زهرا کشوری
دبیر گروه زیست‌بوم

برخلاف تکذیب صدور اخطاریه برای ساکنان بافت تاریخی شیراز توسط وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور آمار‌ها ی محمد مهدی کلانتری، دبیر انجمن علمی مرمت دانشگاه علم و صنعت ایران و مسئول کارزار «درخواست ثبت ملی بافت تاریخی شیراز» در گفت‌وگو با «ایران» نشان می‌دهد هم شهرداری بافت تاریخی شیراز(منطقه 8) برای 33 پلاک تاریخی در مسیر امامزاده ابراهیم‌ تا حرم مطهر شاهچراغ اخطاریه تخلیه صادر کرده، هم سازمان راه و شهرسازی نزدیک به 30 پلاک تاریخی بین آستانه تا شاهچراغ را به تملک خود درآورده است! این تملک‌ها در همان خط پیشنهادی پژوهشگاه میراث فرهنگی و کارگروه اتفاق افتاده است! البته صدور اخطاریه‌ها توسط شهرداری بافت تاریخی شیراز هم توسط شهردار منطقه 8 شیراز در نشست خبری دیگری تکذیب می‌شود اما یکی از اخطاریه‌های امضا شده توسط «علی مصلی‌نژاد» شهردار منطقه 8 در همین گزارش انتشار یافته است.

برنامه راه و شهرسازی برای تملک 100 پلاک تاریخی
 تملک‌ها از خرداد ماه جاری توسط سازمان راه و شهرسازی در حالی در خط پیشنهادی پژوهشگاه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شروع شده است که مسئولیت پیشنهاد این خط را نه رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی می‌پذیرد نه معاون میراث فرهنگی کشور. با وجود این، نقشه این خط، پیوست مصوبه کمیسیون ماده 5 استان فارس است که به امضای «مؤید محسن‌نژاد» مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان فارس رسیده است! زیر نقشه آن هم نوشته شده است؛ بر اساس خط پیشنهادی پژوهشگاه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و کارگروه ویژه! در این مسیر 100 پلاک تاریخی وجود دارد که پیشتر سازمان راه و شهرداری اعلام کرده است هزینه خرید آنها تأمین شده! مصیب امیری، رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کشور در پاسخ به اعتراض‌ها می‌گوید او به دلیل سال‌ها مدیریت بر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان فارس وظیفه بررسی تمام مسیرهای مطرح شده در بافت تاریخی شیراز را بر عهده گرفته اما اعتقاد دارد که بهترین راه برای حل مسأله، انتخاب نظر مشاور سازمان راه و شهرسازی در طرح 57 هکتاری حرم شاهچراغ(ع) است تا این سؤال همچنان بی‌پاسخ بماند که پس خط پیشنهادی به نام پژوهشگاه میراث فرهنگی را چه کسی به کمیسیون ماده 5 برده، مصوبه آن را هم گرفته و سازمان راه و شهرسازی استان هم بر اساس آن، تملک خانه‌های تاریخی و واجد ارزش مسیر را شروع کرده است!؟

