سرانجام روز گذشته مرکز مبادله ارز و طلای کشور به عنوان مهم‌ترین بخش از سیاست جدید ارزی کشور متولد شد تا آنطور که مسئولان بانک مرکزی می‌گویند جایگزین بازار آزاد ارز شود. با آغاز به کار ایران مرکز اتفاقات متعدد و مهمی در بازار ارز کشور رخ داد. از یک سو فروش ارز توسط دلالان ممنوع شد و از طرف دیگر فروش ارز سهمیه‌ای با کارت ملی نیز متوقف شد تا از این پس متقاضیان ارزهای خدماتی برای تأمین ارز خود در سرفصل‌های تعیین شده به سامانه مرکز مبادله ارز و طلای کشور مراجعه کنند.
 
کشف اولین قیمت
با آغاز به کار رسمی این مرکز، اولین کشف قیمت اسکناس دلار در مرکز مبادله ارز و طلای ایران ۴۱ هزار و ۵۴۹ تومان و نرخ حواله دلار ۳۶ هزار و ۱۳۰ تومان اعلام شد. این در حالی است که نرخ ارز در بازار غیررسمی نزدیک به ۵۰ هزار تومان اعلام شده است. بدین ترتیب با کشف قیمت اسکناس دلار در بازار مبادله ارز ایران در سطح ۴۱۵۴۹ تومان، نرخ ارز نسبت به بازار غیررسمی بیش از ۸ هزار تومان کمتر است.
 
تعیین نرخ ارز براساس متغیرهای بنیادین اقتصاد
رئیس کل بانک مرکزی در آیین رونمایی از مرکز مبادله ارز و طلای ایران گفت: نرخ ارز در مرکز مبادله ارز و طلای ایران مبتنی بر منابع و مصارف ارزی کشور و همچنین براساس متغیرهای بنیادین اقتصاد کشور تعیین می‌شود. محمدرضا فرزین اضافه کرد: یکی از برنامه‌های ما راه‌اندازی این مرکز بود که متأسفانه به دلیل مسائل نرم‌افزاری این امر با کمی تأخیر محقق شد، چراکه می‌خواستیم کار را با قدرت آغاز کنیم. رئیس شورای پول و اعتبار با ارائه گزارشی درخصوص شرایط ارزی کشور تصریح کرد: در حال حاضر که 50 روز از قبول مسئولیتم در بانک مرکزی می‌گذرد، 6.5 میلیارد دلار برای واردات کالاهای اساسی اختصاص یافته است که این مهم نسبت به سال گذشته 40 درصد بیشتر بوده و نرخ آن نیز صرفاً 17 درصد افزایش داشته است. وی افزود: سامانه نیما که مربوط به ارز حواله‌ای است و شامل منابع ارزی اصلی کشور است همچنان فعالیت خود را ادامه می‌دهد. فرزین با بیان اینکه مرکز مبادله ارز و طلای ایران، برای سهولت در تأمین ارز و ایجاد نرخ مرجع ایجاد شده است، تصریح کرد: نرخ‌های بازار آزاد عمدتاً به دلیل انتظارات تورمی به وجود آمده و عوامل مختلفی در آن دخیل است. البته بسیاری از این موارد که موجب افزایش و التهاب نرخ ارز در بازار ارز شده است در حیطه وظایف بانک مرکزی نیست، به همین دلیل باید جایگزینی را برای آن در نظر گرفت تا تمام فعالان اقتصادی در آن شرکت کنند و نرخ در آن کشف شود. وی خاطرنشان کرد: ما از لحاظ ذخایر ارز با هیچ محدودیتی برای تأمین نیازهای ارزی کشور مواجه نیستیم و از لحاظ وضعیت ارزی و تراز تجاری مثبت از شرایط مطلوبی برخورداریم. اما آنچه بازار را به هم ریخته است فرایند انتظارات تورمی است. رئیس کل بانک مرکزی درباره برنامه‌های آتی مرکز مبادله ارز و طلای ایران گفت: در تلاشیم این مرکز به مرکز اصلی مبادله ارز و طلای کشور بدل شود و در برنامه‌های آتی از ابزارهای جدید ارز و طلا استفاده کنیم. برای مثال ابزار فیوچر، ابزار فوروارد و سلف ارز و ابزاری فردایی است. البته بازار فردایی غیرقانونی اعلام شده و عملیاتی که امروز تحت عنوان بازار فردایی در بازار آزاد انجام می‌شود مورد تأیید ما نیست.
فرزین درباره نحوه تعیین نرخ ارز در این مرکز گفت: نرخ ارز در مرکز مبادله ارز و طلای ایران مبتنی بر منابع و مصارف ارزی کشور و همچنین براساس متغیرهای بنیادین اقتصاد کشور تعیین می‌شود. نرخ اسکناس نیز متناسب بر همین امر تعیین می‌شود و سامانه نیما نیز همچنان برای کالاهای اساسی به قوت به فعالیت خود ادامه خواهد داد.
وی با بیان اینکه اگر ارز به ثبات و آرامش برسد می‌توانیم سایر شاخص‌های اقتصاد کلان را نیز به تعادل و ثبات برسانیم، تأکید کرد: وضعیت منابع ارزی کشور سال آینده و بر اساس مذاکرات و گشایش‌های ارزی که در راه است بهتر از امسال خواهد بود. وی افزود: مرکز مبادله ارز و طلای ایران با تمام ابزارهایی که برای آن پیش‌بینی شده و دریافت کمک‌های فکری صاحبنظران تبدیل به بازار آزاد ارز خواهد شد تا بانک مرکزی نیز مدیریت بازار را از این طریق انجام دهد؛ این مرکز نقطه‌ای برای شروع‌حکمرانی جدید ارزی است و از تمام نظرات به منظور بهبود و تقویت این بازار نیز بهره‌مند خواهیم شد.
 
مهم‌ترین تحولات ارزی از دیروز
براساس توضیحات امیرهامونی مدیر پروژه مرکز مبادله ارز و طلای ایران، همزمان با راه‌اندازی این مرکز تصمیمات تازه‌ای در بازار ارز گرفته شده که شامل موارد زیر می‌شود:
ارز ۵ هزار یورویی که مردم می‌توانستند با کارت ملی از صرافی‌ها و بانک‌های منتخب دریافت‌ کنند، حذف شد.
از امروز دلالان کنار خیابان نمی‌توانند ارز بفروشند.
بانک‌ها و صرافی‌های بانکی نمی‌توانند ارز بفروشند.
ارز مسافرتی پس از تأیید مدارک، بعد از گیت فرودگاه علاوه بر باجه‌های بانک ملی، از طریق خودپردازهایی که برای اولین بار توسط این بانک تجهیز شده‌اند به متقاضیان پرداخت خواهد شد.
برای مسافرت‌های زمینی ۳۰۰ یورو و مسافرت‌های هوایی ۵۰۰ یورو اختصاص داده شده است. همچنین به ازای هر کامیوندار ۴۵۰۰ یورو ارز در نظر گرفته‌ایم.
در تالار حواله صادرکنندگان عمده اعم از فولادی‌ها، پتروشیمی‌ها و... نسبت به عرضه ارز اقدام می‌کنند و واردکنندگان می‌توانند ارز مورد نیاز خود را از این تالار تهیه کنند.
۳۰۰ هزار قطعه ربع سکه هفته آینده در مرکز مبادله ارز و طلای کشور عرضه خواهد شد و دیگر در بازار بورس عرضه نمی‌شود. سایر مسکوکات طلا نیز به مرور در مرکز مبادله ارز و طلا ارائه خواهد شد.