برای زلزله زدگان نسخه روانی نپیچید!
دکتر مریم سامانی
استاد دانشگاه و روانشناس بالینی
کنارشان به عنوان میهمان نشسته‌ام. بیشتر دوست دارم به آنچه می‌گویند گوش دهم. یکی ازدوستان که زنی میانسال و اهل مطالعه است، می‌گوید: نادر را یادتان می‌آید. تنها بازمانده خانواده‌اش از زلزله بم بود. می‌دانید که مرا خیلی قبول دارد و سال‌هاست هر کاری از دستم بر آمده برایش کرده‌ام، اما نمی‌دانم چرا نادر نمی‌خواهد دست از این روش بردارد و دائم از تلاش و کار طفره می‌رود، اصلاً انگیزه‌ای ندارد. همسرش می‌گوید: سال‌هاست به تو می‌گویم نکن ولی فایده‌ای ندارد و به گوش تو نمی‌رود. نادرعادت به این دارد که تو به فکر او باشی. بقیه افرادی که نادر را می‌شناسند حرف‌های مرد را تأیید می‌کنند وآن خانم می‌گوید: برای همین بود که آخرین بار به او گفتم نادر اگر خودت را تغییر ندهی، اگرعوض نشوی، اگر انگیزه‌ات را بالا نبری، دیگر به من تلفن نزن. من را فراموش کن.تو باید خودت را پیدا کنی. باید پیشرفت کنی. افراد از این دست توصیه‌ها را روزانه به همدیگر در حوزه رفتار با همسر، فرزند، همکار و... دارند ولی این توصیه‌ها را چقدر باید جدی گرفت؟ در مورد نادر که همه عزیزانش را در حادثه زلزله از دست داده و به لحاظ روانی دچاراختلال استرس پس از سانحه (PTSD) و افسردگی شده است، نمی‌توان با دستور دادن، نسخه پیچیدن یا مثال آوردن از دیگران که فلانی را ببین از تو خیلی بیشتر سختی کشیده و... کمک کرد. خیلی از این توصیه‌ها آسیب‌های زیادی را بر جا می‌گذارند.برای یک فرد افسرده و فردی که دچار اختلال استرس پس از سانحه شده است با این تصور که او تنبل و سوء‌استفاده‌گر است، برچسب زدن کار اشتباهی است، کاش به جای خط و نشان کشیدن، نسخه پیچیدن و از روی علائم ظاهری برحسب تشخیص‌های غیرعلمی مسیر مشخص کردن، به این باور برسیم و قبول کنیم اگر چه در یک زمینه خاص شاید صاحب نظر باشیم، ولی در بسیاری از زمینه‌ها تخصص نداریم و بهتر است پس از شنیدن صحبت دیگران، به جای نشان دادن راه و مسیرازهم بخواهیم به متخصص مراجعه کند. خوب زندگی کردن و حال خوب نیاز به شناخت نقشه روانی هر فرد دارد که این نقشه روانی تحت تأثیر آسیب‌های دوران کودکی، ویژگی‌های شخصیت و ژنتیک قرار دارد و این نقشه روانی در اتاق درمان و با حضور یک روانشناس بالینی کالبد شکافی می‌شود و فرد را به گنج سلامت روان، ارتباط و حال خوب می‌رساند.بر این اساس لطفاً دیگربه کسی مشاوره روانشناسی ندهید.