چرا امریکایی‌ها از سفر رئیس جمهور به سوریه عصبانی هستند؟
معادلات شکست خورده واشنگتن
سیدظفر مهدی
خبرنگار
ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران بامداد پنجشنبه در توئیتی با، به کار بردن جمله مشهور «عصبانی باش و از عصبانیت بمیر» خطاب به همتای امریکایی خود ودانت پاتل اشاره کرد. پاتل روز چهارشنبه به خبرنگاران در واشنگتن گفت که «تعمیق روابط» میان تهران و دمشق باید «نگرانی بزرگی» نه تنها برای ایالات متحده و شرکایش، بلکه برای جهان ایجاد کند. کنعانی هم در ادامه پاسخ به اظهارات پاتل نوشت: البته خشم رژیم منحوسی که شاخ آن در سوریه و کل منطقه توسط ایران و محور مقاومت شکسته شده و باید به حضور تهاجمی خود در سوریه پایان دهد، طبیعی است. اما سؤال اینجا است که چرا امریکایی‌ها نسبت به سفر ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهور به سوریه عصبانی و ناراحت هستند؟
پاسخ ساده است؛ مجتمع نظامی-صنعتی امریکا پس از سال‌ها حمایت از گروه‌های تروریستی و مزدوران با هدف سرنگونی بشار اسد، با شکستی ننگین در سوریه مواجه شده است. روز چهارشنبه، رئیس‌جمهور اسلامی ایران در دمشق، 13 سال پس از سفر قبلی رئیس‌جمهور ایران به این کشور عربی، مستقیماً برای دیدار با همتای سوری خود رفت. اسد نه مانند صدام حسین از چاله زیرزمینی بیرون آمد و نه مانند معمر قذافی از لوله تخلیه بیرون کشیده شد. وی میزبان این مقام بازدیدکننده در کاخ زیبای ریاست جمهوری خود بود.
برخلاف صدام و قذافی، «متحدان» غرب که در نهایت سرنگون شدند، اسد از حمایت ایران و محور مقاومت برخوردار بود تا در مقابل قدرت‌های غربی و مزدوران آنها ایستادگی کند. ایران به دوستان و متحدان خود خیانت نمی‌کند؛ موضوعی که اسد نیز روز چهارشنبه به آن اذعان کرد.
اسد در دیدار با رئیس جمهور با تشکر از حمایت قاطع و تزلزل‌ناپذیر ایران گفت: «شما نه تنها از ما حمایت سیاسی و اقتصادی کردید، بلکه با خون خود از ما حمایت کردید». رئیس‌جمهور نیز در پاسخ، از سوریه به‌دلیل «دستیابی به پیروزی (در جنگ) با وجود تهدیدها و تحریم‌ها» تمجید و در عین حال بر ادامه حمایت ایران از دمشق تأکید کرد. چنین رخدادهایی برای امریکایی‌ها سنگین و غیرقابل هضم است و به همین علت نفرت آنها را برمی‌انگیزد؛ زیرا آنها تلاش زیادی برای پروژه سرنگونی دولت سوریه کردند و در این راستا سرمایه‌گذاری زیادی را هم انجام دادند.
کشورهای عربی که بعضی از آنها روابط پررنگی هم با ایالات متحده دارند، برای عادی‌سازی روابط خود با سوریه در صف ایستاده‌اند. این در حالی است که پاتل روز چهارشنبه به خبرنگاران گفت دولت بایدن به شرکا و متحدان خود در منطقه به وضوح گفته است که از عادی‌سازی روابط با دمشق حمایت نمی‌کند. یک روز پیش از آن، آنتونی بلینکن، وزیر خارجه امریکا به همتای مصری خود گفته بود کسانی که با دولت اسد ارتباط برقرار می‌کنند، باید به دقت بررسی کنند که این تلاش‌ها چه نسبتی با نیازهای مردم سوریه دارد.
این واقعیت که «همپیمانان عرب واشنگتن»، از جمله مصر، در ماه‌های اخیر مجموعه‌ای از اقدامات را با هدف نزدیک شدن به سوریه انجام داده‌اند، بلینکن و دوستانش را عصبانی کرده است.
هفته آینده هم ترکیه، سوریه، ایران و روسیه برای پیشبرد گفتمان عادی‌سازی با تمرکز بر احیای کامل روابط دیپلماتیک بین دمشق و آنکارا در مسکو ملاقات خواهند کرد. در حال حاضر صحبت‌هایی در مورد برنامه‌ریزی اقتصادهای بزرگ خلیج فارس از جمله عربستان سعودی برای سرمایه‌گذاری در پروژه‌های زیرساختی مهم در کشور ویران شده از جنگ به‌عنوان بخشی از تلاش‌های بازسازی وجود دارد.
ایران پیش از این به دولت بشار اسد در راستای بازسازی کشور ویران شده از جنگ تحمیلی یک دهه‌ای امریکا و متحدان دولتی و غیردولتی‌اش متعهد شده است. کنعانی روز دوشنبه در نشست خبری هفتگی خود گفت: سوریه در حال ورود به مرحله بازسازی است و ایران در این مرحله نیز در کنار سوریه خواهد بود. هنگامی که ایران و سوریه در روز چهارشنبه مجموعه‌ای از توافقنامه‌های همکاری، از جمله یک پیمان استراتژیک بلندمدت را امضا کردند، ناراحتی و ناامیدی در کریدورهای قدرت واشنگتن به طور چشمگیری افزایش یافت.
رئیس‌جمهور روز چهارشنبه در دیدار با بشار اسد از سهم بزرگ شهدای بزرگی چون سردار قاسم سلیمانی در رهایی کشور از چنگال داعش یاد کرد و خطاب به اسد گفت: روابط ایران و سوریه با خون شهدای عزیز ما به‌ویژه شهید حاج قاسم سلیمانی گره خورده است و این نام نماد ثبات و استحکام روابط دو کشور است؛ این یعنی اگرچه سردار شهید حاج قاسم سلیمانی با توطئه‌های امریکایی‌ها به شهادت رسید، اما تأثیر اقداماتش هنوز هم ادامه دارد و در موضوعات مختلف خود را نشان می‌دهد؛ موضوعی که امریکا از درک و تحلیل آن ناتوان بوده است.