اعتراف مرکز مطالعات امنیت ملی اسرائیل به قدرت بازدارندگی حزب‌الله
نظریه «خانه عنکبوت» همچنان پابرجاست
سیدحسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله لبنان، در سخنرانی اخیر خود که به مناسبت هفتمین سالگرد شهادت مصطفی بدرالدین از فرماندهان حزب‌الله ایراد کرده بود، به موضوعات مختلف از جمله جنگ غزه و تحولات سوریه و لبنان پرداخت. او در بخشی از سخنرانی خود عنوان کرد که نتانیاهو در نبرد غزه به اهدافش نرسید. همچنین انگیزه رژیم صهیونیستی از آغاز تهاجم به نوار غزه را تلاش برای احیای بازدارندگی این رژیم خواند که همه مقامات این رژیم، به تضعیف آن، اذعان کرده‌اند. وی گفت: این بار هم محاسبات نتانیاهو اشتباه بود و مقاومت در غزه با قدرت و انسجام توانست دشمن را در «احیای بازدارندگی» ناکام بگذارد. قبل از جنگ 33 روزه در تابستان سال 1396 سیدحسن نصرالله از مفهوم قرآنی خانه عنکبوت استفاده و اسرائیل را سست‌تر از خانه عنکبوت ارزیابی کرد. این واقعیت تاکنون به‌رغم چالش‌های مختلف پابرجا بوده است. مرکز مطالعات امنیت ملی اسرائیل در گزارشی به ارزیابی خود از مفهوم خانه عنکبوت سیدحسن نصرالله در سال 2006 پرداخته است.
موجودیت صهیونیستی به پایان خود نزدیک است
در ارزیابی این مرکز آمده است: بحران فزاینده داخلی اسرائیل این باور نصرالله را تقویت کرده که آنچه او «موجودیت صهیونیستی» می‌نامد در حال نزدیک شدن به پایان خود است و اعتماد او را تقویت کرده که حزب‌الله می‌تواند آن را به چالش بکشد. این موضوع، ممکن است حزب‌الله را تشویق کند که ارتش اسرائیل را در امتداد مرز شمالی یا حتی در داخل اسرائیل به تحرک وادارد. این مرکز همچنین خاطر نشان می‌کند: بحران داخلی و اعتراضات گسترده در اسرائیل همراه با تشدید عملیات فلسطینی‌ها، این تصور نصرالله را تقویت می‌کند که ضعف داخلی اسرائیل بسیار زیاد است و او را متقاعد می‌کند که حزب‌الله توانایی بازدارندگی و مقابله با اسرائیل را در صورت درگیری نظامی دارد.
نصرالله با استناد به استعاره قبلی خود از خانه عنکبوت در مورد جامعه اسرائیل، اعلام می‌کند که این رژیم در آستانه یک جنگ داخلی است و دولتش به پایان خود نزدیک می‌شود. این برداشت همچنین زمینه‌ساز اختلاف با اسرائیل بر سر توافق با لبنان در مورد مرزهای دریایی است که به نظر حزب‌الله به دلیل تهدیدات این سازمان مبنی بر استفاده از نیروی نظامی علیه اسرائیل (در صورتی که حقوق لبنان را به رسمیت نشناسد) امضا شد.
مرکز امنیت ملی اسرائیل می‌افزاید: ممکن است سیدحسن نصرالله سعی کند اسرائیل را در امتداد مرز و با حملات در داخل اسرائیل (شاید با همکاری فلسطینی‌ها) تحریک کند و از این طریق، اصطکاک بین اسرائیل و حزب‌الله افزایش یابد.
پشتوانه اجتماعی صهیونیسم فرسوده است
وقایع داخلی اسرائیل از زمان تشکیل دولت جدید و مهم‌تر از همه بحران داخلی که شکاف‌ها را در جامعه اسرائیل عمیق‌تر کرده، نشانه‌های آشکاری از ضعف فزاینده اسرائیل را نمود داده است؛ به‌خصوص پیامدهای جدی اقتصادی و سیاسی همراه با افزایش دامنه حوادث تروریستی فلسطین و اختلافات داخلی بر سر چگونگی مقابله با آنها این ضعف را برجسته‌تر می‌سازد.
