همزمان با طرح احتمال ارسال جنگنده های ائتلاف غرب به اوکراین، مسکو این اقدام را آغاز جنگ روسیه با ناتو دانست
شوک گسترش جنگ در اروپا
زهره صفاری
خبرنگار
مذاکرات غرب برای ارسال جنگنده به کی‌یف برای تقویت این کشور در جبهه علیه روسیه در حالی به اجماع نهایی نزدیک به نظر می‌رسد که مسکو در اوکراین با موفقیت‌هایی پیش می‌رود و گروه روسی واگنر از محاصره کامل شهر باخموت و کنترل روس‌ها بر این شهر پس از ماه‌ها تلاش پرده برداشته است.
به گزارش سی‌ان‌ان، گرچه هنوز تصمیم غرب برای ارسال جنگنده به نتیجه نرسیده است اما مقامات اوکراینی ارسال سیگنال مثبت در این رابطه را آغاز کرده‌اند به طوری که اولکسی رزینوکف، وزیر دفاع اوکراین در مصاحبه اخیر خود به روزنامه بیلد آلمان گفت: «من شک ندارم که کشورهای غربی به‌رغم مقاومت برخی از متحدان‌شان، ارسال جنگنده‌ها به اوکراین را قطعی خواهند کرد و کی‌یف دست‌کم دو یا سه نوع جنگنده دریافت می‌کند.» این خوشبینی در شرایطی است که شرکای غربی اوکراین برای آغاز آموزش خلبانان اوکراینی برای هدایت جنگنده‌ها چراغ سبز نشان داده و تأکید داشته‌اند که گام بعدی تقویت سیستم دفاعی اوکراین از طریق ارسال جنگنده‌ها خواهد بود. حتی در این راستا به نوشته آسوشیتدپرس، اسلواکی نیز آمادگی خود را برای ارسال 10 جنگنده میگ 29 اعلام کرده و اگر تصمیم غرب در این حوزه نهایی شود به عنوان نخستین کشور عضو ناتو، جنگنده‌ها را به اوکراین خواهد فرستاد.
این تنش‌آفرینی بدون شک برای روسیه غیرقابل پیش‌بینی نبوده و همواره برای مقابله با آن اعلام آمادگی کرده است. به نوشته اسپوتنیک، این بار نیز دیمیتری مدودف موضع قطعی کشورش را اعلام کرد و ارسال هواپیماهای ناتو به کی‌یف را ورود ائتلاف غرب به جنگ روسیه نامید. معاون رئیس شورای امنیت ملی روسیه در کانال تلگرامی خود نوشت: «کارشناسان غربی اذعان کرده‌اند زمانی که متخصصان ناتو، اوکراینی‌ها را در استفاده از تسلیحات نظامی آموزش می‌دهند می‌توان آن را دخالت مستقیم ناتو در کنار اوکراین در جنگ علیه روسیه دانست. در عین حال اگر هواپیماهای ناتو در آینده توسط ارتش آن مثلاً در خاک لهستان نیز حفاظت و صیانت شود، بازهم به منزله دخالت مستقیم ائتلاف در جنگ مقابل روسیه است و عواقب بسیاری خواهد داشت.»
او همچنین به عملیات خرابکارانه اوکراین در منطقه بریانسک که پیش‌تر استاندار آن اعلام کرده بود، یک گروه خرابکار اوکراینی به این استان نفوذ کرده و به سمت خودروهای مردم شلیک کرده و دو نفر را کشته‌اند، اشاره کرد و گفت: «این اتفاقات نشان می‌دهد، امریکا، ناتو و اتحادیه اروپا از زباله‌های تروریستی که غیرنظامیان را هدف می‌گیرند، حمایت می‌کنند. این کشورها شریک چنین اقدامات تروریستی هستند و رهبران‌شان حامی مستقیم تروریست‌ها هستند.» در واکنش به حوادث بریانسک ولادیمیر پوتین نیز در نشستی در دانشکده خلبانی گفت: «اقدام خرابکارانه اوکراین در منطقه حومه‌ای بریانسک اقدامی تروریستی بود. آنها به خوبی می‌دانستند که خودروی مورد حمله نظامی نیست و حتی غیرنظامیان و کودکان را در آن دیدند اما باز هم خودرو را به گلوله بستند. اما این اقدام نئونازی‌های اوکراینی بی‌جواب نخواهد ماند و ما فشار بر آنها را بیشتر می‌کنیم.» دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین نیز به خبرنگاران گفت: «بدون شک این عملیات تروریستی بررسی خواهد شد تا با انجام اقدامات لازم، از تکرار آن در آینده جلوگیری شود.» وزارت خارجه روسیه نیز ناتو را عامل کشتار بریانسک معرفی کرد.
