کبریا حسین‌زاده
خبرنگار

هنرمندان صنایع‌دستی برای نخستین‌بار توانستند آثار هنری خود را در پنجمین نمایشگاه توانمندی‌های صادراتی جمهوری اسلامی ایران (2023 IRAN EXPO) به نمایش بگذارند، بلکه بتوانند بدون حضور دلالان این حوزه به‌طور مستقیم با تاجران و بازرگانان ارتباط برقرار کنند، نمایشگاهی که به نظر می‌رسد برای حضور دوباره هنرمندان صنایع‌دستی به چکش‌کاری‌های فراوانی نیاز دارد.
نمایشگاه «2023 IRAN EXPO» با مشارکت 409 شرکت در زمینه‌های مواد غذایی، مصالح ساختمانی، لوازم خانگی، نفت، گاز و پتروشیمی، پزشکی و سلولزی، صنایع الکترونیکی، مکانیکی و ماشین‌آلات به مدت چهار روز در محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران برگزار شد و تعدادی از هنرمندان متقاضی فعال در حوزه صنایع‌دستی توانستند با رایزنی‌های معاونت صنایع‌دستی کشور در این نمایشگاه محصولات‌شان را معرفی کنند، بلکه بتوانند راهی برای صادرات آسان‌تر ایجاد کنند.
گرچه اکثر قریب به اتفاق هنرمندان صنایع دستی، حضور خود در نمایشگاه توانمندی‌های صادراتی جمهوری اسلامی ایران (IRAN EXPO 2023) را مثبت ارزیابی کردند اما توقع‌شان از این نمایشگاه بیشتر از آن چیزی بود که در واقعیت دیدند.
در تبلیغات این نمایشگاه، معرفی سالن مربوط به صنایع‌دستی جایی نداشت، حتی در سایت مربوط به اطلاع‌رسانی نمایشگاه بین‌المللی تهران نیز هیچ اشاره‌ای به سالن 35 نشد.
تاجرانی که در این نمایشگاه شرکت کرده بودند با هدف ارتباط با زمینه‌های از پیش تعیین‌شده حاضر شدند و از سوی هیچ‌کس به بخش صنایع‌دستی راهنمایی نمی‌شدند، موضوعی که نورالدین محسنی- معاون صنایع‌دستی ایلام- هم که در این نمایشگاه حاضر بود، به آن اشاره می‌کند: «از بین تاجرانی که برای بازدید از نمایشگاه آمده بودند، تعداد محدودی موفق به بازدید از سالن مربوط به صنایع‌دستی شدند، چرا که کسی نبود آنان را هدایت کند در حالی که همان تعداد محدودی که از سالن 35 بازدید کرده بودند، هنر ایرانی برایشان بسیار جذاب و لذتبخش بود.»
به اعتقاد او بهتر است در نمایشگاه ملی صنایع‌دستی که هرساله برگزار می‌شود از تاجران و بازرگانان به صورت مجزا دعوت شود چرا که انعقاد یک قرارداد صادراتی می‌تواند حال اقتصادی یک استان را دگرگون کند و هر استان ایران هم یک یا چند برند صنایع‌دستی دارد، برای مثال گلیم نقش برجسته یکی از برندهای استان ایلام است. در این نمایشگاه حدود هشت استان شرکت کرده بودند که بازدید از غرفه‌هایشان یک ساعت هم زمان نمی‌برد.
معاون صنایع‌دستی ایلام با بیان اینکه این استان در نمایشگاه توانمندی‌های صادراتی جمهوری اسلامی ایران، با برخی از نهادها و بازرگانان صحبت‌هایی در حوزه‌های چرم و گلیم داشته، می‌گوید: «باید منتظر ماند تا نتیجه آن مشخص شود. اما به طور کلی حضور هنرمندان صنایع‌دستی در نمایشگاه‌های مختلف اتفاق خوبی است.»
سهیلا صفرزاده -هنرمند فعال در حوزه پارچه‌های دستباف و الیاف طبیعی- معتقد است شاید نمایشگاه‌ها دستاورد مالی نداشته باشند اما تجربه‌های خوبی به همراه دارند. حضور در این نمایشگاه هم تجربه خوبی بود و هنرهای دستی که ارائه شده بودند همه درجه یک بودند و ارزش صادراتی داشتند. از طرفی هنرمندان در شهرهای خود با بخشی از صنایع‌دستی آشنا می‌شوند اما در نمایشگاه‌ها با دریایی از ثروت هنر و فرهنگ ایران آشنا می‌شوند.