تملک بافت تاریخی در میان تکذیبیه‌ها
تکذیبیه‌ها از تهران تا شیراز هم خیال فعالان حوزه میراث فرهنگی را از بابت آنچه قرار است بر سر بافت تاریخی شیراز در طرح 57 هکتاری شیراز بیاید، راحت نکرد. صدور اخطاریه‌ها و تملک پلاک‌های تاریخی بافت مذهبی اطراف حرم شاهچراغ(ع) و امامزاده‌های دیگر در حالی توسط مسئولان از جمله میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور، شهرداری منطقه 8 شیراز، سازمان راه و شهرسازی استان و... تکذیب می‌شود که در اخطاریه‌های امضا شده توسط مصلی‌نژاد شهردار منطقه 8 نسبت به برخی ساکنان آمده است: «با توجه به اینکه شهرداری شیراز قصد اجرای پروژه تعریض گذر و توسعه حرم مطهر امامزاده ابراهیم(ع) را دارد و با توجه به اینکه ملک جنابعالی در مسیر اجرای طرح و پروژه فوق قرار دارد، لذا خواهشمند است ظرف مدت یک هفته برای تعیین تکلیف و ارائه مدارک از قبیل سند مالکیت، کارت شناسایی، قبوض شهری و غیره به واحد املاک شهرداری منطقه8 به آدرس بلوار زینبیه، نبش خیابان آستانه واحد املاک مراجعه کنید.»
همچنین تکذیب صدور اخطاریه و تملک پلاک‌های تاریخی در حالی از سوی مسئولانی که یکی از مهم‌ترین وظایف‌شان حفظ بافت تاریخی شیراز است، ادامه دارد که به گفته کلانتری که خود در بافت شیراز حضور داشت، آن روز که مدیرکل روابط عمومی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور بدون حضور حتی یک خبرنگار از رسانه‌های سراسری به همراه «مصیب امیری» رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری کشور در بافت تاریخی حضور یافت، برخی ساکنان با در دست داشتن اخطاریه‌هایی از طرف شهرداری منطقه 8 دست به اعتراض زدند. این افراد ساکنان پلاک‌های تاریخی یا واجد ارزش در مسیر امامزاده ابراهیم تا شاهچراغ بودند. روی پلاک بناهای آنها شماره‌گذاری و نوشته شده است: «اهالی محل هرچه سریع‌تر به شهرداری مراجعه کنند.» تصویر یک گزارش امروز هم به این موضوع اختصاص یافته است. شهرداری منطقه 8 شیراز در حالی برای ساکنان این مسیر اخطاریه صادر کرده است که «مصیب امیری» رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی به «ایران» می‌گوید:«‌نه وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به شهردار چنین اجازه‌ای داده است و نه مصوبه‌ای از سوی کمیسیون ماده 5 استان صادر شده!»

تکذیب مصوبه‌ای تصویب شده!
«امیرحسین جمشیدی» مدیر کل دفتر فنی استانداری هم در جمع رسانه‌های محلی در بافت شیراز می‌گوید: «مصوبه کمیسیون ماده 5 هنوز تصویب نشده و در حال گذراندن مراحل تصویب است.» این در حالی است که نامه «محمدهادی ایمانیه» استاندار فارس به «محمدحسن اسدی»، شهردار شیراز نشان می‌دهد که مصوبه به تصویب کمیسیون ماده 5 رسیده است. ایمانیه در نامه خود به اسدی می‌نویسد: «با عنایت به‌ بند 15 مصوبات سفر مورخ 22 مهر 1401 هیأت دولت به استان فارس ابلاغی به وزیر محترم راه و شهرسازی مبنی بر اینکه «تهیه و تصویب طرح تفصیلی مجموعه 57 هکتاری حرم مطهر شاهچراغ از طرف شورای عالی شهرسازی و معماری به شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان تفویض گردد» به پیوست مصوبه مورخ 25/2/1401 کمیسیون ماده 5 شهر شیراز موضوع طرح تفصیلی مجموعه 57 هکتاری پیرامون حرم مطهر حضرت شاهچراغ(ع) منضم به نقشه ممهور به مهر دبیرخانه کمیسیون ماده 5 و همچنین بند یک مصوبه شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان مورخ 19/9/1401 (موضوع نامه شماره 523399- 27/9/1401 سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی فارس) ابلاغ می‌گردد. بدیهی است هرگونه اجرای پروژه عمرانی، صدور پروانه ساختمانی، صدور عدم خلاف یا پایان کار و تهیه نقشه‌های تفکیکی باید طبق طرح تفصیلی مصوب و ضوابط ساختمانی و شهرسازی آن باشد و در صورت مغایرات به تصویب کمیسیون طرح‌های تفصیلی برسد.»
محمدمهدی کلانتری، دبیر کمیته میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی اتحادیه انجمن‌های علمی دانشجویی معماری، مرمت و شهرسازی ایران به «ایران» می‌گوید: «اگر این مصوبه وجود نداشت پس چطور سازمان راه و شهرسازی از خرداد شروع به تملک خانه‌های تاریخی کرده است؟» او خبر بدتری هم دارد: «تملک‌ها تنها به پایین خط پیشنهادی پژوهشگاه میراث فرهنگی و کارگروه ویژه محدود نمی‌شود و راه و شهرسازی تملک پلاک‌های بالای خط را هم در برنامه دارد.»

