نفیسه امامی
خبرنگار

صنعت خوراک دام یکی از صنایع مهم در تولید پروتئین کشور است. میزان خودکفایی کشورمان در تولید نهاده‌های دامی 25 درصد است و بخش مهم دیگری از نهاده‌ها از طریق واردات تأمین می‌شود. این در حالی است که وزارت جهاد کشاورزی در دولت سیزدهم برنامه‌های ویژه‌ای برای کاهش وابستگی به واردات نهاده‌های دامی را که در حدود 75 درصد آن به کشور وارد می‌شود، در دست انجام دارد.
بر اساس آخرین داده‌های آماری تا پایان بهمن ماه سال گذشته 13 میلیون و 137هزار و 967 تن نهاده دامی (ذرت، جو و کنجاله سویا) وارد کشور شده است که نسبت به دوره مشابه سال 1400 به لحاظ وزنی 18 درصد کاهش را تجربه کرده اما از نظر ارزشی تغییری نداشته است.
فرامک عزیز کریمی، مدیرکل دفتر غلات و محصولات اساسی وزارت جهاد کشاورزی در گفت‌و‌گو با «ایران» درباره امکان افزایش تولید نهاده‌های دامی و کاهش وابستگی واردات به آنها گفت: نهاده‌های دامی در بخش زراعت شامل ذرت، جو و کنجاله دانه‌های روغنی می‌شود. ذرت محصولی تابستانه و آب بر است که از دهه 60 در سطح وسیع به کشور وارد شد و با توجه به ظرفیت آب و خاک در طول سال‌های گذشته تا کمتر از 500 هزار هکتار در کشور به تولید آن اختصاص داده شده است.
وی ادامه داد: ذرت به دو شکل ذرت دانه‌ای و ذرت علوفه‌ای یا سیلویی مورد استفاده قرار می‌گیرد. نیاز کشور به ذرت دانه‌ای 8 تا 9 میلیون تن و نیاز به ذرت سیلویی در حدود 17 تا 18 میلیون تن است. واردات ذرت سیلویی با توجه به حجم و ملاحظات قرنطینه‌ای به کشور امکانپذیر نیست و به همین علت سال قبل 18 میلیون تن در کشور به تولید رسید. 
عزیزکریمی اضافه کرد: واردات ذرت دانه‌ای برخلاف ذرت سیلویی به کشور انجام می‌شود. این محصول آب‌بر است به طوریکه به ازای هر 8 میلیون تنی که وارد می‌شود، 12 هزار متر مکعب آب مجازی به کشور وارد می‌گردد زیرا به‌دلیل دوره رشد طولانی‌تر ذرت دانه‌ای 20 درصد بیشتر از ذرت سیلویی آب مصرف می‌کند. وی با بیان اینکه 60 درصد نیاز به جو در کشور تولید می‌شود، افزود: با اجرای طرح جهش تولید در دیمزارها، میزان تولید جو افزایش پیدا می‌کند و می‌توان تولید آن را تا 90 درصد بالا برد.
عزیزکریمی درباره استفاده از کنجاله‌ها برای نهاده‌های دامی گفت: کنجاله‌ها از دانه‌های روغنی تأمین می‌شود درحالی که 90 درصد روغن به کشور وارد می‌شود اما بر اساس طرح ویژه‌ای می‌خواهیم کشت پاییزه برای تولید کلزا را در دستور کار قرار دهیم تا حدود 45 درصد کنجاله در داخل تولید شود. وی سیاست وزارت جهاد کشاورزی برای کاهش واردات را جایگزین کردن محصولات دیگر به جای نهاده‌ها عنوان کرد و افزود: در سال‌های مختلف به علت تخصیص ارز ترجیحی واردات نهاده‌های دامی به یکی از اصلی‌ترین کالاها تبدیل شد، اما وزارتخانه به دنبال جایگزین کردن محصولات دیگری است. یکی از این موارد سورگوم دانه‌ای است که برای تولید، آب کمتری مصرف می‌کند و در خاک با کیفیت پایین‌تر هم کشت می‌شود.
 مدیرکل دفتر غلات و محصولات اساسی وزارت جهاد کشاورزی ادامه داد: تریتیکاله، انواع ارزن‌ها و ماشک‌ها از جمله سایر محصولاتی هستند که می‌توانند جایگزین ذرت تا حدی در جیره طیور شوند. وزارت جهاد برای رشد تولید نهاده‌های دام و طیور در حال توسعه و برنامه‌ریزی است تا 50 درصد از نیاز کشور را در داخل تأمین کند، اما این مسأله نیاز به حمایت دارد. عزیزکریمی با تأکید بر اینکه اصلی‌ترین مسأله در افزایش تولید نهاده‌های دامی، اطمینان کشاورز از خرید آن به قیمت مناسب و قراردادی است، گفت: کشاورز نباید دغدغه فروش محصول تولید شده را داشته باشد بلکه باید از خرید آن مطمئن باشد. ضمن اینکه وزارت جهاد کشاورزی هم نرخ خرید تضمینی برای خرید محصولات کشاورزی تعیین کرده است ولی ما به دنبال آن هستیم تا اتحادیه‌ها به طور مستقیم با کشاورزان قرارداد ببندند.مدیرکل دفتر غلات و محصولات اساسی وزارت جهاد کشاورزی در پایان تأکید کرد: درصورت وجود ملزومات و حمایت‌های لازم می‌توان وابستگی به واردات نهاده‌های دامی را تا 50 درصد کاهش داد و این امر را تا 5 سال آینده محقق کرد.