وقتی دیوار بیان صادقانه احساسات فرو می‌ریزد
هنر در خدمت درمان
منبع: INTEGRIS Health
مترجم: ماندانا ملاعلی
یک روز بعدازظهر در یک مرکز توانبخشی معتادان در اوکلاهما دو گروه از درمان‌جویان ، به سختی مشغول کار روی یک پروژه بودند. آنها با استفاده از لوازم کاردستی مانند مقوا، تفنگ‌های چسب حرارتی، پاک‌کننده لوله و...، مشغول ساختن خانه بودند.
تیم اول خانه‌ای با پایه محکم ساخت. تیم دیگر برای ساختن خانه خود از نوار استفاده کرد و «استخر» ساخته شده از سنگ‌های رنگی را روی سقف خانه قرار داد. این خانه البته خراب شد.
مایکل جی. هانس، مدیر خدمات بالینی این مرکز درمانی می‌گوید: «در طول تمرین، دیدید که اعضای تیم برای حل مسأله گردهم می‌آیند. هر یک از افراد تیم نقش و مسئولیت خاصی را بر عهده گرفتند. اما چالش فقط ساخت خانه نبود؛ تمرینی بود برای کمک به آنها در یادگیری. ما با بیماران در مورد اینکه چه چیزی باعث فروپاشی آن خانه شده است صحبت کردیم. ما در مورد پیوندهای ضعیف یک سازه ساختمانی و وزن بیش از حدی که استخر روی پشت بام بر پایه‌های خانه تحمیل می‌کند با درمان‌جویان صحبت کردیم و آنها متوجه شدند که اعتیاد نقش اضافه بار بر پایه‌های یک خانه را بازی می‌کند. اضافه باری که خانه را ویران می‌کند. بنابراین، ما برگشتیم و خانه جدید را با پایه‌های محکم تقویت کردیم و اضافه بار را هم از پشت بام برداشتیم.»
در این پروژه هنری خانه نمایانگر زندگی درمان‌جویان بود. اعتیاد اضافه باری بود که روابط بین اجزای خانه را سست و ناپایدار می‌کرد و ستون‌های خانه را می‌شکست. شاید بدون این پروژه، درمان‌جویان با این صراحت متوجه نمی‌شدند که اعتیاد چه بر سر زندگی‌شان آورده است.
هنر درمانی یکی از ابزارهای متعددی است که برای درمان اعتیاد در مراکز ترک اعتیاد استفاده می‌شود.
البته بین استفاده از هنر در درمان و خود هنر درمانی تفاوت وجود دارد. استفاده از هنر در درمان معمولاً به استفاده از هنر به عنوان وسیله‌ای برای رسیدن به هدف اشاره دارد. با این حال، هنر درمانی بر فرایند خلاقیت به عنوان یک ابزار درمانی متمرکز است.
هانس می‌گوید که مزایای استفاده از هنر درمانی شگفت‌انگیز است. این فرایند می‌تواند به بیماران کمک کند تا احساسات خود را از طریق ابزارهای غیرمخرب ابراز کنند.
هنر درمانی به بیماران کمک می‌کند تا عزت نفس خود را بهبود بخشند، اعتیاد را مدیریت کنند، استرس را کاهش دهند، علائم اضطراب و افسردگی را بهبود بخشند و با زندگی دور از الکل و مواد مخدر کنار بیایند.
علاوه بر این، هنر به فرد این امکان را می‌دهد که ایده‌ها و احساسات خود را به‌صورت غیر کلامی بیان کند. بسیاری از بیماران در حالت عادی در بیان صادقانه احساسات خود تردید دارند اما در یک پروژه هنری این احساسات را به راحتی بیان می‌کنند.
هانس می‌گوید: «ما خدمات خلاقانه زیادی مانند طبل درمانی، هنر و ذهن آگاهی را ارائه می‌دهیم.» هنردرمانی تا حد زیادی در روانپزشکی و برای درمان اعتیاد به مواد مخدر و الکل مورد استفاده قرار گرفته است. استفاده از این شیوه درمانی در حال گسترش است حتی در مراکز درمان سوختگی، کلینیک‌های درمان سرطان و برای بهبودی تروما از هنر درمانی استفاده می‌شود.
