زهره صفاری
خبرنگار

روسیه در سهمگین‌ترین حملات هوایی خود در ماه‌های اخیر، شهرهای مختلف اوکراین را زیر آتش گرفت و آژیر خطر را در کی‌یف به صدا درآورد. این در شرایطی بود که حدود 24 ساعت پیش از این عملیات شی‌جین‌پینگ سرانجام به درخواست غرب برای میانجی‌گری پاسخ داد و در تماس تلفنی با ولودیمیر زلنسکی برای مذاکرات صلح، تدارکات اولیه را فراهم آورد. این گفت‌و‌گو مورد استقبال کرملین نیز قرار گرفت.
به گزارش رسانه‌های روسی، مسکو برای این عملیات بزرگ برنامه‌ریزی کاملی انجام داده بود، به طوری که تنها واکنش مؤثر اوکراین به این حملات که پرتاب چندین موشک بود، نتوانست کارآمد باشد. بنا بر اعلام وزارت دفاع روسیه، ناوهای مسکو که مجهز به سلاح‌های دقیق دوربرد بودند، یک روز پیش از این عملیات بزرگ هوایی به نیروهای ذخیره ارتش اوکراین حمله کرده و مانع از پیشروی واحدهای دریایی کی‌یف به سوی مناطق عملیاتی شدند. با این تدارکات، پس از 51 روز آرامش در اوکراین، آژیر خطر در ساعت چهار‌و‌یک دقیقه صبح دیروز در کی‌یف به صدا درآمد و پدافند هوایی و نیروهای نظامی این کشور به حال آماده‌باش درآمدند.
به نوشته اسپوتنیک، بیشترین حملات به مناطق غربی اوکراین بوده است که به گفته منابع نظامی با موشک‌های ایکس101 و ایکس555 روسیه از شهرهای کورسک و ورونژ روسیه شلیک شده بودند.
 واحدهای توپخانه نیروهای مرکز ارتش روسیه در اطراف منطقه کراسنولیمانسک نیز حدود 130 هدف متعلق به ارتش اوکراین را منهم کردند.
در همین حال تاس نوشت نیروهای روسی چهار منطقه در آرتیومووسک و پارا تروپرز را تحت کنترل درآوردند و موفق به خلع‌سلاح نظامیان در این بخش‌ها شدند. در حملات دیروز دست‌کم 14 نفر کشته و ده‌ها نفر مجروح شدند.
ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین در پی این حملات با انتشار تصاویر ویرانی‌ها در توئیتی، از جامعه جهانی خواست برای توقف روسیه وارد عمل شوند. وی با اشاره به تخریب 10 ساختمان در این بمباران نوشت:«این شرایط تنها با تحریم‌های جهانی پایان می‌پذیرد و به همین دلیل باید این تنگنا برای روسیه بیشتر شود.»
در همین حال به گزارش شبکه خبری الجزیره، اوکسی رزنیکوف، وزیر دفاع اوکراین از آماده‌سازی این کشور برای حملات متقابل علیه روسیه خبر داد.
 این در شرایطی است که گفته می‌شود بخشی از محموله تسلیحات سنگین وعده‌داده شده غرب به اوکراین، رسیده است. وی در تأیید این امر گفت:«اوکراین تجهیزات پیشرفته بسیاری دریافت کرده است که در میان آنها تسلیحات موسوم به «مشت آهنین» نیز قرار دارد.»
همزمان با رجزخوانی‌های اوکراین، رسانه‌های روسی نیز از ورود تسلیحات روسی به میدان جنگ خبر داده‌اند که به دلیل رادارگریز بودن می‌توانند برای ارتش کی‌یف نامرئی باشند. از جمله این تجهیزات تانک‌های بدون سرنشین تی14 است که با فناوری استتار ویژه، امواج رادار را جذب و همزمان آنها را دفع و پراکنده می‌کند. این در حالی است که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه در نشست اخیر خود دستور راه‌اندازی خط تولید انبوه پهپادهای پیشرفته را داده است.
 
