بازگرداندن بودجه به ریل اصلی
مسعود میرکاظمی طی 20 ماه ریاست بر سازمان برنامه و بودجه عملکرد قابل قبولی از خود برجای گذاشت
مسعود میرکاظمی، پس از 20 ماه ریاست بر سازمان برنامه و بودجه کشور به عنوان قلب و مغز اقتصاد کشور در روز 22 فروردین‌ماه جاری از این سازمان خداحافظی کرد تا داوود منظور که ریاست سازمان امور مالیاتی را برعهده داشت، جایگزین وی شود.
نگاهی به عملکرد میرکاظمی در دوره تصدی بر سازمان برنامه و بودجه نشان از تحولات بزرگی است. این درحالی است که دولت سیزدهم در شرایط نامطلوبی اقتصاد کشور را از دولت قبل تحویل گرفت که برطرف کردن ناترازی‌های گذشته بار سنگینی را بر دوش آن گذاشته بود. دولت سیزدهم در شرایطی دولت را تحویل گرفت که در همان ابتدا باید 534 هزار میلیارد تومان مجموع سود و اصل اوراق‌های فروخته شده در سنوات گذشته را طبق سررسید پرداخت می‌کرد، در سال گذشته ماهی 12 هزار میلیارد تومان و در سال‌جاری ماهی 15 هزار میلیارد تومان باید برای تسویه اوراق پرداخت می‌کرد. نتیجه عملکرد هشت‌ساله دولت گذشته، رشد اقتصادی چهارصدم درصدی، نرخ بهره‌وری منفی، نرخ بیکاری ۱۶ درصدی، نرخ سرمایه‌گذاری منفی، کاهش صادرات و از دست‌دادن میدان‌های صادراتی، تورم بالای ۵۰ درصد و افزایش ضریب جینی و شکاف طبقاتی بود.
اما با وجود تمام مشکلاتی که در بودجه سال‌های گذشته وجود داشت، مسعود میرکاظمی توانست با همکاری سایر وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های دولتی، اتفاق مهمی را رقم بزند. این اتفاق، عدم استقراض از منابع بانک مرکزی پس از یک دهه بود. در واقع دولت و سازمان برنامه و بودجه توانست در مدت کوتاهی و با انتظام بخشی به درآمدها و مصارف بودجه، بودجه را از استقراض از منابع بانک مرکزی رها کند؛ اقدامی که نتایج آن را می‌توان در شاخص‌های اقتصاد کلان کشور نیز مشاهده کرد. دولت با تمرکز بر کاهش ریخت‌وپاش‌ها و حذف هزینه‌های غیرضروری و البته افزایش درآمدها، توانست کشور را به‌گونه‌ای اداره کند که علاوه بر پرداخت تعهدات دولت قبل و تسویه اوراق مشارکت به میزان ۱۵ هزار میلیارد تومان در ماه، سراغ چاپ پول و استقراض از بانک مرکزی نرود و کشور را با کمترین تنش اداره کرد.
هرچند دولت سیزدهم در ابتدای فعالیت خود در شهریورماه 1400 مجبور بود بودجه تدوینی دولت دوازدهم را اجرا کند و دولت دوازدهم در همان چهارماهه نخست این سال تنخواه 54 هزارمیلیارد تومانی بانک مرکزی را خرج کرده بود؛ ولی در ادامه کار دولت موفق شد تا با وجود تمام کاستی‌ها و ناترازی‌ها، عملکرد قابل قبولی از بودجه سال 1400 به نمایش بگذارد. براساس گزارش تفریغ بودجه سال ۱۴۰۰دیوان محاسبات، میزان تحقق منابع و مصارف بودجه کل کشور نسبت به مصوب قانون بودجه کل کشور حدود 93 درصد است.
تحقق ۷۲ درصدی بودجه عمرانی سال ۱۴۰۰
دولت سیزدهم در سال ۱۴۰۰ بالاترین رشد سالانه پرداخت‌های عمرانی در دو دهه اخیر را ثبت کرد. پرداخت‌های عمرانی در سال ۱۴۰۰ به بیش از ۱۳۶ هزار میلیارد تومان رسید که ۷۶ درصد بیشتر از رقم سال ۱۳۹۹ بود. بدین ترتیب افزایش ۷۶ درصدی پرداخت‌های عمرانی در یک سال، در ۲۰ سال اخیر بی‌سابقه بوده است. این در حالی است که در 8 سال دولت قبل، طی ۲ سال ۱۳۹۸ و ۱۳۹۴ رشد سالانه پرداخت‌های عمرانی منفی شده بود. متوسط سالانه پرداخت‌های عمرانی دولت گذشته ۴۱.۴ هزار میلیارد تومان و مجموع ۸ سال آن دولت، ۳۳۱ هزار میلیارد تومان بود. عمده تخصیص بودجه عمرانی سال ۱۴۰۰ پس از روی کار آمدن دولت رئیسی انجام گرفت. در سال ۱۴۰۰ بیش از مجموع دو سال آخر دولت قبل، بودجه عمرانی پرداخت شد.
علاوه بر این، دولت موفق شد با افزایش چشمگیر درآمدهای نفتی، زمینه عدم استقراض را فراهم کند. طبق گزارش بانک مرکزی، میزان درآمد نفتی ایران در سال 1400 به 38 میلیارد و 723 میلیون دلار رسید که این میزان نسبت به درآمد سال 1399، بیش از 84 درصد افزایش یافته است.
تحقق ۹۷ درصدی منابع
بودجه ۱۴۰۱
در نخستین بودجه تدوینی دولت سیزدهم نیز آمار حاکی از عملکرد قابل قبول سازمان برنامه و بودجه است. به طوری که در بودجه 1401 منابع و مصارف بودجه 97 درصد محقق شده است. سازمان برنامه و بودجه کشور با رعایت نظم و انضباط مالی، موفق شد بدون استقراض و ایجاد بدهی جدید، ۳۱۲ هزار میلیارد تومان اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای را تأمین و پرداخت کند که عملکرد ۱۲۰ درصدی را نشان می‌دهد.
همچنین در بودجه سال گذشته وصول ۴۷۱ هزار میلیارد تومان درآمدهای مالیاتی نشان‌دهنده تحقق ۱۰۴ درصدی این بخش از درآمدهای بودجه است.
در سال ۱۴۰۱، درآمدهای عمومی شامل مالیات، عوارض گمرکی و سود سهام دولت به میزان ۴۷۱.۷ هزار میلیارد تومان وصول شد که به‌اندازه ۱۰۴ درصد مصوب بودجه محقق شد.
در بخش واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای، از محل فروش اموال دولت، نفت، گاز و میعانات گازی رقم مصوب ۵۵۴.۸ هزار میلیارد تومان بود که با عملکرد ۴۵۰.۷ هزار میلیارد تومانی، ۸۱ درصد تحقق رخ داد. از این میزان، درآمدهای پیش‌بینی‌شده از محل فروش نفت، میعانات گازی و خالص صادرات گاز به میزان ۸۵ درصد محقق شد.
درباره مصارف بودجه ۱۴۰۱ نیز جمع اعتبارات هزینه‌ای مصوب، در مجموع ۱۰۱۴ هزار میلیارد تومان بود که در عمل ۹۹۸ هزار میلیارد تومان یعنی ۹۸ درصد آن محقق شد.
تحقق ۹۷ درصدی منابع
بودجه ۱۴۰۱
در نخستین بودجه تدوینی دولت سیزدهم آمار حاکی از عملکرد قابل قبول سازمان برنامه و بودجه است. به طوری که در بودجه 1401 منابع و مصارف بودجه 97 درصد محقق شده است