بسیاری از افراد در دوران کودکی خود خاطرات خوبی از کلاس هنر دارند. انگیزه خلق چیزی زیبا باعث می‌شود کودکان برای ساعاتی هر چند کوتاه از زوال زندگی روزمره فاصله بگیرند و به کودکان این فرصت را می‌دهد که به خلاقیت خود اجازه ظهور دهند.
بیان صادقانه احساس
درمان‌جویان بطور عادی در بیان احساسات واقعی خود مشکل دارند. فرایند خلق آثار هنری به افرادی که در حال درمان یا بهبود هستند کمک می‌کند براحتی از احساسات خود بگویند. به آنها اجازه می‌دهد تا افکار و احساسات خود را به روشی کاملاً متفاوت بیان کنند. اگرچه هنر درمانی ممکن است در میان گزینه‌های درمانی متعدد، محبوب‌ترین نباشد، اما می‌تواند گام مهمی در سفر درمان‌جویان به سمت شفا باشد.
واقعیت این است که بیشتر درمان‌هایی که در طول درمان اعتیاد استفاده می‌شوند، ماهیت کلامی دارند، از جمله مشاوره فردی، جلسات گروهی، برنامه‌های 12 مرحله‌ای و سایر اشکال گفتار درمانی. در حالی که این رویکردها برای برخی از افراد مؤثر نیست زیرا بیان کردن افکار و احساسات دردناک در قالب کلمات بسیار دشوار است.
در این موارد، تقویت یک برنامه درمانی استاندارد با درمان‌های مکمل، از جمله هنر درمانی، می‌تواند تفاوت بزرگی در ارتقای درمان ایجاد کند. شاید بپرسید هنر درمانی چیست؟ انجمن هنر درمانی امریکا، هنر درمانی را این چنین تعریف کرده است: «یک حرفه یکپارچه بهداشت روان و خدمات انسانی که زندگی افراد، خانواده‌ها و جوامع را از طریق هنر پویا، فرایند خلاق، نظریه روانشناختی کاربردی و تجربه انسانی در یک رابطه روان درمانی غنی می‌کند.»
هنر درمانی برای بهبود عملکردهای شناختی و حسی- حرکتی، تقویت عزت نفس و خودآگاهی، پرورش انعطاف‌پذیری عاطفی، ارتقای بینش، تقویت مهارت‌های اجتماعی، کاهش و حل تعارضات و پریشانی و پیشرفت تغییرات اجتماعی و زیست محیطی استفاده می‌شود.
این شکل از درمان بویژه زمانی مفید است که قربانیان تروما یا آزار و اذیت در بیان احساسات خود مقاومت می‌کنند. شرکت‌کنندگان به‌جای تلاش برای توصیف احساسات خاص یا انتخاب کلمات مناسب، توانایی بیان احساسات خود را با استفاده از یک رسانه بصری بدست می‌آورند. با درگیر کردن بدن خود با تصویری که در ذهن خود به دنبال به تصویر کشیدن آن هستند، یکپارچگی و ارتباط بین خود فیزیکی و عاطفی خود را ارتقا می‌دهند، چیزی که اغلب در اثر ضربه یا سایر تجربیات منفی زندگی شکسته شده است.
یک مطالعه نشان می‌دهد که صنایع دستی یا خلق آثار هنری باعث افزایش ترشح دوپامین، که به عنوان یک محرک طبیعی ضد افسردگی در بدن است می‌شود. سوءمصرف مداوم مواد مخدر بدن را از تولید سطح کافی دوپامین باز می‌دارد، اما جلسات منظم هنردرمانی ممکن است به بازیابی سطح طبیعی دوپامین خون و تقویت احساس شادی کمک کند.
تحقیقات بیشتر نشان می‌دهد که هنر درمانی می‌تواند با کاهش سطح کورتیزول، اضطراب را در شرکت‌کنندگان کاهش دهد. این شیوه درمانی می‌تواند به کاهش ناراحتی و استرسی که اغلب همراه با ترک است کمک کند.