سیدحسن نصرالله در حالی که در سخنرانی‌های اخیر خود به آشوب داخلی اسرائیل به صراحت اشاره می‌کند، خوشحال است؛ او در 16 فوریه 2023 این وقایع را بحران‌های شدیدی توصیف کرد که ناشی از «دولت احمق فعلی» اسرائیل است؛ بحران‌هایی که آنها را به سمت دو درگیری بزرگ سوق می‌دهد: یکی در داخل اسرائیل و دیگری بین اسرائیل و فلسطینی‌ها؛ درگیری‌هایی که البته پتانسیل سرایت به منطقه را هم دارند. سیدحسن نصرالله گفت که بسیاری از عناصر در اسرائیل (رئیس‌جمهور هرتزوگ، نخست‌وزیران سابق، رؤسای ستاد و همه ژنرال‌ها و مورخان) از نزدیک شدن «جنگ داخلی» صحبت می‌کنند و با نقل از رئیس‌جمهور اسرائیل در مورد یک وضعیت بی‌سابقه و یک وضعیت اضطراری سخن به میان آورد...
به گفته سیدحسن نصرالله، اسرائیل در آستانه یک فروپاشی قرار دارد و شهروندان آن درگیر نگرانی‌های وجودی هستند، زیرا آنها به ارتش، رهبری سیاسی یا سیستم قضایی اعتماد ندارند و نشانه‌هایی از «فرسودگی» و مهاجرت وجود دارد.
وی در سخنرانی خود در 10 مارس تأکید کرد، رویدادهایی تاریخی در جریان است؛ رویدادهایی که باید به‌دقت رصد شوند؛ «رخدادهای اسرائیل، امیدهای زیادی را برمی‌انگیزد» وی همچنین بحران در جامعه اسرائیل را ناشی از وجود مخالفان شدید در منطقه عنوان کرد. به نظر وی، «رژیم صهیونیستی با مبارزات داخلی و تهدیدهای خارجی مواجه است که منجر به نابودی آن می‌شود و بیش از 80 سال دوام نخواهد آورد، مانند پادشاهی‌های یهودی باستانی که بیشتر از آن دوام نیاوردند.»
وی در آن سخنرانی از کشورهای منطقه خواست به تلاش‌های فلسطینی‌ها (به دنبال حمله در مرکز تل‌آویو در 9 مارس) برای نابودی اسرائیل کمک کنند. رؤیای نصرالله، همان‌طور که در مصاحبه‌ای در ژوئیه 2022 آن را توصیف کرد، این است که توده‌ای از اسرائیلی‌ها وسایل خود را بسته‌بندی کرده و اسرائیل را رها کنند تا به خارج از کشور بروند؛ این آرزوی قلبی اوست و به ایده آشنای او می‌پیوندد که اسرائیل، خانه عنکبوتی است که قرار است بزودی منحل و ناپدید شود.
اعتماد به نفس حزب‌الله نشانه چیست؟
به نظر می‌رسد که این احساس اطمینان در پشت تهدیدات نصرالله در ژوئیه تا سپتامبر 2022، قبل از امضای توافقنامه مرزی دریایی بین اسرائیل و لبنان وجود داشت که حزب‌الله در صورت شروع تولید گاز از میدان گازی کاریش، به اسرائیل حمله خواهد کرد. با امضای این توافق، حقوق لبنان تأمین شد و نصرالله احساس موفقیت کرد؛ زیرا تهدیدهای او، بدون استفاده از زور جواب دادند و این درست همان چیزی بود که دولت اسرائیل را شکست داد و آن را وادار کرد تا توافقنامه را مطابق با خواسته‌های لبنان امضا کند.
این اتفاق، به پیشرفت حزب‌الله در ایجاد قابلیت دفاع هوایی لبنان با کمک ایران بیشتر کمک کرد تا از این طریق، فعالیت نیروی هوایی اسرائیل در حریم هوایی لبنان را محدود سازد؛ همچنین اعتماد او به توانایی در مقابله با بازدارندگی اسرائیل و پیروزی در صورت درگیری نظامی آینده را تقویت کرد. افزایش اعتماد نصرالله ظاهراً به حضور اخیر او در کنار عوامل حزب‌الله در نزدیکی مرز با اسرائیل (البته با لباس غیرنظامی) و برپایی برج‌های دیده‌بانی جدید تحت پوشش «سازمان سبز بدون مرز» برمی‌گردد.
