گردهمایی پیشکسوتان فرهنگ و تاریخ در پاسداشت دهه‌ها خدمات ارزنده زنده‌یاد پرویز اذکایی
عالمی جامع‌الاطراف و ایران شناسی بی‌بدیل
گروه فرهنگی/ مرکز همایش‌های سازمان اسناد و کتابخانه ملی، امروز میزبان جمعی از پیشکسوتان فرهنگ در پاسداشت دهه‌ها خدمات ارزنده زنده‌یاد پرویز اذکایی است، مورخ و پژوهشگر سرشناسی که چندی قبل با زندگی وداع
گفت.
زندگی حرفه‌ای اذکایی تنها به موارد یادشده محدود نمی‌‌شد و او در دیگر عرصه‌هایی نظیر جغرافیا و فلسفه نیز از چهره‌های نامدار کشورمان است.
سخنرانی در کنگره‌های داخلی و خارجی مختلف
زنده‌یاد پرویز اذکایی به گواه منتقدان و اهالی کتاب از جمله استادانی است که تنها در یک بخش صاحبنام نبود، آنچنان که دیگر بزرگانی همچون محمود جعفری دهقی، مورخ و پژوهشگر زبان‌های باستانی از اذکایی با عناوینی همچون عالمی جامع‌الاطراف و ایران‌شناسی بی‌بدیل یاد می‌کنند. از این نویسنده و پژوهشگر حوزه فرهنگ، تاریخ و فلسفه، آثار متعددی در ارتباط با کتاب‌شناسی، رجال‌شناسی و تاریخ علم به یادگار مانده است.
پرویز اذکایی فروردین سال 1318 در همدان متولد شد، تحصیلات مدرسه‌اش را در همان استان سپری کرد و بعد از پایان خدمت نظام وظیفه به عنوان متصدی کتابخانه کار خود را آغاز کرده و چندی بعد هم مشغول تدریس در مدارس ملی همدان می‌شود. آن‌‌طور که در زندگینامه اذکایی آمده، وی مدتی هم برای مطالعه تاریخ و معارف قدیم عازم حوزه‌های علمیه می‌شود و دست به یادگیری دروس مذهبی می‌زند.
اذکایی به واسطه ملاعلی معصومی همدانی معروف به «آخوند همدانی» مدتی نیز با برخی روزنامه‌ها همچون «نهیب غرب»، «مبارز همدان» و «پیک اسلام» همکاری می‌کند. هر چند او در نهایت برای تحصیلات دانشگاهی در رشته تاریخ عازم پایتخت شده و مشغول تحصیل در دانشگاه تهران می‌شود.
فعالیت‌های رسانه‌ای اذکایی در سال‌های مذکور نیز محدود نشده و سردبیری مجله‌ای فرهنگی را به عهده می‌گیرد. با وجود انتصاب وی برای بخشداری یکی از شهرهای استان فارس، در نهایت برای دنبال کردن علاقه‌مندی‌های شخصی‌اش تصدی‌گری بخش عربی کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران را به عهده می‌گیرد، اما خیلی زود آن را رها کرده و تحت عنوان کارشناس متون تاریخی مرکز مردم‌شناسی ایران به وزارت فرهنگ وقت اعزام می‌شود.
اذکایی از جهات مختلفی منشأ اثر بوده، از جمله تشکیل کنگره‌های سالانه تحقیقات ایرانی در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران که برای حدود یک دهه عضویت دائمی آن را بر عهده می‌گیرد.
حضور در کنگره‌های علمی داخلی و خارجی و ارائه مقاله و سخنرانی نیز یکی دیگر از مشخصه‌های زندگی علمی این محقق و پژوهشگر را تشکیل می‌دهد؛ کنگره‌هایی با مضامینی همچون جشنواره جهان اسلام. تحصیلات دانشگاهی وی تنها به ایران محدود نمی‌شود، او برای مدتی هم مأمور به تحصیل در دانشگاه منچستر انگلستان می‌شود و دوره دکترای خود را در بخش مطالعات شرقی با رساله«جغرافیای تاریخی همدان» با موفقیت به پایان می‌رساند.
معلم، پژوهشگر و مورخی نامدار
از آنجا که بخش قابل توجهی از پژوهش‌های علمی اذکایی به تاریخ اسلام و جهان تشیع مرتبط می‌شود او طی دهه‌های اخیر در هیأت علمی دایرة‌المعارف تشیع، دایرة‌المعارف اسلامی (دانشنامه جهان اسلام) و دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی هم عضویت داشته است. انتشار «تفسیر مفاتیح‌الاسرار شهرستانی» یکی از آثاری است که به همت اذکایی و در نتیجه همین همکاری‌ها در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌گیرد. اذکایی طی دهه‌های گذشته هرگز زادگاهش، همدان را فراموش نمی‌کند، فهرست‌نویسی نسخ خطی کتابخانه مرکزی دانشگاه بوعلی سینای همدان و همچنین تدریس رشته‌های معارف اسلامی و علوم اجتماعی در دانشگاه‌های همدان از دیگر فعالیت‌های وی در این زمینه به شمار می‌آید.
اذکایی را یکی از شاخص‌ترین بیرونی‌شناسان ایران(ابوریحان) می‌دانند که پژوهش‌های مفصلی در این رابطه انجام داده که حاصل آن انتشار آثار متعددی است.
به سبب پژوهش‌هایی که وی درباره تاریخ و فرهنگ استان همدان انجام داده او را با عنوان «پدر تاریخ همدان» می‌شناسند، استاد و اندیشمندی که چهره ماندگار تاریخ و فلسفه ایران‌زمین محسوب می‌شود. گفتنی است، بیش از ۴۰۰ عنوان اثر به همت وی منتشر شده که عبارتند از: ۴۰ کتاب و ۷۰ رساله علمی و بقیه آنها نیز گفتارهای بلند و کوتاهی هستند که در دایرةالمعارف‌ها و نشریات تخصصی منتشر شده‌اند.
پرویز اذکایی، جمعه ۲۵ فروردین‌ماه بر اثر بیماری در بیمارستان بوعلی همدان درگذشت و دو روز بعد هم با مشایعت جمعی از اهالی فرهنگ به آغوش خاک سپرده شد. آیین بزرگداشت زنده‌یاد استاد پرویز اذکایی، ساعت 10 صبح امروز در تالار قلم مرکز همایش‌های سازمان اسناد و کتابخانه ملی، با حضور پژوهشگران و متولیان فرهنگی برگزار می‌شود.