تکذیب حرف‌های تکذیب شده!
حرف‌های«محمودرضا طالبان» مدیرکل راه و شهرسازی فارس نشان می‌دهد برخلاف آنچه جمشیدی مدیرکل دفتر فنی استانداری می‌گوید طرح 57 هکتاری، مصوبه کمیسیون ماده 5 را بر اساس خط پیشنهادی میراث فرهنگی و کارگروه ویژه دارد. طالبان در نشست خبری با رسانه‌های محلی شیراز می‌گوید: «در سفر استانی هیأت دولت در مهر 1400 تهیه و تصویب طرح به استان تفویض اختیار شد و ما طبق این تفویض اختیار، کمیسیون ماده 5 را تشکیل داده‌ایم. تولیت حرم برای اتصال حرم شاهچراغ(ع) به سیدعلاالدین حسین(خط پیشنهادی پژوهشگاه میراث فرهنگی) محدوده‌ای با عرض 150 متر می‌خواست که من به شخصه گفتم چنین طرحی را امضا نخواهم کرد، چون صدای فعالان و دوستداران میراث فرهنگی بلند خواهد شد. ما در نهایت یک خط بینابین را مشخص کردیم که انتظارات هر دو طرف برآورده شود. در واقع ما بین بد و بدتر گزینه بد را انتخاب کردیم. بر طبق این مصوبه با توجه به تفویض اختیار آن از خرداد ماه تملک‌های این محدوده را شروع کردیم و هیچ کار خلاف قانونی انجام نشده است.» حالا تملک‌های راه و شهرسازی در بالا و پایین خط پیشنهادی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و کارگروه ویژه در جریان است تا همچنان خواب فعالان میراث فرهنگی برای نجات بافت تاریخی، مذهبی و ارزشمند شیراز آشفته شود!

انتشارنامه مخالفت رستم قاسمی با تخریب بافت تاریخی شیراز

 سال گذشته و به دنبال مصوبه هیأت دولت برای تفویض اختیار به استاندارها، تفویض اختیار و تصمیم‌گیری درباره بافت تاریخی شیراز به استاندار فارس به اعتراض و نامه‌نگاری مرحوم رستم قاسمی، وزیر پیشین راه و شهرسازی منجر می‌شود. قاسمی پس از پیروز حناچی دومین مسئول وزارت راه و شهرسازی است که خواستار حفظ بافت تاریخی شیراز شده است. قاسمی در نامه خود در تاریخ 22 مهر ماه سال 1400 به «محمدهادی ایمانیه» استاندار فارس می‌نویسد: «با عنایت به سفر اخیر هیأت دولت به استان فارس و پیرو جلسه مورخ 17 مهر 1400 در شهر شیراز، در خصوص طرح تفصیلی محدوده پیرامون حرم مطهر حضرت شاهچراغ(ع) و نظر به اهمیت طرح محدوده مذکور از بابت تأمین نیازهای توسعه آستان‌های مقدس در عین صیانت از حقوق مالکانه ساکنان و مجاوران و حفاظت از بافت تاریخی شیراز و با توجه به تأکید مقام معظم رهبری در خصوص ضرورت خدمات‌رسانی به زائران و مجاوران (در حکم انتصاب تولیت آستان مقدس شاهچراغ) و پیشگیری از تبعات زیانبار مبتلابه سایر شهرهای زیارتی، خواهشمند است دستور فرمایید مطابق فرایند تعیین شده در مصوبه مورخ 22/4/1394 شورای عالی شهرسازی و معماری که به آن استانداری ارسال گردیده است، طرح تهیه شده به کارفرمایی سازمان مجری ساختمان‌ها و تأسیسات دولتی و عمومی در اولین جلسه کمیسیون ماده 5 استان مطرح و نتیجه در اسرع وقت برای بررسی و تصویب در شورای‌عالی شهرسازی و معماری به معاونت شهرسازی و معماری وزارت متبوع ارسال شود.» رونوشت این نامه به معاون شهرسازی و معماری کشور، مدیرعامل سازمان مجری ساختمان‌ها و تأسیسات دولتی و عمومی، معاون برنامه‌ریزی و مدیریت منابع و مدیرکل راه و شهرسازی فارس ارسال شده است.