استقبال از میانجی‌گری چین
رئیس‌جمهور چین پس از چند هفته از سفر مکرون و اورسلا فان درلاین به این کشور و درخواست‌ها برای میانجی‌گری در نبرد شرق اروپا، سرانجام یک روز پیش از بزرگ‌ترین عملیات هوایی روسیه در اوکراین، در تماسی تلفنی با ولودیمیر زلنسکی اعلام کرد پکن با ارسال نمایندگان ویژه، مذاکرات صلح با اوکراین را بزودی آغاز خواهد کرد.
پس از این مکالمه، زلنسکی نسبت به اظهارات همتای چینی‌اش ابراز امیدواری کرد و گفت:«این مکالمه می‌تواند تأثیر شگرفی در تقویت روابط دوجانبه دو کشور داشته باشد.»
در عین حال این مذاکرات مورد استقبال دیگر مقامات اوکراینی نیز قرار گرفت و وزیر اقتصاد زلنسکی نیز تداوم این روند را برای پایان عملیات نظامی روسیه ضروری خواند. سرهی مارچنکو گفت:«من نمی‌توانم تصویر کاملی از آینده این مذاکرات ارائه کنم اما شک ندارم تداوم این مذاکرات برای ما بسیار مهم است. ما به خوبی اهمیت روابط با چین را درک می‌کنیم چراکه توسعه این روابط می‌تواند پکن را از حمایت صرف از روسیه دور کند.»
وی همچنین تأکید کرد:«چین هرگز بهترین دوست ما نخواهد بود و امریکا، گروه هفت و همه همپیمانان اوکراین حامی ما هستند اما نزدیک شدن به چین می‌تواند فرصت توقف جنگ را فراهم آورد.»
به نوشته سی‌ان‌بی‌سی، ینس استولتنبرگ، دبیر کل ناتو نیز با وجود استقبال از این شرایط تأکید داشت:«ما این اقدام را تحسین می‌کنیم اما حقیقت این است که این مکالمه نمی‌تواند این واقعیت را که چین همچنان حاضر به محکوم کردن عملیات روسیه نیست، انکار کند.»
با وجود این شرایط، میانجی‌گری پکن به شکلی مبهم از سوی کرملین تأیید شد:«ما به پایان نبرد بسیار نزدیک شده‌ایم اما پیش از آن باید اهداف مهم مسکو از جمله تسلط کامل بر دونباس محقق شود.»
 
ابهام در انگیزه پکن
به‌رغم استقبال‌ها از طرح میانجی‌گری چین، تحلیلگران اوکراینی همچنان نسبت به جایگاه میانجی‌گری پکن و توانایی این کشور برای پایان بحران در شرق اروپا با دیده تردید می‌نگرند و نگران آن هستند که هر گونه توافق صلح یا آتش‌بس با وساطت چین، شرایط برای تغییر مرزهای اوکراین و سلطه روسیه بر مناطق الحاق شده را مسجل کند.
از طرفی از آنجا که این تماس کمی پس از موضع‌گیری جنجالی دیپلمات چینی در فرانسه علیه اوکراین شده است، آن را فرصتی برای منحرف کردن توجهات از این اظهارنظر و تأیید احترام پکن بر حریم سرزمینی کشورهای سابق اتحاد جماهیر شوروی می‌دانند. از سوی دیگر کارشناسان معتقدند ایفای نقش پکن به‌عنوان حامی صلح در اوکراین، می‌تواند سبب جدایی متحدان اروپایی و امریکایی اوکراین از یکدیگر شود. الکساندر گابویف، کارشناس کارنگی صلح بین‌المللی در این باره گفت:«تلاش برای ایجاد فاصله میان امریکا و شرکای اروپایی یک هدف مهم است که نقش‌آفرینی مؤثر چین برای صلح می‌تواند آن را محقق کند.»
 این در حالی است که به زعم شماری دیگر از ناظران، برخی از سیاستمداران اروپایی نیز ترجیح می‌دهند چین به‌عنوان میانجی در جنگ اوکراین حضور نداشته باشد تا نفوذ غول‌آسیای این کشور در قاره سبز از آنچه اکنون به واسطه اقتصاد قدرتمند آن وجود دارد، بیشتر نشود.