تاکنون چندین درگیری با سربازان ارتش اسرائیل که در امتداد مرز کار می‌کردند (تکمیل حصار، تسطیح زمین و علامت‌گذاری مرز) رخ داده است. در 5 مارس، سربازان یونیفل به دنبال ادعای لبنانی‌ها مبنی بر عبور سربازان ارتش اسرائیل که در فعالیت‌های معمول از خط آبی وارد خاک لبنان در نزدیکی روستای عیتا الشعب شده‌اند، جلوگیری کردند و در 7 مارس نیز گزارش‌هایی مبنی بر وقوع یک حادثه مشابه، گزارش شد. در 6 مارس، نصرالله مدعی شد که اسرائیل در تلاش است خط آبی را چند متری جابه‌جا کند، اما لبنان یک ذره زمین را واگذار نمی‌کند. همزمان، حزب‌الله در حال تبلیغ کمپینی در شبکه‌های اجتماعی است که در آن از توانایی‌های جنگجویان خود که می‌توانند به خاک اسرائیل نفوذ کرده و مناطقی در داخل مرزهایش را تحت کنترل درآورند، ستایش می‌کند.
این اظهارات نصرالله که از سوی خود، ایران و دیگر کارشناسان مسائل اسرائیل به شیوه‌های مختلف عنوان می‌شوند، بار دیگر نشان می‌دهد که او تا چه اندازه وقایع اسرائیل را از طریق گزارش‌های رسانه‌ای خودشان رصد می‌کند؛ رصدی که درک او را از وضعیت متزلزل دولت صهیونیستی تقویت می‌کند. نتیجه‌گیری او مبنی بر اینکه بحران داخلی کنونی در حال تضعیف اسرائیل است، اعتماد او را به توانایی حزب‌الله در بازدارندگی ارتش اسرائیل و مقابله موفق با آن افزایش می‌دهد.
بازدارندگی حزب‌الله در برابر اسرائیل
علاوه بر آنچه در بالا گفته شد، با وجود تظاهرات مداوم در اسرائیل، ارزیابی این است که حزب‌الله در حال حاضر علاقه‌ای به درگیری نظامی ندارد. حزب‌الله اگرچه همچنان بر تصمیمات دولت تأثیر می‌گذارد، اما جدای از تشخیص خطرات درگیری‌های گسترده با ارتش اسرائیل برای خود و لبنان، تحت تأثیر وضعیت وخیم لبنان نیز قرار گرفته است؛ لبنانی که بدترین بحران اقتصادی تا به حال را دیده است؛ لبنانی که رنج می‌برد و همچنان با بحران‌های سیاسی و مشکلات حاکمیتی از زمان آخرین انتخابات پارلمانی در ماه مه 2022 و بویژه در ماه‌های اخیر، مواجه است. به همین خاطر حزب‌الله سعی می‌کند که تهدیدات خود را به شیوه نرم پیش ببرد تا بتواند راه‌حل‌های خود را با توجه به مشکلات داخلی لبنان دنبال کند.
در این شرایط، نصرالله به راهبردی که در سال‌های اخیر او را در قبال اسرائیل هدایت کرده، اعتقاد دارد؛ برقراری «معادله بازدارندگی» بین حزب‌الله و ارتش صهیونیستی. اقدامات حزب‌الله و اظهارات اخیر دبیرکل آن را نیز باید در راستای تقویت جایگاه عمومی این سازمان به عنوان مدافع لبنان تفسیر کرد؛ در درجه اول برای بازدارندگی اسرائیل و تغییر قوانین بازی در زمین، هوا و دریا.
برش
سیدحسن نصرالله؛ مطمئن تر از همیشه
به نظر می‌رسد که این احساس اطمینان در پشت تهدیدات نصرالله در ژوئیه تا سپتامبر 2022، قبل از امضای توافقنامه مرزی دریایی بین اسرائیل و لبنان وجود داشت که حزب‌الله در صورت شروع تولید گاز از میدان گازی کاریش، به اسرائیل حمله خواهد کرد. با امضای این توافق، حقوق لبنان تأمین شد و نصرالله احساس موفقیت کرد؛ زیرا تهدیدهای او، بدون استفاده از زور جواب دادند و این درست همان چیزی بود که دولت اسرائیل را شکست داد و آن را وادار کرد تا توافقنامه را مطابق با خواسته‌های لبنان امضا کند.