلابی و رهبر شوروی بود و ربطی به پارچه و این حرف‌ها نداشت. اصلاً اما پارچه‌های لینن با نام لنین حتی بین برخی پارچه فروش‌ها هم معروف است و هیچ جوره نمی‌شود قانعشان کرد که اسم درستش لینن است. پارچه‌ای که از الیاف گیاه کتان تولید می‌شود و به همین جهت است که آن را پارچه الیاف طبیعی هم می‌گویند. لینن نرم است و بافتی منفذدار دارد و به همین دلیل مناسب روزهای گرم است. به قول یک پارچه فروش کهنه کار، لینن کولر پارچه‌هاست.
«شما این پارچه را بخر و بدوز و بپوش، تکان نمی‌خورد. کل تابستان خنک باش و لذت ببر و من را دعا کن.» مرد موسپید این را می‌گوید و در حالی که به تنوع بی‌نظیر لینن‌های مغازه‌اش اشاره می‌کند، ادامه می‌دهد: «همه رنگش را داریم، از رنگ‌های خنثی تا رنگ‌های جیغ. دیگر بستگی به سلیقه خودتان دارد اما این کالیته را بشدت پیشنهاد می‌کنم. مطابق سلیقه خانم‌هاست.»
کالیته رنگی که پیشنهاد می‌کند، از صورتی خیلی روشن شروع می‌شود و به یک سرخابی خوشرنگ می‌رسد که تیره‌ترین رنگ آن است. بین دو رنگ ملایم و پررنگ، هر طیف صورتی که بخواهید پیدا می‌شود. صورتی رنگ تابستان است، خنک و آرام مثل دستی که گونه‌ای را نوازش می‌کند. علاوه بر آن لینن ارگانیک هم خیلی پرطرفدار است. منظور از لینن ارگانیک لینن کرم است که رنگ نشده و با رنگ طبیعی به نظر می‌رسد و حس بودن در طبیعت را القا می‌کند.
لینن‌ها از متری 160 هزار تومان شروع می‌شود و تا 220 هزار تومان می‌رسد. برای دوخت یک شومیز ساده یک متر و نیم پارچه نیاز است. قیمت دوخت و دستمزد خیاط را هم باید محاسبه کرد. البته این روزها خیلی‌ها دیگر به قول قدیمی‌ها دست به قیچی شده‌اند و خودشان دوخت و دوز می‌کنند.
آقای عباسی، پارچه فروش در یکی از بازارهای مرکز شهر این را تأیید می‌کند و می‌گوید: «الان خیلی خانم‌ها و دخترخانم‌های جوان خودشان یک پا خیاط شده‌اند. ویدیوی آموزش خیاطی نگاه می‌کنند و از روی همان یاد می‌گیرند و خودشان چیزهایی می‌دوزند که با افتخار هم می‌پوشند و می‌گویند کار دست خودمان است. دوخته‌هایشان ممکن است به ظرافت و حرفه‌ای بودن کارهای بازاری و مزونی نباشد اما خوب است و قطعاً کسی که علاقه دارد زود هم پیشرفت می‌کند و حتی می‌تواند از این راه کسب درآمد کند. در کنار آنها خیاط‌ها و مزون‌دارها هم هستند که مشتریان ثابت‌اند و این روزها هم به نظر سرشان شلوغ‌تر است چون تابستان بیش از زمستان فصل دوخت و دوز است. زمستان هم البته مردم پارچه می‌خرند اما لباس‌های زمستانی مثل پالتو جوری نیست که هرخیاط آماتور و تازه کاری آن را بدوزد. در ثانی خیلی‌ها هم ترجیح می‌دهند این قبیل پوشاک را حاضری تهیه کنند چون دوخت بهتری دارد. ضخیم‌دوزی در خیاطی کار ساده‌ای نیست و مهارت می‌خواهد.»
منظور آقای عباسی از ضخیم‌دوزی، دوخت لباس‌های ضخیم مثل پالتو و کاپشن و بارانی است که حالا فصلش گذشته و فصل لباس‌هایی است که دوخت راحت‌تری دارند خصوصاً با مد این روزها که لباس‌ها آزاد و به قولی اوورسایز هستند و آستین سرخود دارند و نیازی به درآوردن حلقه آستین و گرفتن کمر لباس نیست و بنابراین کار سختی به شمار نمی‌رود.
میان انواع پارچه‌هایی که در ویترین یا قفسه‌های پارچه فروشی‌ها دیده می‌شود، پارچه‌های گلدوزی‌دار شاید بیش از بقیه به چشم می‌آید و پارچه‌هایی که با نام خامه‌دوزی و شماره‌دوزی معروفند.
پارچه‌های گلدوزی عمدتاً با نام پارچه‌های هندی شهرت دارند و نقش و نگارشان جوری است که تنوع و رنگارنگی لباس‌های هندی را تداعی می‌کند. پارچه‌های هندی معمولاً عرض کمتری از پارچه‌های معمول دارند و به گفته پارچه فروش‌ها عمدتاً آنها را برای خرج کار می‌برند. خرج کار یعنی پارچه‌هایی که بخش عمده لباس را با آن نمی‌دوزند بلکه برای مواردی همچون لبه آستین، یقه و تکه دوزی‌های تزئینی کاربرد دارد. پارچه‌های هندی مناسب خرج کار عرضشان یک متر و 10 یا یک متر و 20 سانتی متر است و پارچه‌های معمول یک متر و نیم عرض دارند. عرض کم پارچه به این معنی است که شما باید به نسبت پارچه‌های عرض یک و نیم، مقدار بیشتری پارچه تهیه کنید تا به اصطلاح کم نیاید. این توصیه پارچه فروش‌هاست که اگر زیاد بیاید بهتر است تا اینکه کم بیاید اما به قول یکی‌شان با این قیمت‌ها مشتری‌ها دقت می‌کنند که دقیق و به اندازه پارچه بخرند تا پول بیشتری بابت پارچه‌ای که قرار است اضافه بیاید ندهند. پارچه‌های گلدوزی هندی قیمتی بین متری 450 هزار تومان تا یک میلیون و 200 هزار تومان دارند و بدیهی است که حتی بیست سانت اضافه‌اش برای خودش قیمتی دارد.
دنیای پارچه‌ها آنقدر متنوع و رنگارنگ است که آدم وقتی پا به پارچه فروشی می‌گذارد دلش نمی‌خواهد از آن بیرون بیاید. البته شاید برای کسانی که به مد و پوشاک علاقه دارند این حس و حال بیشتر باشد، خصوصاً در تابستان که فصل پارچه‌های رنگی و شاد است.

بــــرش

عید امسال پارچه ژاکارد مد بود و این برمی‌گردد به دو سه ماه قبل از عید که هرجا برای خرید پارچه می‌رفتیم پارچه‌های ژاکارد عرضه شده بودند. ما هم مثل بقیه تولیدکنندگان بنا بر نیاز خود از همین پارچه خریداری کردیم و می‌دانستیم که جنس روی دستمان نمی‌ماند چون سلیقه مردم هم بستگی زیادی به این دارد که کدام جنس را بیشتر به چشم ببینند