این کشمکش‌ها در شرایطی است که به نوشته الجزیره، یوگنی پریگوژین، رهبر نیروهای واگنر روسیه در پیامی ویدیویی محاصره کامل شهر باخموت اوکراین را توسط نیروهای روسی تأیید کرده است و نظامیان کی‌یف تنها یک راه برای خروج در اختیار دارند. به نوشته تاس، یک فرمانده اوکراینی نیز شامگاه پنجشنبه اعلام کرده بود که آخرین گروه عملیاتی خود در حال عقب‌نشینی از باخموت در بهترین زمان ممکن هستند. این فرمانده در پیامی ویدیویی در تلگرام گفت: «امروز دوم مارس، واحد پرندگان مادیار دستور تخلیه فوری باخموت را برای حضور در جبهه‌ای دیگر دریافت کردند.» اما در عین حال او حاضر به بیان جزئیات بیشتر و حتی دلیل این عقب‌نشینی نشد.
حاشیه‌ای قوی‌تر از متن
گرچه نشست وزرای اقتصادی گروه 20 در دهلی‌نو با محوریت غالب جنگ اوکراین آغاز شد اما اعضا نتوانستند در محکومیت روسیه به توافق دست یابند و در نهایت بیانیه پایانی این نشست بدون هیچ گونه اشاره‌ای به بحران شرق اروپا منتشر شد. در این میان حتی درخواست غربی‌ها برای تعلیق عضویت روسیه در این نشست اقتصادی نیز به بن‌بست خورد و جوزپ بورل، مسئول روابط خارجی اتحادیه اروپا نیز تلویحاً مخالفت خود را با این درخواست اعلام کرد. بورل گفت: «شما نمی‌توانید دم از روابط متقابل بزنید و همزمان خواستار اخراج روسیه از نشست جی 20 باشید. اینها با هم در تناقض است. ضروری است راه‌های مذاکره و دست‌کم شنیدن اظهارات دیگران را باز نگه داریم.»
اما این تنها اتفاقات این نشست نبود و در حاشیه آن سرگئی لاوروف و آنتونی بلینکن وزرای خارجه روسیه و امریکا برای نخستین بار از زمان آغاز عملیات نظامی مسکو دیداری با یکدیگر داشتند؛ دیداری که گرچه به مذاکره مؤثر نینجامید اما دارای اهمیت بود. نکته جالب توجه اینکه، بیانیه‌های دو کشور درباره این دیدار نیز متفاوت بود. از یکسو جان کربی، سخنگوی کاخ سفید مدعی بود دیدار اتفاقی وزرای خارجه روسیه و امریکا بیشتر 10 دقیقه طول نکشید اما از سوی دیگر ماریا ساخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه مواضع خصمانه امریکا و تمایل واشنگتن به تشدید تنش‌ها را علت مذاکره نکردن دو وزیر خارجه عنوان کرد.
دوئل متفاوت
در شرایطی که آنتونی بلینکن تریبون جی 20 را با ژستی صلح‌طلبانه برای محکوم کردن روسیه در اختیار گرفته بود، سرگئی لاوروف، همتای روسی‌اش کشورهای غرب را متهم به کنار گذاشتن سیاست دیپلماسی و رو آوردن به تهدید و تنش کرد. لاوروف با این کنایه که «اگر موضع غرب در اوکراین ریاکارانه نیست پس من هم وزیر خارجه نیستم»، گفت: «اگر تصور می‌کنیم که امریکا حق دارد هر کشوری در جهان مانند یوگسلاوی، عراق، لیبی و سوریه آن هم ده‌ها کیلومتر دورتر از خاک خود را به عنوان تهدید منافع ملی خود تلقی کرده بنابراین می‌توانید هر سؤالی را بپرسید. اما ما درباره جایی دور صحبت نمی‌کنیم، حرف ما درباره مرزهای‌مان است؛ مرزهایی که قرن‌ها است در آن زندگی می‌کنیم. به عبارت دیگر اگر این رفتار امریکا استاندارد دوگانه نیست، پس من هم وزیر خارجه نیستم.»
به نوشته الجزیره، لاوروف در ادامه در جمع خبرنگاران هشداری نیز به غرب داد و گفت: «ما دیگر به هیچ کشور غربی اجازه انفجار خط لوله‌های‌مان را نخواهیم داد.» این هشدار در شرایطی داده شد که مسکو غربی‌ها و در رأس آنها امریکا را مسئول انفجار خط لوله نورداستریم در ماه سپتامبر می‌داند و خواستار تحقیقات جهانی در این باره شده است.
خبر پلاس
دستگیری دو امریکایی به خاطر معامله با روسیه
دادستانی امریکا اعلام کرد دو مرد از اهالی کانزاس را به اتهام صادرات غیرقانونی فناوری هوایی به روسیه و پشتیبانی این تجهیزات در این کشور بازداشت کرده است. به گزارش آسوشیتد پرس، سریل گرگوری بویانوفسکی و داگلاس رابرتسون همچنین با اتهامات جاسوسی، صادرات کالاهای ممنوعه بدون مجوز، تحریف واقعیت و قاچاق کالا برخلاف قوانین امریکا در انتظار محاکمه به سر می‌برند. دادستانی امریکا تأکید کرده است که دو متهم این پرونده مالک شرکت فناورانه بوده‌اند و با آگاهی از ممنوعیت اقدام‌شان این معامله را انجام داده‌اند. آنها از سال 2020 این فعالیت تجاری را آغاز کرده و ادامه داده‌اند. در صورت اثبات اتهام این دو متهم این پرونده، بیش از 35 سال حبس در انتظار آنها خواهد بود