او قابل توجه نبودن تعداد تاجران و بازدیدکنندگان خارجی در این نمایشگاه را بزرگترین ضعف این نمایشگاه می‌داند و می‌گوید: «من به عنوان هنرمند در این نمایشگاه توقع داشتم نشست‌هایی برگزار شود تا بتوانم از تجربه صادراتی هنرمندان دیگر استفاده کنم و پل ارتباطی بین من و بازرگانان و تاجران کشورهای مختلف ایجاد شود تا بتوانم دلال‌ها را حذف کنم اما متأسفانه باز هم این دلال‌ها بودند که به هنرمندان‌ معرفی می‌شدند و تا زمانی که من نتوانم با یک تاجر یا بازرگان مطمئن لینک شوم، مجبورم برای فروش و معرفی محصولاتم در کشورهای دیگر با دلال‌ها همکاری کنم.»
این هنرمند یکی دیگر از ضعف‌های نمایشگاه توانمندی‌های صادراتی جمهوری اسلامی ایران را عدم معرفی هنرمندان به بخش‌های مرتبط عنوان می‌کند: «توقع داشتم ستاد اجرایی نمایشگاه، هنرمندان را با فعالان مرتبط در حوزه بسته‌بندی و طراحان سایت معرفی کند که چنین اتفاقی نیفتاد و من خودم همه سالن‌ها را گشتم تا توانستم متخصصان مرتبط با حوزه صنایع‌دستی را پیدا کنم. برای مثال بشدت دنبال شرکت‌های مرتبط با ثبت برند می‌گشتم که متأسفانه نتوانستم کسی را پیدا کنم.»
ندا یوسفی -سازنده نقش برجسته‌های چوبی- که از استان سیستان و بلوچستان در این نمایشگاه شرکت کرده بود، حضورش را مثبت ارزیابی می‌کند و می‌گوید: «تیم ما به قصد پیدا کردن لینک‌های صادراتی در این نمایشگاه حاضر شد و توانستیم با کشورهای پاکستان و امارات ارتباط برقرار کنیم.»
او با بیان اینکه برای حضور در این نمایشگاه 20 میلیون تومان اجاره غرفه و 100 میلیون تومان برای حمل و نقل محصولاتش و مسائل جانبی هزینه کرده است، ادامه می‌دهد: «این نمایشگاه برای ما دستاورد مالی نداشت و هزینه‌هایی که برای شرکت در آن صرف کردیم، بالا بود. به طور کلی انتظار داشتیم با گروه‌های تجاری بیشتری ارتباط بگیریم.»
مینا عزیزی -سازنده زیورآلات- هم حضور در پنجمین نمایشگاه توانمندی‌های صادراتی جمهوری اسلامی ایران (2023 IRAN EXPO) را مثبت ارزیابی می‌کند و معتقد است نتایج حضور در این نمایشگاه در آینده مشخص می‌شود.
تجدیدی -هنرمند نقاشی روی چوب- از مشهد در این نمایشگاه شرکت کرده و برای اجاره غرفه 9 متری 25 میلیون تومان هزینه کرده و معتقد است یکی از راه‌های دیده و شناخته‌شدن صنایع‌دستی، برگزاری نمایشگاه‌های مختلف است و نمایشگاه توانمندی‌های صادراتی جمهوری اسلامی ایران هم مفید بود.
او می‌گوید: «هزینه‌ زیادی برای حضور در این نمایشگاه صرف کردم که هیچ‌کدام جبران نشد و باید منتظر مذاکره با لینک‌های صادراتی از جمله کشورهای روسیه و پاکستان باشم تا ببینم به چه نتیجه‌ای می‌رسم.»
هنرمندان صنایع‌دستی شرکت‌کننده در پنجمین نمایشگاه توانمندی‌های صادراتی جمهوری اسلامی ایران (2023 IRAN EXPO) باز هم باید انتظار بکشند تا شاید هزینه‌ها و زمانی که صرف کردند، به نتیجه برسد بلکه بتوانند هنر دست‌هایشان را به رخ دنیا بکشند.

برش

از بین تاجرانی که برای بازدید از نمایشگاه آمده بودند، تعداد محدودی موفق به بازدید از سالن مربوط به صنایع‌دستی شدند، چرا که کسی نبود آنان را هدایت کند